هنر ایرانی، همیشه این ارزشمندترین معجزه حضرت ختمی مرتبت را ارجی دوچندان نهاده و در کتابت و ماندگاری آن به دست معجزه گر هنر کوشیده است. امسال نیز با آغاز ماه مبارک رمضان و افتتاح نمایشگاه قران کریم، صفحه ای دیگر از دلبستگی هنرمندان کشورمان به این کتاب ارزش
نویسنده : سمیه رمضان ماهی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : دوشنبه 1395/03/31
قرانی که سفیر فرهنگ ایرانی شد
هنر ایرانی، همیشه این ارزشمندترین معجزه حضرت ختمی مرتبت را ارجی دوچندان نهاده و در کتابت و ماندگاری آن به دست معجزه گر هنر کوشیده است. امسال نیز با آغاز ماه مبارک رمضان و افتتاح نمایشگاه قران کریم، صفحه ای دیگر از دلبستگی هنرمندان کشورمان به این کتاب ارزشمند ورق خورد و نفیس ترین قران جهان در آن رونمایی شد.
سمیه رمضان ماهی- بخش هنری تبیان
یکی از سنت های زیبا در ماه رمضان، تلاوت و انس هرچه بیشتر با کلام الله مجید است. در همین راستا هر ساله با آغاز ماه مبارک رمضان، نمایشگاه قران در تهران، آخرین دستاوردهای قرانی را عرضه می داد.
نمایشگاه قران، بیش از آن که نمایشگاه کتاب باشد و دستاوردهای تحقیقی و علمی در آن عرضه گردد، یک نمایشگاه هنری است؛ به طوری که بخش های هنری آن از پرمخاطب ترین قسمت های این همایش باشکوه است. مثلا موزه آستان حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) که در آن گرانسنگ ترین نسخ قرآنی و ادعیه مذهبی از ادوار گوناگون اسلامی نگهداری می شود، و با توجه به اینکه خروج آثار خطی از گنجینه موزه با حساسیت هایی روبروست، اما سیزده دوره است که منتخبی از گنجینه فاخر خود را در نمایشگاه قران، به بازدید عمومی قرار می دهد.
و یا موزه هنرهای دینی امام علی(ع) امسال برای نخستین بار در طول 24 دوره برپایی نمایشگاه بین المللی قرآن کریم در این رویداد بزرگ قرآنی شرکت کرده و در قالب غرفه ای که در طبقه دوم شبستان مصلای امام خمینی(ره) واقع شده، 35 اثر قرآنی در حوزه های خوشنویسی، تایپوگرافی اسماء الحسنی و تصویرگری دینی را ارائه داده است.
نوع تذهیب های به کار رفته در این نسخه به صورتی است که هیچ صفحه ای با صفحه دیگر از نظر نقش و فرم برابر نیست و بدین ترتیب دربرگیرنده 176 نقش مذهب متنوع و ناهمسان است.
اما آن چه که بیش از تمامی این آثار هنری، در نمایشگاه امسال جلوه می کند، رونمایی از نفیس ترین قران کتابت شده ایرانی است که به دست هنرمندان اصفهانی در طول 18 سال و با هشتاد هزار ساعت کار مداوم و صرف هزینه ای بالغ بر 6میلیارد تومان تهیه و طبع گردیده است.
این قران که تماما بر روی کاغذ زرافشان دست ساز نگارش شده، ابعادی در حدود 42 در 57 سانتی متر داد و در جلدی از نقره و پلاتین که با20 نام جلاله خداوند در هر سو، زینت یافته، پوشیده شده است. علاوه بر این در تزئین این مجلد باشکو، از قریب به 1350 قطعه برلیان استفاده شده و نام کتاب نیز تماما با یاقوت کبود، تزئین گردیده است.
