امروز در تاریخ ( 21 بهمن 85 )

امروز ، شنبه بیست و یکم بهمن ماه 1385 هجری شمسی ، برابراست با بیست و یکم محرم الحرام 1428 هجری قمری و دهم فوریه 2007 میلادی . رویدادهای مهمی که در طول تاریخ ، درچنین روزی ، بوقوع پیوسته از این قرارند:

درگذشت حافظ اصفهانی قرآن مجید

998 سال پیش درچنین روزی در سا ل 430 هجری قمری ، « ابو نعیم اصفهانی » حافظ قرآن مجید و محدث برجسته در اصفهان در گذشت . اودر كودكی آموزش علوم قرآنی را آغازكرد سپس به گرد آوری حدیث پرداخت و از چهار صدو سی تن از علمای حدیث اجازه روایت گرفت .از آثار متعدد ابو نعیم اصفهانی كه برخی از آنها در نوع خود كم نظیرند به « دلائل نبوّة، معرفَةُ الصَّحابه ، ذِكر اخبار اصفهان و معروفترین آنها حلیة الَاَولیاء» را می توان اشاره كرد

***

حمله هلاکوخان به بغداد و قتل آخرین خلیفه عباسی

749 سال پیش درچنین روزی در سال 1258 میلادی، سپاهیان هلاكو خان نوه چنگیز و ایلخان مغول ایران بغداد را تصرف و المستعصم ــ اخرین خلیفه عباسی را در نمد پیچیدند و كشتند و 17 روز طول كشید تا بغدادیان را قتل عام و این شهر را ویران ساختند.

علت نمد مال كردن خلیفه این بود كه شنیده بودند قتل یك مقام مذهبی با دست ، باعث خشم خدا می شود. در آن زمان ، هنوز مغولان مستقر در ایران پیرو آیین نیاكان خود بودند. بغداد هنگام تصرف به دست مغولان بیش از چهارصد هزار تن جمعیت داشت كه بیشتر آنان به دست مغولان كشته شدند. آمارهای مختلف ــ از 80 تا 300 هزار تن ــ درباره شمار مقتولان بغداد داده شده است.

هلاكو دوسال پیش از تصرف بغداد ، ایلخانی خود را بر مناطق متصرفه در ایران كه سهم او از فتوحات پدر بزرگش شده بود مستقر ساخته بود ولی امور اداری و كشور داری را از دست ایرانیان خارج نساخته بود.

طبق بعضی روایات ، نزدیكان ایرانی هلاكو كه از عربان و آسیبی كه ایرانیان ازدو قرن حكومت آنان بر وطنشان دیده بودند دلخور بودند او را به بر انداختن بساط عباسیان تشویق كرده بودند؛ گرچه در آن زمان اقتدار خلیفه عباسی محدود به شهر بغداد بود.

***

در گذشت علامه حلی

702 سال پیش درچنین روزی در سال 726 هجری قمری ، «علاّمه مطهّر حلّی» فقیه نابغه علم شیعه و مجتعهد گرانقدر جهان اسلام به دیار باقی شتافت . وی فراگیری علوم دینی را در زادگاهش آغاز كرد و ادبیات عرب و علوم مقدماتی را متداول زمان را در نزد پدرش و محقق حلی آموخت. آوازه فضل وهوش ونبوغ فوق العاده وی آینده بسیار درخشانی را نوبد می داد.

او استادان بسیاری داشته است که از میان آنها میتوان به خواجه نصیر الدین طوسى،کاتبى قزوینى،حکیم منطقى شافعى معروف به‏دبیران اشاره کرد و از اساتید علوم منقول او مى‏توان از دایى با فضیلت‏خویش،محقق حلى،ووالد ماجد خویش،شیخ سدید الدین یوسف و سید احمد بن طاوس و برادرش سیدعلى بن طاوس و ابن میثم بحرانى و پسر عموى مادر خویش،شیخ نجیب الدین یحیى‏و شیخ تقى الدین عبد الله بن جعفر بن على صباغ حنفى و شیخ عز الدین فاروقى‏واسطى اشاره نمود . همچنین وی داراى حوزه وسیع و پربرکتى بوده است و شاگردان متعددى از مکتب فقه واصول او فارغ التحصیل گردیده‏اند و جالب توجه آن است که خواجه نصیر الدین‏طوسى را از شاگردان فقهى او به شمار آورده‏اند .

