بزرگ ترین نسل کشی در اروپا  بعد از جنگ جهانی دوم

منطقه ی امن

در 16 آوریل 1993، شورای امنیت سازمان ملل طی قطعنامه ی 819، سربرنیتسا را منطقه امن اعلام کرد. صرب ها اندکی پیش از پایان جنگ بوسنی سربرنیتسا را محاصره کردند و از 13 ژوئیه 1995، طی کمتر از یک هفته حدود 8000 تن را قتل عام کردند.
قتل عام سربرنیتسا که از سوی سازمان ملل متحد به عنوان منطقه ی امن اعلام شده بود انتقاداتی جدی را به این سازمان و ریاست وقت آن، کوفی عنان متوجه ساخت.

استرادووان کاراجیچ رییس جمهوری اسبق صربسکا و راتکو ملادیچ فرمانده اسبق ارتش صربسکا، عاملین اصلی این جنایت شناخته شدند. کاراجیچ و ملادیچ به ترتیب در 21 ژوئیه 2008 در بلگراد و 26 مه 2011 در لازاروو دستگیر شدند. ‌در سال 2010 پارلمان صربستان بابت قتل عام سربرنیتسا عذر خواهی کرد. به گفته یک مقام بوسنیایی حاکیه مخولیچ قتل عام توسط صربها وجود نداشت بلکه حکومت بوسنی و هرزگوین و آمریکا آن را برای ایجاد بهانه بمباران صربها از خود درآوردند.

در ژوئیه 2014 دادگاهی در هلند حکم داد که مسئولیت حقوقی قتل بیش از 300 مرد و کودک مسلمان بوسنیایی در شهر سربرنینسا به دست صربها در سال 1995 بر عهده دولت هلند است. این افراد بخشی از 5000 نفر مسلمان بوسنیایی بودند که در ماه ژوئیه همان سال به سربازان حافظ صلح هلندی پناه آورده بودند. دادگاه هلندی در لاهه، گفت که نیروی حافظ صلح هلندی برای حمایت و حفاظت از مسلمانان بوسنیایی اقدام نکرد، در حالی که باید می دانست که خطر نسل کشی مسلمانان وجود دارد. سربازان هلندی این افراد را به صربها تحویل دادند. به گفته دادگاه، ارتش باید می دانست که آنها در صورت تحویل داده شدن به صربها کشته خواهند شد. دولت هلند به پرداخت خسارت به خانواده های این قربانیان محکوم شد. دادگاه، دولت هلند را در رابطه با کشتار بیش از 7000 نفر مسلمان دیگر که در اطراف پایگاه نظامی سربازان هلندی در سربرنیتسا پناه گرفته بودند مسئول ندانست، چون آنها به داخل مقر سربازان هلندی پناه نیاوردند، بلکه برای فرار از صربها، به مناطق جنگلی اطراف آن فرار کردند.

در پایان سال 1995 میلادی، توافق صلح دیتون، پایانی بر این جنگ نهاد اما نتوانست به جدایی فزاینده قومی و ملی که همچنان این کشور چهار میلیونی حوزه بالکان را اسیر خود ساخته است، پایان بدهد. مصطفی سریچ، مفتی اعظم بوسنی به خبرنگار یورونیوز گفت: «بعد از توافق دیتون، سریع تر از هر منطقه دیگری در جهان مسیر بازسازی را شروع کردیم. اما وقتی یک گام به جلو می گذارید، نیروهایی هستند که می آیند و همه ما را به عقب می رانند و بعد باید از نو بنشینیم و پرسش هایی را که قبل از کشتار سال های 1992 و 1993 پاسخ می دادیم، دوباره توضیح بدهیم. شما چطور می توانید شخصی را ببخشید اگر برای بی رحمی هایش درخواست بخشش نکند؟ از ما خواسته شده حتی بدون اینکه آن ها به اشتباهشان اذعان کنند، آن ها را ببخشیم.»

امروز بوسنی و هرزگوین که قرار بود فدراسیونی سه قومی باشد، عملا به دو بخش تقسیم شده است: فدراسیون مسلمان ها و کروات ها، و جمهوری خودخوانده صرب های بوسنی موسوم به صربسکا. حتی سارایوو نیز یک شهر تقسیم شده است. بخش شرقی آن به این جمهوری خودخوانده تعلق دارد.

روز جمعه ششم آوریل همزمان با سالگرد آغاز محاصره سارایوو توسط صرب ها، ساکنان آن با تجمع در مرکز شهر و قرار دادن 11541 صندلی قرمز در خیابان به تعداد کشته شدگان محاصره سارایوو، بصورتی نمادین حمام خونی که در فاصله سال های 1992 تا 1995 در این شهر جاری شده بود را یادآوری و یاد و خاطره قربانیان آن را گرامی داشتند.

اینک میلوراد دوریک، رییس این جمهوری خودخوانده که زمانی خود چهره ای میانه رو بود، به دلایل مختلف از جمله درخواست برپایی همه پرسی استقلال صرب های بوسنی و نیز خودداری از برسمیت شناختن کشتار معروف سربرنیتسا مورد انتقاد است. در جریان آن کشتار، هشت هزار مسلمان قربانی شدند.

تنش در روابط بوسنی و صربستان در سالگرد کشتار سربرنیتسا

تاکنون چند تن از مقام های صرب بوسنی به خاطر نقش داشتن در کشتار سربرنیتسا محکوم شده اند ولی راتکو ملادیچ که فرماندهی ارتش صرب بوسنی را در اختیار داشت همچنان متواری است.

رادوان کارادجیچ، رهبر صرب های بوسنی در زمان جنگ داخلی این کشور در بازداشت دادگاه بین المللی رسیدگی به جنایات جنگی است. موج جدیدی از درگیری ها بین صربستان و بوسنی هم زمان با سالگرد نسل کشی سربرنیتسا در 11 ژوئیه آغاز شده است. به نقل از خبرگزاری فرانسه، گروهی از نمایندگان صرب به درخواست گروه های مردم نهاد از شورای ملی این کشور خواسته اند تا نسل کشی مسلمانان بوسنی در جنگ یوگسلاوی سابق را به رسمیت بشناسد. نخست وزیر صربستان با این حال پس از اعلام شهردار سربرنیتسا مبنی بر عدم استقبال از کسانی که این نسل کشی را به رسمیت نمی شناسند اعلام کرده است که در مراسم بزرگداشت این قربانیان حضور نخواهد یافت. با این حال بخشش، آشتی و بازسازی، سه واژه ای است که دو دهه پس از آغاز جنگ، عملا در بوسنی محقق نشده است.