منشا پندارگرایى- آیة الله جوادی آملی (17)
خداى سبحان هرگز كسى را گرفتار جهل و پندار باطل نكرده، بلكه همه انسان‌ها را با سلاح معرفت، مسلح كرده و هر انسانى را با الهام فجور و تقوا آفریده است: "و نفس و ما سویها فالهمها فجورها و تقویها."(1) ولى اگر كسى این الهام را با الحاد خودش تاریك كند، به دام پندار مى‌افتد و از آن به بعد علمش به جهل و الهامش به الحاد، تبدیل مى‌شود.
هرگز خدا به كسى بد نمى‌كند و براى كسى بدى نمى‌فرستد، بلكه راه توبه را بر روى همگان باز مى‌كند و بدی‌هاى آنان را به نیكى تبدیل مى‌كند. تا انسان در عالم حركت و طبیعت به سر مى‌برد، راهى براى تبدیل سیئه به حسنه دارد. اگر شراب نجس و حرام سركه شود، همین نجس و حرام، پاك و حلال خواهد شد و اگر انسانى توبه كند، همین انسان تبهكار آلوده، پاك مى‌شود: "یبدل الله سیئاتهم حسنات."(2) پس كار ابتدایى خدا، افاضه، الهام و انعام است و كسى كه نعمت‌هاى الهى را به نقمت تبدیل كند، خداوند راه توبه را بر روى او باز مى‌كند تا دوباره آن نقمت‌ها را به نعمت، تبدیل كند. هرگز خدا به كسى بد نمى‌كند. بنابراین، افرادى كه در پندار باطل به سر مى‌برند باید خودشان را ملامت كنند، نه خداى خود را و هیچ عاملى جز خود آنان سبب فرو رفتگى در پندار باطل نیست.
علل و عوامل بیرونى تنها انسان را به باطل دعوت مى‌كند و این انسان است كه باید براى انتخاب خیر تصمیم بگیرد و صداى بیگانه را از آشنا جدا كند و ما براى این كار ناچاریم با ذات اقدس خداوند رابطه‌اى داشته باشیم كه همواره نعمت‌هاى خود را ادامه دهد و ما را از شر خودمان و بد اندیشان نجات دهد و دعا یكى از مهم‌ترین راه‌هاست. چنان كه نماز كه آمیخته با دعاست، از بهترین اركان دین به حساب مى‌آید.
پی‌نوشت‌ها:
1. سوره شمس، آیات 7- 8.
2. سوره فرقان، آیه 70.
منبع:
کتاب مراحل اخلاق در قرآن، آیة الله جوادی آملی.