مكتب درس علامه حلّی همواره از رونق بسیار برخودار بود و دانشمندان را به این محفل علمی – دینی فرا می خواند .ایشان صرف نظر از تربیت شاگردان فاضل كتابهای متعددی نیز نوشته است كه از تلاش و پشتكار وی در عرصه داتش و اشاعه مباتی اسلام حكایت می كند . كتابهای «تّذكِرَةُ الفُقَهاء در فقه استدلالی ، كشفُ المُراد ، اَلقَواعِد و تَعبیرَةُ المُتِعَلّمین فی اَحكامِ الدّین» درباره امامت و ولایت از آثار ارزشمند علامه مطهّرحلّی است.

***

در گذشت شارل دومونتسکیو

270 سال پیش درچنین روزی درسال 1737 میلادی ، شارل دومونتسکیو فیلسوف و نویسنده فرانسوی چشم ازجهان فروبست .وی در سال 1689 میلادی در منطقه ای نزدیک شهر بوردو درخانواده ای توانگر دیده به جهان گشود.

وی پس ازاتمام تحصیلات در زادگاه خود در سال 1716 میلادی ریاست دادگاه شهر را به عهده گرفت . نخستین اثر او به نام نامه های ایرانی درسال 1721 انتشاریافت . این کتاب از شاهکارهای ادبی جهان است که در آن نویسنده با طنز و استعاره ویژه ای اوضاع سیاسی و اجتماعی و دینی زمان خود را به باد ریشخند می گیرد .

اواز جمله متفكرانی بود كه افكار و عقایدش در انقلاب فرانسه تأثیر بسیار عمیق گذاشت. مُونتِسكیو تقریباَ از اولین كسانی بود كه نظریه تجزیه قوای سه گانه را مطرح ساخت.

بزرگترین اثر او کتاب "روح القوانین" نام دارد که که در سال 1748 میلادی انتشار یافت . این کتاب نتیجه یک عمر بررسی و تجربه و آگاهی و دانش منتسکیو است . اوحقوقدانی بود که می کوشید ریشه های پیدایش قوانین را بیابد و در این مسیر ضمن بررسی مسایل تاریخی به پژوهش درباره خاستگاه آنها می پرداخت . روح القوانین را مرحوم علی اکبردهخدا به فارسی ترجمه کرده است .

وی را عموما" سیاسی‌ترین فیلسوف عصر روشنگری می‌دانند. اهمیت آموزه‌های منتسکیو از جنبه? حقوق بشری، قانونمدار کردن مناسبات میان انسان‌ها و نیز تقسیم قوای دولتی برای پاسداری از حقوق آنان است. وی در آموزه? تقسیم قوای دولتی خود، اگر چه تحت تأثیر اندیشه‌های لاک بود، اما مضمون آن را تدقیق کرد و ژرفا بخشید. موضوع راهنما در اندیشه? منتسکیو، سیطره? نامحدود قانون خرد است که کل جهان و ساختارهای آن را دربرمی‌گیرد.

***

تولد برتولت برشت

109 سال پیش در چنین روزی در سال 1898 میلادی ، برتولت برشت نمایشنامه نویس مشهور آلمانی به دنیا آمد . برتولت برشت پس از طی تحصیلات مقدماتی در سال 1918 به خدمت سربازی اعزام شد و افزون بر کار در بیمارستان نظامی پشت جبهه ، شعر می سرود و نمایشنامه می نوشت . او در حوزه تئاتر نمایشنامه نویس و بنیانگزار تئاتر حماسی است . وی مفهوم فاصله گذاری را در تئاتر ابداع کرد و دراین زمینه پیروان بسیاری یافت . زندگی گالیله , ننه دلاور و فرزندانش , زن نیک ایالت سچوان , دایره ی گچی قفقازی, آدم آدم است, ارباب پونتیلا و نوکرش ماتی ومادراز جمله آثار نمایشی اویند . وی شاعری بر جسته نیز است . او سرودن شعرهایش را از پانزده سالگی و پیش از شروع نمایشنامه نویسی آغاز کرد و نخستین سروده هایش را بین سال های 1913 تا 1917 در نشریات محلی منتشر کرد. او در 14 اوت 1956 درگذشت .