طرح قلمزنی گره در جلد این کتاب را که با ظرافت تمام و رعایت تمام نکات هندسی در نقوش و در حدود 3 سال به طول انجامیده استاد قادران و استادمحمدعلی ساعی بر عهده داشته اند که هر دو از نام آوران هنر قلمزنی ایران محسوب می گردند.
رحل را رضا قادران طراحی کرده و در کاربرد جواهرات نیز از آراء صاحبنظرانی چون احسانعلی تحویلیان و فرهاد بلندیان کمک گرفته شده است.
نگارش این قران به خط زیبای ثلث است که در مدت زمان 7 سال بدست استاد ماهرویی انجام پذیرفته؛ ایشان هنر آموخته مکتب اساتیدی چون استاد احمد عبدالرضایی، استاد موحد و مفتخر به اخذ مقام استادی و نشان درجه یک هنری، خوشنویس منتخب در اولین همایش جهان اسلام 1365 است. از دیگر افتخارات وی، خوشنویس برگزیده در 6 جشنواره خوشنویسی داخلی، حضور در سه نمایشگاه خوشنویسی بین المللی کویت، ارمنستان و ترکیه، شرکت در اولین همایش بزرگ کتابت قرآن کریم است.
خط ثلث استفاده شده با توجه به توضیحات تخصصی استاد، در عرض 1.3 سانتیمتر و رعایت تناسب با کتابت 25 سطر در هر صفحه انجام پذیرفته و نگارش و اعراب گذاری آن به تایید آیت الله محمد صافی رسیده است. لازم به ذکر است که ثلث به عنوان عروس خطوط اسلامی و زیباترین انواع خط چند سده ای است که به عنوان خط کتابت قرآن بکار نرفته است.
تمامی صفحات با نقوش اسلیمی ایرانی تزئین شده؛ طراحی نقش اختصاصی بین آیه ها و سوره ها با استفاده از چنگ اسلیمی و طراحی پشت تمامی صفحات با نقوش اسلیمی ایرانی انجام پذیرفته است.
نوع تذهیب های به کار رفته در این نسخه به صورتی است که هیچ صفحه ای با صفحه دیگر از نظر نقش و فرم برابر نیست و بدین ترتیب دربرگیرنده 176 نقش مذهب متنوع و ناهمسان است. طراحی نقوش ظریف برای صفحات افتتاحیه، استفاده از نقوش مکتب اصفهان و دوره صفویه از دیگر ویژگی های خاص و قابل توجه در این نسخه است.
این قران به غایت بدیع و منحصر به فرد، توسط کادری متشکل از بهترین و پرسابقه ترین هنرمندان این عرصه مدیریت شده است:
استاد رسول معتمدی، فارغ التحصیل هنرهای تجسمی از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران و دارای حکم استادی و نشان درجه یک هنری از استاد محمود فرشچیان، مسئولیت این پروژه را بر عهده داشته و در سمت مدیر این کار را به اتمام رسانده اند.
استاد مجید صادق زاده، دارای مدرک درجه یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مدیریت بخش تذهیب این اثر نفیس را برعهده داشتند.
تذهیب این قرآن به صورت صفحه به صفحه انجام شده و در پشت صفحه ها از یک شمسه استفاده شده که هر شمسه مزین به نامی از اسماء الله است و در نهایت 175 اسم اعظم خداوند سبحان در این شمسه ها نگارش شده است.
صحافی این قرآن نیز به گونه ای است که می شود آن را برگ برگ کرد و به صورت نمایشگاهی درآورد.
تصحیح آیات قرآنی این کار را نیز آیت الله عظمی حاج محمد صافی و حجت الاسلام والمسلمین سیدحسین شریفی نیا انجام داده اند.
تمامی موارد ذکر شده سبب شده تا آقای مهرداد جان فزا به عنوان تهیه کننده پروژه، معتقد باشد این قرآن به دلیل ویژگی های منحصر به فرد و کیفیت بسیار بالای بکار رفته در آن، می تواند به عنوان نماینده و سفیر فرهنگ و هنر ایران در جهان معرفی گردد.
