تک نرخی شدن ارز چه تاثیری در اقتصاد کشور دارد؟

دولت یازدهم از ابتدای فعالیت خود قصد تک نرخی کردن ارز را در صورت فراهم بودن شرایط ، دارد. موضوعی که کارشناسان اقتصادی بر آن باورند که برای رشد و شکوفایی اقتصاد کشور و از بین رفتن تمام رانت های موجود در این عرصه باید حتما اجرایی شود.

در دهه 70، اقتصاد ایران برای چند سالی ارز تک نرخی را تجربه کرد ولی بعدها ارز، چندین نرخی شد ، در دولت گذشته نیز برای چند سالی ارز سه نرخی با نرخ مرجع یا دولتی، نرخ مبادله ای و بخشی نیز با نرخ آزاد عرضه شد. از زمانی که ارز مرجع از عرصه بازار حذف شد، ارز دو نرخی میدان داری می کند، اکنون ارز یا مبادله ای است که نرخ آن را روزانه بانک مرکزی اعلام می کند و تنها در اختیار بازرگانان و تجار قرار می گیرد یا با نرخ آزاد روزانه به فروش می رسد. دولت یازدهم از ابتدای فعالیت خود قصد تک نرخی کردن ارز را در صورت فراهم بودن شرایط ، دارد. موضوعی که کارشناسان اقتصادی بر آن باورند که برای رشد و شکوفایی اقتصاد کشور و از بین رفتن تمام رانت های موجود در این عرصه باید حتما اجرایی شود.
فعالان و کارشناسان اقتصادی تک نرخی کردن قیمت ارز   را یکی از ضروری ترین نیازها برای بهبود وضعیت صادرات ، تولید عنوان کرده اند.

تک نرخی شدن نرخ ارز به نفع تولید، صادرات و اقتصاد کشور است. تک نرخی شدن ارز موجب ایجاد ثبات در فعالیت های اقتصادی می شود و از بسیاری رانت ها و تبعیض هایی که موجب لطمه زدن به صادرات است جلوگیری می شود. برای همین است فعالان اقتصادی می گویند نرخ ارز باید واقعی شود، یعنی 35 هزار ریال باشد این امر به نفع اقتصاد ملی و تولید داخلی است. برخی افراد کالا را با نرخ 30 هزار و 465 ریال وارد، اما عملا کالا وارداتی را با 34 هزار و 750 ریال به بازار عرضه می کنند، این نوعی رانت است و اثر منفی در کارکرد اقتصادی ایجاد می کند.
کارشناسان بر این باورند در بحث ارزاق عمومی ممکن است کالا گران تر شود، اما دولت می تواند در مقابل به مصرف کننده نوعی یارانه پرداخت کند، تثبیت نرخ ارز به نفع اقتصاد کشور و مردم است و از بسیاری تبعیض ها جلوگیری می کند. اگر نرخ دلار  کمتر از 35 هزار ریال باشد به اقتصاد کشور آسیب وارد می کند، پایین بودن نرخ ارز به نفع تولید داخلی نیست هرچه نرخ ارز پایین بیاید به تولید داخل ضرر می زند و به واردات کمک می کند چون کالای خارجی برای ما ارزان تر تمام می شود و رقابت تولیدات داخلی را مشکل می کند.
اگر ارز تک نرخی شود این امر به نفع اقتصاد کشور است باید مراقب بود که تک نرخی شدن برای مدت چند سال ثابت باشد تا بنگاه های اقتصادی بتوانند برنامه ریزی های مشخص و شفافی داشته باشند، نه اینکه قیمت ارز در کوتاه مدت تغییر کند که موجب ایجاد تبعات نامناسب در اقتصاد شود. تثبیت نرخ ارز از بسیاری رانت خواری ها و تبعیض هایی که در عرصه اقتصادی کشور رواج دارد جلوگیری می کند.
نرخ ارز نباید افزایش زیادی یابد چون به واحدهای تولیدی هزینه تحمیل می کند و به ضرر آنهاست، هرچند افزایش نرخ ارز به نفع صادرکنندگان کالاست. مدیریت نرخ ارز باید به گونه ای باشد که هم بازار داخلی آسیب نبیند و هم صادرات توسعه یابد، نباید تولید داخلی فدای صادرات شود و باید به هر دو بخش توجه شود، مبارزه با رانت خواری و ایجاد ثبات اقتصادی و حمایت از تولید داخل و صادرات موجب شکوفایی اقتصاد می شود. مسئولان مربوط نرخی را برای ارز تثبیت کنند که هم به نفع تولید کننده و هم صادر کننده و مصرف کننده باشد، و رانت خواران  را هم ناامید کند.

دو یا چند نرخی بودن ارز عامل ایجاد فساد مالی در جامعه است. ارز باید تک نرخی باشد تا از هر نوع رانت و ویژه خواری جلوگیری شود. اگر ارز با نرخ منطقی تک نرخی شود، بسیار مناسب است و جلو قاچاق را گرفته و به تولید کننده واقعی کمک می کند
هیچ نگاه اقتصادی با اصل این موضوع مخالف نیست، آنچه محل اختلاف است زمان، نرخ و نحوه اجرایی شدن آن است. کاهش آثار تحریم بر مبادلات تجاری ایران و تسهیل مناسبات مالی و ارزی بین المللی با کشورهای مختلف یک ضرورت برای تک نرخی کردن قیمت ارز است، وقتی نرخ ارز واحد  خواهیم داشت که از ثبات و تداوم آن در بازار ارز مطمئن باشیم.
 یکسان سازی نرخ ارز، رقابت بهتر بخش خصوصی با بخش دولتی که دسترسی آسان تری به ارز دولتی دارد را فراهم می کند، باعث کاهش فضای فساد مالی در مجموعه هایی که دسترسی به امتیاز ویژه دارند «خرید نهاده با ارز دولتی و فروش محصول با ارز آزاد» می شود. نقطه تعادل ارز جایی است که دولت و بانک مرکزی به صورت دستوری در بازار دخالت نکنند و تنها به مدیریت احتمالی نوسانات بپردازند و شیوه عرضه را مدیریت کنند.

تک نرخی شدن نرخ ارز باعث ایجاد شفافیت در سیستم مالی کشور می شود و از بسیاری از رانت خواری ها جلوگیری می کند. در حال حاضر نرخ دولتی و آزاد زمینه ایجاد فساد و رانت در جامعه شده و تک نرخی کردن نرخ ارز برای رشد اقتصاد کشور ضروری است.