او را بیشتر به عنوان نمایشنامه‌نویس و بنیانگذار تئاتر حماسی، و به‌خاطر نمایشنامه‌های مشهورش می‌شناسند. اما برتولت برشت علاوه بر این که نمایشنامه نویسی موفق و کارگردانی بزرگ بود، شاعری خوش‌قریحه نیز بود و شعر‌ها، ترانه‌ها و تصنیف‌های پر‌معنا و دل‌انگیز بسیاری سرود.

او سرودن شعرهایش را در 15 سالگی و پیش از نمایشنامه‌نویسی آغاز کرد و نخستین سروده‌هایش را بین سالهای 1914 تا 1917 سرود و آنها را در نشریات محلی منتشر کرد. در سال 1918، هنگامی که به خدمت سربازی اعزام شد افزون بر کار در بیمارستان نظامی پشت جبهه، سروده‌هایش را همراه با نواختن گیتار برای سربازان می‌خواند و آنها را مجذوب نوای گرم و سرود دلنشین خود می‌کرد.

شعرهای نمایشی برشت را از مهم‌ترین آثار او دانسته‌اند. اینها شعرهایی هستند که به صورت سرود، تصنیف یا ترانه وارد نمایشنامه‌های او شده و به مناسبت‌های موضوعی خاص یا برای غنا بخشیدن به موضوع و افزایش اثرگذاری، به صورت پیش درآمد، میان‌پرده، موخره یا در میان متن آورده‌شده‌اند. این شعرها اغلب طنزآمیز یا هزل‌آمیز هستند و زیر پوسته? شوخ‌طبعانه? خود مفاهیم بسیار جدی و آگاه کننده داشته و پیام‌رسان ایده‌های نقادانه و اجتماعی برشت هستند. بیشتر نمایشنامه‌های برشت دربرگیرنده? یک یا چند سرود، ترانه و شعر است.

***

ماندلا آزاد می شود

107 سال پیش در چنین روزی در سال 1990 میلادی ، اف دبلیو دو کلرک ریس جمهور آفریقای جنوبی اعلام کرد که نلسون ماندلا فردا پس از 28 سال اسارت آزاد خواهد شد . ماندلا آزادیخواهی بود که علیه تبعیض نژادی حکومت اقلیت سفید پوستان در آفریقای جنوبی مبارزه می کرد . حکومت ستمگرانه اقلیت سفید پوست که بازماندگان استعمارگران اروپایی بودند همواره از سوی غربی ها به ویژه انگلیسی ها حمایت می شد.

او به خاطر مبارزه علیه قوانین ضد سیاهپوست و به نفع سفیدپوستان 28 سال از عمرش را در زندان گذراند.

نلسون ماندلا، رهبر مبارزات ضدنژادپرستی آفریقای جنوبی همواره از جامعه جهانی می خواسته تا برای حل مشكلات و درگیری‌‏ها، از روش غیرخشونت‌‏آمیز مهاتما گاندی، رهبر مبارزه برای آزادی هند، استفاده كنند.

ماندلا، مهاتما گاندی را «مبارز روحانی» میدانست كه اخلاق و معنویت را با هم درآمیخت و راه‌‏حلی ارایه داد كه هرگونه مصالحه با سركوبگر كه در هند همان امپراتوری انگلیس بود را رد كرد.

ماندلا همیشه‌ به‌ عنوان‌ یك‌ چهره‌ محبوب‌ واثرگذار نزد مردمان‌ قاره‌ سیاه‌ در سطح‌ جهان‌بوده‌ و هست‌. به‌ویژه‌ مردمان‌ آفریقای‌ جنوبی‌ كه‌او را به‌ عنوان‌ یك‌ اسوه‌ و رهبر می‌شناسند. اوتوانسته‌ با شجاعت‌ سیاسی‌ و بصیرت‌ و قدرت‌رهبری‌اش‌به‌ اهداف‌ خود جامه‌ عمل‌ بپوشاند وحق‌ و حقوق‌ مردم‌ آفریقای‌ جنوبی‌ را تا حدی‌زنده‌ كند و با تبعیض‌ نژادی‌ مبارزه‌ داشته‌ باشد وآپارتاید را كه‌ سالیان‌ سال‌ در جنوبی‌ترین‌ كشوردنیا سایه‌ انداخته‌ بود را از بین‌ ببرد.

