عطش در روزه داری و تسکین آن با طب سنتی

درست است که یکی از فلسفه های روزه داری تحمل گرسنگی و تشنگی است اما در این روزهای بلند و گرم تابستان گاهی اوقات تشنگی ممکن است مخصوصا برای کسانی که دائم بیرون از منزل و زیر نور آفتاب مشغول فعالیت هستند، سخت و طاقت فرسا باشد؛ در این مطلب تدابیری را آورده ایم، با ما همراه باشید...

دلایل تشنگی بیش از حد

* بروز عطش فراوان در ماه رمضان به  دلیل گرم شدن کبد و قلب طی زمان روزه بوده و لازم است طی زمان افطار تا سحر به عنوان نوشیدنی از عرقیات خنک مثل شاه تره، کاسنی، کیالک، تاج  ریزی، سبزی کاهو و ... استفاده کنند تا حرارت کبد و قلب فروکش کند و تشنگی برطرف شود.
* برخی تشنگی ها ناشی از عطشِ قلبی هستند که به علت تنفس در هوای گرم و برخی عوامل روحی ایجاد می شوند. این تشنگی ها معمولاً با نوشیدن آب خنک چندان برطرف نمی شود و تنها با قرار گرفتن در محیط خنک و به  کام کشیدن هوای خنک رفع می شود.
* قطع مصرف نوشیدنی ها و خوراک های تری بخش و خنکی بخش، در کنار رویارویی با گرمای خورشید و عوامل گرم کننده ی دیگر مانند حرکت بدنی و روحی، موجب کاهش رطوبات بدن، غلبه گرمی و خشکی بر قلب، کبد و معده می شود و فرد دچار تشنگی زیاد می شود.

این وضعیت موجب خشکی پوست و مزاج،  مشکلات روحی، عدم تمرکز، افکار بد، کم خوابی و بدخوابی، عصبیت و تحریک پذیری و بی قراری و... به ویژه در افراد گرم و خشک مزاج می شود.
* انجام  فعالیت های فکری بیش از حد در ماه رمضان نیز موجب تشنگی می شود.
* همه ی غذاها و ادویه گرم و خشک، خوراک های چرب و سرخ کردنی ها، کارهای بدنی زیاد، مواجهه با گرمای روز و تابش آفتاب، بوها، فکرها، استرس ها و احساساتی که موجب افزایش گرمی در مغز، قلب، معده و کبد شوند، موجب افزایش تشنگی می شود.
* خوردنی های ادرارآور مانند قهوه و چای پررنگ نیز از عوامل ایجاد تشنگی هستند.

تدابیر رفع تشنگی بیش از حد

* نخستین گام در کاهش عطش در روزه داری، پرهیز از عوامل زمینه ای  است که در بالا ذکر شد.
* توصیه می کنیم برای وعده افطار، غذاهای ساده خورده شود و با توجه به فاصله ی کم افطار تا سحری، غذای دیگری خورده نشود تا در وعده سحری اشتهای کامل وجود داشته باشد، در این فاصله می توان از میوه های خوب و نوشیدنی های مناسب به میزان کافی مصرف کرد.
* اگر در هنگام افطار پرخوری کنید یا شکم خود را از خوردنی هایی مانند طالبی پر کنید، دیگر شام  خوردن به شما ضرر وارد می کند.
* مواد غذایی که برای سحری توصیه می شود، بهتر است به شکل آب پز باشند. بهترین نوع غذاها در وعده سحر شامل خورشت قورمه سبزی، خورشت آلو اسفناج، خورشت کدو، خورشت خلال بادام، خورشت بامیه، خورشت ریواس و کرفس و خورشت قیمه است. بهتر است که این خورشت ها با مقداری گوشت مرغ یا کمی گوشت گوسفندی تهیه شده باشد و به عنوان چاشنی از لیموعمانی و تمرهندی تازه ترش استفاده شود.
* حتماً از زمان افطار تا سحر برای جبران آب و مایعات بدن از انواع آش ها و سوپ ها به  خصوص سوپ جو، آب دوغ خیار، ماست و خیار، رب انار و لبنیات به اشکال گوناگون مصرف شود.

