شما هم موثرید !!
نقش والدین در پیدایش برخی رفتارهای نوجوانان
اغلب مواقع از والدین می‌شنوم که می‌گویند:
- دخترم بدخلق و کم‌حوصله است، نمی‌دانم چه اشتباهی مرتکب شده‌ام؟
- توانایی پسرم از دخترم بیشتر است. اما دخترم موفّق‌تر از اوست.
- فرزند کوچک من خیلی شلوغ است و به حرفم گوش نمی‌کند ولی سایر فرزندانم چنین نیستند.
- من با همه ی فرزندانم برخوردی یکسان دارم ولی نمی‌دانم چرا یکی از آنها ناراضی است و ما را دچار مشکل می‌کند؟
- دختر بزرگم همه ی مسائل خود را با من مطرح می‌کند لذا همیشه نسبت به احساسات و فعّالیّت‌های او آگاهی دارم ولی دختر دیگرم چنین نیست و شخص رازداری است.
سوالاتی از این قبیل، اغلب موجب می‌شوند تا والدین از خود بپرسند «چه اشتباهی مرتکب شده‌ایم؟» بسیاری از رفتارهای دوران بلوغ الزاماً با نحوه برخورد والدین با فرزندانشان ارتباط ندارد، زیرا برخی از رفتارها ویژه ی سنین نوجوانی هستند.
عوامل محیطی تأثیری مهم در تغییر و یا تعدیل رفتارها دارند اما متأسفانه برخی از کارشناسان، رفتار پدر و مادر را تنها عامل موثر در رفتار فرزندانشان می‌شمارند. طبیعی است که رفتار والدین بر رفتار کودکان تأثیر دارد اما نمی‌توان والدین را مسئول رفتار فرزندانشان دانست. برخی از نوجوانان می‌توانند زندگی والدین خود را فلج کنند و همان‌طور که والدین در رشد و سلامت فرزندان خود تأثیر دارند، فرزندان نیز در رفتار و سرنوشت خانواده ی خود موثرند. قبلاً تصور می‌کردم شرایط محیطی عاملی تعیین‌کننده در شکل‌گیری شخصیت و رفتار انسان‌هاست. به مرور زمان و با افزایش سن دریافتم که چیزهای زیادی وجود دارند که من نمی‌دانم، از جمله متوجه شدم که وراثت نیز نقشی ارزنده در تعیین شخصیّت افراد دارد. شرایط محیطی در شکل‌گیری شخصیّت موثر است ولی کودکانی وجود دارند که شخصیّت خود را در همان سنین کودکی نشان می‌دهند، مثلاً عده‌ای از همان دوران کودکی پافشاری می‌کنند و پی‌گیر هستند به‌طوری که در 18 ماهگی کارهای خود را، اعم از لباس پوشیدن و حمام رفتن، انجام می‌دهند و پوشاک و نوع غذا را خود انتخاب می‌کنند ولی کودکانی نیز هستند که وابستگی شدیدی به والدین دارند و تا 18سالگی نیز ممکن است از والدین‌شان برای لباس پوشیدن کمک بخواهند.
طرز تفکر، احساسات و رفتار همه کودکان یکسان نیست. یکی ممکن است بگوید «دختر کوچک من خیلی برونگراست و با هر کسی صحبت می‌کند، برعکس، پسر بزرگ‌تر من خجالتی و حساس است و کمتر حرف می‌زند.» با وجود این‌که بسیاری از والدین به تفاوت میان فرزندانشان آگاهند، اما اغلب روشی یکسان را برای همه آنها به‌کار می‌برند. مثلاً اگر به کسی بگویید «تو خیلی چاق شده‌ای» از این برخورد ناراحت می‌شود ولی دیگری می‌خندد و به شوخی می‌گذراند.
برخی از والدین با نگرانی می‌گویند: «رفتار فرزندم طوری است که گویی همیشه سمج بوده و چنین خواهد بود.» به نظر من او سمج متولد شده است ولی این بدان معنا نیست که شخصیّت او غیرقابل تغییر است و نمی‌توان برخی از ویژگی‌های اخلاقی او را از حالت غالب به مغلوب بدل کرد.
منبع:کلیدهای رفتار با نوجوانان - نویسنده:دکتر دن فو نتنل
مقالات مرتبط:
- پدر عزیز، شما هم در زندگی فرزندتان نقش دارید
- چگونه مى توانیم براى نوجوانان انگیزه ایجاد كنیم؟