ماندلا در مدت‌ اسارت‌، كتابی‌ از خاطرات‌ وعقاید خود نوشت‌، همچنین‌ با نوشتن‌ نامه‌های‌دلگرم‌ كننده‌ سعی‌ در آرام‌ كردن‌ و امیدوار شدن‌همسرش‌ داشت‌، او در قسمتی‌ از یكی‌ از 5نامه‌اش‌ نوشته‌ بود: هدف‌ والایی‌ را دنبال‌ می‌كنم‌و به‌خاطر هموطنانم‌ و ظلم‌ و ستم‌ وارد شده‌ برآنان‌ تلاش‌ می‌كنم‌. صبر داشته‌ باش‌ و به‌ آینده‌امیدوار باش‌، مطمئنم‌ روزی‌ خواهد رسید كه‌آرامش‌ و صلح‌ را ببینیم‌ اما به‌ ایمان‌ و امید نیازداریم‌ تا به‌ هدفمان‌ برسیم‌»

«نلسون‌ ماندلا» پس‌ از آزاد شدن‌ از زندان‌ درسال‌ 1991 تا سال‌ 1998 بر مسند ریاست‌جمهوری‌ آفریقای‌ جنوبی‌ نشت‌، او اولین‌ رئیس‌جمهور سیاه‌ پوست‌ آفریقای‌ جنوبی‌ بود، وی‌ دراین‌ مدت‌ اقدامات‌ مهمی‌ را برای‌ پیشرفت‌آفریقای‌ جنوبی‌ و مبارزه‌ با نژادپرستی‌ و احیای‌حقوق‌ سیاهپوستان‌ این‌ سرزمین‌ انجام‌ داد.

وی‌ در سال‌ 1998 قدرت‌ را به‌ «تامبوایمبكی‌» منتقل‌ ساخت‌، نلسون‌ در سال‌ 1993جایزه‌ صلح‌ نوبل‌ را دریافت‌ كرد.همچنین‌ در سال‌ 1994 جایزه‌ صلح‌ ادبیات‌نوبل‌ را به‌ خاطر نوشتن‌ چندین‌ كتاب‌ بدست‌آورد.او در همان‌ سال‌ انجمن‌ صندوق‌ كمك‌ به‌كودكان‌ فقیر سیاهپوست‌ را تاسیس‌ كرد و از این‌بابت‌ نیز مدال‌ افتخار گرفت‌.

ماندلا می‌گوید:

« در دوران‌ جوانی‌ فردی‌ تندخو و كم‌ صبر بودم‌ اما زندان‌ سبب‌ شد كه‌ صبور وبردبار شوم‌ و بتوانم‌ احساساتم‌ را كنترل‌ كنم‌، درسال‌های‌ اقامت‌ در زندان‌، فرصت‌ كافی‌ یافتم‌ تانگاهی‌ به‌ دورن‌ خویش‌ داشته‌ باشم‌ و روح‌ و جانم‌را از غرور، كبر و خودپسندی‌ بزدایم‌ و یاد بگیرم‌كه‌ بخشندگی‌، روح‌ را پالایش‌ می‌كند، روزی‌ كه‌دوران‌ محكومیتم‌ به‌ پایان‌ رسید و به‌ سوی‌ درخروجی‌ زندان‌ حركت‌ كردم‌ در طول‌ مسیر به‌این‌ فكر می‌كردم‌ كه‌ اگر نفرت‌، تلخی‌ و غرور راكنار نگذارم‌ در بیرون‌ از زندان‌ باز هم‌ یك‌ زندانی‌خواهم‌ بود.»

***

در گذشت رونتگن

84 سال پیش در چنین روزی در سال 1923 میلادی ، ویلهلم کونراد فون رونتگن، فیزیکدان معروف در گذشت . وی در سن هفتاد و هفت سالگی دیده از جهان فروبست . او در سال 1901 جایزه نوبل فیزیک را از آن خود کرد . رونتگن در خانواده ای از طبقه نجبا بدنیا امد و در پایان تحصیلات در مقام استاد دانشگاه تدریس را آغاز کرد.

