خاطرات و سفرنامه ژنرال آیرونساید در ایران

خاطرات و سفرنامه ژنرال آیرونساید در ایران به ضمیمه اسناد و مکاتبات سیاسی وزارت خارجه انگلستان

کودتای رضاخان یا ژنرال آیرونساید 
[لرد آیرونساید، فرزند ژنرال آیرونساید]:
ژنرال هالدین به پدرم اختیار تام داده بود تا بعنوان فرماند نیروهای شمال ایران «نورپرفورس» هر کاری را که صلاح می داند انجام دهد. این یک نوع فرماندهی نیمه مستقل بود و کسانی که در این نیرو خدمت کردند بعدها یک نشان «شمال ایران» به ردیف مدالهای خدمات عمومی خود افزودند. این انتصاب دقیقاً با توانایی ها و خلق و خوی پدرم سازگار بود.

پدرم بعد از بازسازی روحیه نیروهای خودش و ثبات بخشیدن به موقعیت قزوین توانست افکارش را روی مسئله تجدید سازمان قزاق های ایران متمرکز کند داستان انتخاب رضاخان از سوی او برای فرماندهی این قوا، برای بسیاری، داستانی آشناست. هر چند که پدرم در آن موقع نمی دانست او روزی شاه ایران خواهد شد، اما آشکارا، راه را برای او هموار کرد.
پیش از آنکه پدرم ایران را ترک کند، رضاخان کودتایی در تهران انجام داد. اما به قولش وفادار ماند و نسبت به شاه وقت ابراز وفاداری نمود. پدرم در خاطراتش می نویسد: «گمان کنم همه فکر می کنند که من کودتا را ترتیب دادم. راستش را بخواهید، تصور می کنم من اینکار را کردم.» قولی که رضاخان داده بود، با وفاداری حفظ شد. تا هنگامی که در سال 1925 او از روی احترام فرستاده خصوصی اش را به دانشکده ستاد در کمبرلی اعزام کرد و تقاضا کرد تا از زیر بار این قول خلاص شود». [ در این مقطع ژنرال آیرونساید فرماندهی دانشکده ستاد در کمبرلی را بعهده دارد].

منبع: تازه ترین مطالب نکته ها و اشاره ها
آیرو نساید ادموند، خاطرات و سفرنامه ژنرال آیرونساید در ایران، ترجمه: بهروز قزوینی، نشر آینه، چاپ دوم، 1363، ص14.