عواملی که در ارتکاب گناه نقش دارند

چه عوامل زمینه ساز ایجاد گناه هستند؟

عوامل گناه:

الف ) عدم ایمان به مبدا و معاد و تبعات اعمال، یا ضعف آن.
ب ) غفلت ؛ یکی از امراض مهم قلب و روان انسان است که سبب بیماری های دیگر می شود. چون هر نوع نابهنجاری و بزهکاری که از انسان سر می زند از اعضا و جوارح اوست. مثلاً گناه و نابهنجاری گاهی به وسیله دست بروز می کند و گاهی به سبب پا و یا زبان و یا چشم و گوش، در هر صورت همه این اعضا و جوارح به فرمان قلب اقدام به انجام کار خلاف می کنند که در دیدگاه دین، معصیت و نافرمانی خدا و از نظر جامعه شناسی ناهنجاری و بزهکاری است.

 ج ) ضعف اراده در مقابل کوران غرایز و شهوات.

 د) حرام خواری

 ه) خانواده
 یکی از پایگاه های قوی در تربیت انسان و تحویل دادن مردان بزرگ، همچنین یکی از عوامل فساد و تباهی فرزندان و یکی از عمده ترین عوامل ناهنجاری در جامعه، خانواده است. خانواده، کانون هنجار و ناهنجاری های فردی و اجتماعی است. زمینه های بد خانوادگی، نقش به سزائی برای سوق دادن انسان به سوی گناه دارد. چنانکه زمینه های نیک خانوادگی، اثر بسیار خوبی در اجتناب از گناه خواهد داشت.

 و) فقدان تربیت
 یکی از عوامل ناهنجاری انسان در جامعه، رشد مادی و فیزیکی به دور از رشد تربیتی است. توسعه نامتوازن در هر مجموعه ای، زشت و ملال انگیز است. مثلاً اگر در بدن انسان دست ها، بیش از پا یا انگشتان یک دست، بیش از انگشتان دست دیگر رشد کند، توازن و هماهنگی بدن را به هم می ریزد. و چهره ای نازیبا به نمایش می گذارد. فقدان تربیت در آدمی نیز چنین وضعیتی را جلوه گر می کند. یعنی رشد بدنی او کامل شده، اما عناصر تربیتی را در خود نگرفته است. چنین موجودی وقتی وارد اجتماع می شود، ناهمگون با جامعه است. لذا دست به اقداماتی می زند که از نظر اجتماعی بزه کار و نابهنجار و از لحاظ دینی معصیت و گناه محسوب می شود.

 ز) آلودگی محیط زندگی
 تمام عوامل خارجی که در اطراف موجود زنده، از آغاز انعقاد نطفه وجود دارد و بر رشد بدنی و روحی او تأثیر می گذارند محیط نامیده می شود.

بدون تردید یکی از زمینه های گناه، محیط فاسد و ناپاک است. محیط از نظر کیفی و کمی دارای اقسامی است. مانند محیط مدرسه، خانه، اداره، روستا،  شهر، دانشگاه، و... که هر کدام به نحوی بر انسان تأثیر می گذارند. بنابراین محیط زندگی در انسان و فرزندان او اثر شگرفی دارد. لذا مسئولیتی بزرگ بر دوش پدران و مادران و حتی مربیان است تا با انتخاب محیطی خوب و سالم، با ناهنجاری ها مبارزه کنند.

 ح) دوستان ناباب
 دوستی از مسایل ضروری زندگی انسان است که بر سرنوشت دنیا و آخرت او تأثیر می گذارد و نیک و بد کردارهای آدمی را رقم زده و جهت می دهد. گاهی دیده می شود که همه عوامل تربیتی برای یک فرد فراهم بوده اما دوستان ناباب، او را منحرف کرده و از هدایت و رشد بازداشته اند. از طرف دیگر نیز به تجربه ثابت شده که به دوستان عاقل و کاردان، بزهکارانی را از ورطه های سقوط و هلاکت نجات داده و به ساحل نجات رسانده اند.

ضرورت دوست داشتن و معاشرت از یک سوء و پرهیز از دوستان ناباب ما را بر آن می دارد تا در « آیین دوست یابی » دقت کنیم.

 ط) تقلید کورکورانه
 تقلید؛ یعنی پیروی از افکار و اندیشه ها و یا کردارهای شخصی و اجتماعی فرد یا گروهی. این تقلید، گاه آگاهانه و از سر بینش است و گاه هم کورکورانه آنچه باعث ناهنجاری می شود، دنباله روی و پیروی کورکورانه و بی قید و شرط است. ما در جامعه افرادی را می بینیم که پوشش و گفتار و رفتارشان، متناسب با یک جامعه و فرهنگ اسلامی نیست بلکه الگوبرداری از فرهنگ غربی است. این چنین افرادی به این صورت تمردّهایی را علیه ارزش های حاکم بر روابط اجتماعی در جامعه اسلامی روا می دارند.

بنابراین تقلید به معنای عدم استقلال، وابستگی ذلت بار به دیگران، و به دنبال آن، مُد پرستی و هرزه گرایی و زندگی پوچ و طفیلی، یکی از موضوعات زمینه ساز گناه می باشد.

جهت مشاهده پرسش و پاسخ های عمومی مشاوره معارف اسلامی اینجا کلیک کنید.

جهت دریافت مشاوره از بخش معارف اسلامی اینجا کلیک کنید.

جهت دریافت مشاوره از بخش سوالات شرعی اینجا کلیک کنید.