* در زمان افطار تا سحری از انواع تنقلات بسته بندی شده (چیپس، پفک، آدامس، کاکائو، تخم آفتابگردان، ...) به  خاطر خشک کردن دستگاه گوارش بهتر است پرهیز شود، البته بذر کدو حلوایی خام جهت کاهش عطش طی روز و جبران رطوبت از دست رفته ناشی از روزه داری یکی از تنقلات خیلی مناسب به خصوص برای گرم مزاجان به حساب می آید که می توانند هر شب 20 تا 30 عدد از آن را میل کنند.
* تشنگی، الزاماً با نوشیدن آب برطرف نمی شود و مصرف مواد غذایی مانند کاهو، خیار بوته ای بدون پوست و بدون نمک، سکنجبین، خاکشی، روغن بادام شیرین، روغن بنفشه و جو نیز به تأمین رطوبت مورد نیاز بدن کمک می کند.
* از دیگر روش های کاهش این نوع عطش، بوییدن سیب به  ویژه سیب گلاب، خیار و لیمو و گلاب است. دوغ، اگر بسیار چرب، پرنمک و گازدار نباشد، می تواند به عنوان یک نوشیدنی مفید، حدود نیم تا یک ساعت پس از غذا، در ماه مبارک رمضان مصرف شود یادتان باشد به دوغ یک قاشق مرباخوری پونه کوهی یا نعناع اضافه شود.

یک ترکیب مفید برای جلوگیری از تشنگی در هنگام روزه داری
خرفه می تواند به تصفیه کنندگی خون، رفع التهابات گوارشی و رفع سرفه کمک کند. تسکین دهنده تشنگی و تقویت کننده قوای عمومی بدن است. برگ و ساقه خرفه مسکن صفراست و حرارت خون، کبد و معده را تسکین می دهد و برای کاهش حدت تب های صفراوی، تسکین عطش و کنترل ادرار در مورد بیماری دیابت ناشی از گرمی مفید است.

این گیاه به دلیل طبیعت سرد برای تسکین عطش بسیار مفید است، به ویژه با ورود به ماه مبارک رمضان افراد را به خوردن این سبزی مفید در افطار و سحر توصیه می کنیم.
بوعلی سینا در کتاب قانون از معجونی به  نام "سرالعرفا" یاد می کند که برای رفع عطش در ماه مبارک رمضان بسیار موثر است؛ این معجون از تخم خرفه و دوغ ترش خانگی تهیه می شود به این صورت که تخم خرفه را کوبیده و در دوغ خیس می کنند تا خشک شود و این عمل را 3 تا 7 بار تکرار می کنیم و پودر به دست آمده را در وعده سحر و بعد از افطار مصرف می کنند. این ترکیب بسیار از تشنگی پیشگیری می کند.
حتماً باید بذر خرفه نیم کوب و در یک ظرف مسطح مانند سینی ریخته شود. روی آن مقداری دوغ بریزند در حدی که روی بذر خرفه ها را بگیرد و بگذارند تا خشک شود.
بعد از خشک شدن دوغ، دوباره روی خرفه ها دوغ بریزید و بگذارند خشک شود. و این عمل را 3 تا 7 بار تکرار می کنیم و پودر به دست آمده را در وعده سحر مصرف می کنند.

شربت گل بنفشه یا پنیرک
همچنین برای کاهش عطش طی شبانه  روز علاوه بر رعایت موارد بالا می توان به  توصیه حکما هنگام سحری یک قاشق روغن بادام شیرین خوراکی یا روغن فندق همراه یک استکان شربت گل بنفشه یا گل پنیرک و یک قاشق بذر خرفه مصرف کرد.
نحوه تهیه شربت: یک قاشق گل  بنفشه یا پنیرک را در یک لیوان آب خنک ریخته و شب تا صبح خیسانده، سپس صبح صاف کرده و با یک قاشق روغن بادام شیرین مصرف شود.