تاثیر استرس بر شیر مادر
تأثیر استرس بر تولید شیر
ترشح شیر حتی در شرایط بسیار دشوار نیز ادامه می یابد.
استرس به تنهایی باعث کاهش تولید شیر نمی شود ، ولی ممکن است محیط نامناسبی را برای شیردهی ایجاد کند.تأثیر تولید شیر بر استرس
تغییرات هورمونی در بدن مادر و پاسخ بدن به این تغییرات ، سبب حفظ شادابی مادر می شود.
واکنش خروج شیر
به نظر می رسد شایع ترین مشکل در مادرانِ تحت تنش، عدم خروج کافی شیر باشد. واکنش خروج شیر مهمترین مسئله برای در دسترس قرار گرفتن شیر برای کودک است، اگرچه تخلیه ی کامل و صحیح پستان و در نتیجه ترشح کافی شیر بسیار مؤثر است. بعد از خروج شیر، کودک در هنگام مکیدن به شیر انتهایی (قسمت آخر شیر که چربی بیشتری دارد) دسترسی می یابد که این شیر سبب رفع گرسنگی و آرامش کودک و افزایش وزن او می شود.
به نظر می رسد که استرس، هم سبب تأخیر و هم جلوگیری از آزاد شدن اکسی توسین (هورمونی که باعث خروج شیر از سینه ها می شود) در حین تغذیه از پستان می شود.
چنانچه مادر آرامش و استراحت کافی نداشته باشد ممکن است منجر به بروز اشکالاتی در مادر و یا کودک شود از جمله :
- کاهش مدت زمان مکیدن پستان توسط کودک
- کاهش تولید شیر
- اشکال در بازتاب خروج شیر از پستان
- ایجاد خواب آلودگی و
کاهش اشتهای کودک- ایجاد بی قراری، تحریک پذیری و عدم توانایی شیرخوار در تغذیه ی مناسب.
در نتیجه یک چرخه ی معیوب به طور سریع ایجاد می شود:
کاهش میل مکیدن در کودک و یا مکیدن غیرمؤثر، سبب کاهش میزان تولید شیر و کاهش علاقه ی کودک به شیر خوردن می شود. مصرف
غذاهای کمکی نیز به نوبه ی خود باعث سیر شدن او و علاقه ی کمتر به مکیدن پستان می شود.چه علامتی در کودک نشان دهنده ی استرس مادر است؟
از طریق علائم زیر در کودک می توان به
استرس مادر پی برد:- کم وزن گرفتن
- دل پیچه، دل درد، استفراغ
- گریه ی طولانی
- بی خوابی
- نگرفتن پستان
- حالت عصبی در هنگام مکیدن پستان
مزایای تغذیه از پستان مادر در شرایط استرس
هنگامی که
مادر بهترین تغذیه را به کودک خود می دهد و او با علاقه و میل زیاد پاسخ می دهد اعتماد به نفس مادر افزایش می یابد، زیرا می داند که قادر است به کودک غذا داده و او را آرام کند.کودک بیشترین سود را از تغذیه ی مناسب می برد. تماس جسمی بین مادر و کودک ، سبب افزایش ارتباط عاطفی می شود و این ارتباط عاطفی در زمانی که مادر به خاطر از دست دادن همسر، یکی از فرزندان یا یکی از نزدیکان، در سوگ و غمگین است بسیار مفید می باشد.
خاطرات یک مادر سوگوار
« برای من بسیار اهمیت داشت که به تغذیه ی دخترم با شیر خودم ادامه بدهم، نه تنها به خاطر این که اعتقاد داشتم بهترین غذا برای اوست بلکه به خاطر این که در زمانی که من بدترین احساس را داشتم و احساس تنهایی شدیدی می کردم به من دلیلی برای ادامه ی زندگی می داد. دخترم به من قدرت و توان زیادی می داد و این نکته ی بسیار با اهمیت را به خاطرم می آورد که چقدر زندگی ام متفاوت شده است. من به خاطر چیزهایی که دخترم به من داده به او افتخار می کنم. برای من تغذیه ی او با شیر خودم در طول دوره ی رشد او، تمرین یک مبارزه بود. بسیار احساس خوبی است که کسی شما را دوست داشته باشد و در آغوش شما با علاقه قرار گیرد و با شما باشد و ببینید که بعد از مرگ، زندگی همچنان ادامه دارد. واقعاً مواظبت کردن از بچه ای نیازمند، بی قرار و بی خواب در زمانی که خودم احتیاج به مراقبت از خود داشتم، بسیار مشکل بود. نگهداری و تأمین شیر او در زمان مرگ پدر و مشکل ترین زمان سوگواری ام به دلیل این باور بود که اگر شیر دادن به وی را ادامه دهم شیر کافی خواهم داشت و این چنین نیز شد ».
مراقبت از مادر و کودک تحت تنش
ممکن است از بین بردن
استرس غیر ممکن باشد ولی می توان اثرات سوء ناشی از آن را از بین برد و یا کم کرد.اگر بخواهید و تلاش کنید، مطمئن باشید که قادر هستید از عهده ی شیردهی به کودک خود برآیید.
- در صورت لزوم به یک مرکز مشاوره مراجعه کنید و اطلاعات خود را در زمینه ی شیردهی مثل راه های ذخیره ی شیر، نحوه ی شیردهی به کودک و غیره ارتقاء دهید.
- در زمینه ی مصرف دارو حتماً با پزشک خود مشورت کرده و از مصرف خود سرانه ی دارو خودداری کنید.
- مادر باید ببیند که تمایل به چه کاری دارد و چه اقداماتی برای بهتر کردن شرایط خود می تواند انجام دهد.
- همچنین لازم است افراد خانواده و دوستان مادر، وی را برای کنار آمدن با استرس کمک کنند.
مطمئن باشید که از عهده ی مسئولیت مادری بر می آیید.
مراجع اجتماعی
مراجع اجتماعی بسیار متفاوتی با کارآیی بالا برای برخورد با مشکلات مادر تحت تنش وجود دارد.
ارجاع به روان شناس، مددکار اجتماعی، سرویس های مشاوره ی خانواده، انجمن ترویج تغذیه با شیر مادر و مراکز بهداشتی – درمانی می توانند در مراقبت از کودک بسیار مؤثر باشند.
بیشتر مراکز حمایتی دارای اطلاعات وسیعی از سایر گروه های موجود در منطقه هستند و علاقه مندند که شما را به مناسب ترین مرکز ارجاع دهند.
خلاصه
-
استرس ممکن است جسمی یا روحی باشد و با وقایع خوشحال یا ناراحت کننده همراه باشد.- غالباً تأثیر
استرس بر شیر مادر غیر مستقیم است. موقعیت ها در شرایط تنش زا سبب تغییراتی در عملکرد مادر می شود که به تغذیه با شیر مادر آسیب وارد می کند.-
استرس واکنش خروج شیر را مهار کرده و سبب کاهش تولید شیر می شود.- فرزند مادری که تحت تنش است ،غالباً دچار مشکلاتی از قبیل : دردهای قولنجی ، دل پیچه و استفراغ است. گفت و گویی آزاد با مادر درباره ی احساس او و ارائه ی کمک های عملی به وی برای کنار آمدن با وضعیتش می تواند بسیار مؤثر باشد.
منبع : ماهنامه دنیای تغذیه