(ویلهم كونراد رونتگن ) 1923-1845 فیزیكدان بزرگ آلمانی در سال 1985 اشعه ایكس را كشف كرد كه تا كنون می توان گفت صدها میلیون عكس به روش او از بیماران گرفته شده است كه این عكس ها در تشخیص بیماری آن ها و مداوابشان تاثیر فراوانی داشته است.

رونتگن در سال 1901 موفق به اخذ جایزه نوبل در فیزیك شد و واحد تشعشعات گاما و ایكس را به نام او (رونتگن ) نامیدند ولی با اینهمه دانشمند بزرگ از اختراع با ارزش خود هیچ استفاده مادی نكرد و همانطور كه سرنوشت برای بسیاری از نوابغ رقم زده است در هفتاد و هشت سالگی در فقر كامل زندگی را بدرود گفت .

است .

***

درگذشت عباس اقبال آشتیانی

51 سال پیش درچنین روزی در سال 1334 هجری شمسی، عباس اقبال آشتیانی از مورخان، ادیبان و محققان برجسته ایران بدرود حیات گفت. عباس اقبال بعد از اتمام دوره تحصیلی در دارالفنون در مقام منشی هئیت نظامی ایران در سال 1304 شمسی به فرانسه سفر كرد. او در كنار ادای وظایف دولتی تحصیلاتش را تا اخذ درجه لیسانس ادامه داد اقبال آشتیانی بعد از بازگشت به ایران در دانشگاه به تدریس پرداخت و به عضویت دائم فرهنگستان ایران در آمد. عباس اقبال بعد از مدتی مجله ادبی فرهنگی یادگار را منتشر كرد. او در تحقیقات خود از سبكی نو و در نویسندگی از نثری روان و ساده برخوردار بود. كتابهای« تاریخ فعول، خاندان نوبختی، و مأموریت ژنرال گاردان به ایران» از آثار ارزشمند استاد عباس اقبال آشتیانی بشمار می روند.

تاریخ سه جلدی ایران ، تاریخ سه جلدی جهان ( عمومی ) و كلیات تاریخ تمدن نیز، از جمله كتب درسی هستند كه وی تالیف كرده است.

***

وقایع انقلاب

28 سال پیش در چنین روزی در سال 1357 ه.ش ، در حالیکه تنها ساعاتی تا پیروزی انقلاب اسلامی در ایران باقی مانده بود ، این اتفاقات بوقوع پیوست :

- ابزار ناتوانی نیروهای نظامی‌ و انتظامی ‌شاهنشاهی از مقابله با توزیع سلاح بین مردم در مساجد .

- ادامه هجوم نیروهای گارد به نیروی هوایی و به دنبال آن سرازیر شدن سیل جمعیت برای كمك به مدافعان پایگاه هوایی در فرح‌آباد.

- انهدام پنج دستگاه تانك و تصرف سه‌دستگاه دیگر به دست مردم و خلع‌سلاح افراد گارد.

- افزایش زمان حکومت نظامی ، توسط بختیار ، از ساعت 4 بعدازظهر.

- صدور دستور شکستن زمان حکومت نظامی از جانب امام خمینی (ره) و تبعیت مردم .

- وقوع درگیریهای بسیار شدید در تهران و شهرستانها بین سربازان گارد و مردم مسلح .

- هجوم مردم به مراكز نظامی‌ و انتظامی‌ و سقوط كلانتریهای 10، نارمك، تهران‌نو و محاصره كلانتری 6، تسلیحات ارتش در فرح‌آباد و پادگان لویزان در تهران.

- خلع سلاح پایگاه نوژه در همدان به دستور آیت‌الله مدنی و مسدود شدن جاده همدان به تهران و جاده ساوه به تهران به دست مردم برای جلوگیری از حركت ستونهای نظامی‌ به سوی پایتخت.

***

دفاع مقدس

26 سال پیش در چنین روزی در سال 1359 ه.ش ، عملیات محدود در منطقه دهلاویه توسط سپاه صورت گرفت.

***

منابع :

خبرگزاری مهر

سایت صدا و سیما

روزنامک

سایت شهید آوینی

ویکی پدیا

وبلاگ علمی مگزین

شبکه فیزیک هوپا

خانواده سبز

ویکی گفتاورد