تبیان، دستیار زندگی
سردار سرلشکر پاسدار سید یحیی صفوی (که در جریان مبازرات پیش از انقلاب ۱۳۵۷ و برای عدم شناسایی توسط عوامل ساواک نام مستعار رحیم را برای خود برگزیده بود)
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

از سوی امام مأموریت داشتند که بنی صدر را کنترل کنند

سردار سرلشکرپاسدار دکتر سید یحیی رحیم صفوی،از فرماندهان نامدار دوران دفاع مقدس ونمادهای جهاد و ایثار در آن دوران به شمار می رود.وی به تناسب جایگاه شغلی خویش،از آغازین مراحل تأسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با شهید آیت الله حاج شیخ فضل الله محلاتی آشنا شد و تا واپسین روزهای حیات آن بزرگ،با ایشان ارتباطی صمیمانه داشت.

بخش تاریخ ایران و جهان تبیان
title

سردار صفوی در گفت وشنودی که پیش روی دارید،برخی خاطرات خویش از آن شهید گرانمایه رابازگوکرده است.

□جنابعالی از چه دوره ای و چگونه با شهید آیت الله محلاتی آشنا شدید؟

بسم الله الرحمن الرحیم وبه نستعین.بنده از زمانی که شهید آیت الله محلاتی(رضوان الله علیه) به عنوان نماینده امام وارد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شدند، با ایشان آشنا شدم . با شروع جنگ تحمیلی به دلیل اینکه ایشان زیاد در جبهه ها حضور پیدا می کرد، رابطه ما صمیمی تر و نزدیک تر شد. در سال 1360 عضو شورای عالی سپاه پاسداران شدم و توفیق آشنایی هر چه بیشتر با خصوصیات ایشان برایم فراهم شد.

□لطفاًبه این خصوصیات اشاره ای بفرمایید .درمیان این ویژگیها ،کدام را برجسته تر دیدید؟

شهید محلاتی بسیار خوش برخورد ،دارای اخلاق حسنه، فکر عمیق، رفتار دلپذیر و چهره ای بسیار نورانی داشت و انسان را در همان برخورد اول جذب می کرد. هر وقت خدمت ایشان می رسیدیم، به گرمی ما را در آغوش می گرفت و مثل پدر و فرزند برخورد می کرد. بسیار مهربان، لطیف و معنوی بود. ایشان در عین حال که روح لطیف و رئوفی داشت، در مقام انجام وظیفه و ادای تکلیف ذره ای کوتاه نمی آمد. یادم هست زمانی که فرماندهی عملیات جنوب با شهید حاج داود کریمی بود، دو سه ماه از جنگ گذشته بود که شهید محلاتی به سپاه جنوب آمد و به بنده امر فرمود فرمانده عملیات جنوب شوم. بنده به دلایلی مایل به این کار نبودم، اما ایشان بسیار محکم و از موضع شرعی و تکلیفی فرمود: «به عنوان نماینده حضرت امام به شما تکلیف می کنم مسئولیت فرماندهی جنوب را بپذیرید!» یعنی همان آدمی که برخوردش با ما مثل پدری مهربان بود، جایی که پای ادای تکلیف در میان بود، این طور با قاطعیت برخورد می کرد، طوری که انسان جا می خورد.

شهید محلاتی بسیار بصیر و شکیبا بود. در آن زمان بنی صدر فرمانده کل قوا و فرمانده جنگ بود و من با او مشکل داشتم و به همین دلیل هم نمی خواستم فرماندهی جنوب را بپذیرم، ولی شهید محلاتی تلاش می کرد با گفت وگو با بنی صدر شهید رجایی را به عنوان نخست وزیر به مجلس شورای اسلامی معرفی کند و بالأخره هم به قول خودش آن قدر با بنی صدر کلنجار رفت تا موفق شد!

بنده به رغم تمایل به همکاری با بنی صدر، در برابر قاطعیت شهید محلاتی تسلیم شدم! از آنجا که معتقد بودم سپاه باید در خط امام باشد و نماینده امام را میزانی می دانستم که سپاه باید خود را با او تطبیق بدهد، از سر اعتقادات و تکلیف امر نماینده امام را پذیرفتم و تا مهر سال 1360 و پس از حصر آبادان همچنان فرمانده عملیات جنوب بودم.

□ظاهراً طرح شکست حصر آبادان از جنابعالی بود. در این باره هم توضیحی بفرمایید.

بله، طرح شکست حصر آبادان را من به شورای عالی دفاع بردم و تصویب شد. البته بنی صدر موافق نبود و با همت و هوشیاری مقام معظم رهبری که در آن زمان نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و امام جمعه تهران و نماینده حضرت امام در شورای عالی دفاع بودند، تصویب شد.

پس از شکستن حصر آبادان در 5 مهر سال 1360، بنده به عنوان مسئول عملیات کل سپاه و عضو شورای عالی سپاه پاسداران، با شهید آیت الله محلاتی بیشتر محشور شدم. ایشان هم عضو شورای عالی سپاه بودند و در همه جلسات شرکت می کردند و بعضی وقتها هم در جنوب به شورای عالی سپاه می آمدند. حتی گاهی اوقات شورای عالی سپاه در خانه ایشان تشکیل می شد و برای صبحانه یا ناهار می رفتیم و صبحانه یا ناهار بسیار ساده بود و تشریفاتی نداشت.همانطور که عرض کردم ایشان بسیار خوشرو، خوش مشرب و خوش سیما بودند. البته بعضیها در سپاه ایشان را به خاطر مراوداتی که با بنی صدر داشت اذیت می کردند، اما وقتی بنی صدر رفت، معلوم شد ایشان از سوی امام مأموریت داشتند بنی صدر را به نوعی در کنترل داشته باشند.

□ایشان دربرابر برخی ناملایمات واحیانا شماتتهایی که در دوره بنی صدر صورت می گرفت،چگونه رفتار می کردند؟چه واکنشی داشتند؟

شهید محلاتی بسیار انسان منطقی و تأثیرگذاری بود و با اخلاق خوش قابلیت انعطاف، معنویت و نفوذ کلامی که داشت، می توانست بسیاری از مسائل و مشکلات را حل کند. به قدری سعه صدر داشت که حتی از کسانی هم که اذیتش می کردند، دفاع و حمایت می کرد! فوق العاده بر نفس خود تسلط داشت و ذره ای خودخواهی و قدرت طلبی در ذاتش نبود.

ایشان فوق العاده صبور بود و این صبوری از حلم بالای ایشان سرچشمه می گرفت. زود عصبانی نمی شد و ظرفیت بسیار بالایی داشت. البته ایشان از دوران جوانی در کوره مبارزات آبدیده شده بود و حالات معنوی و عرفانی خاصی داشت. ایشان اهل معنا و تهجد و واقعاً عاشق حضرت امام بود و هنگامی که بحث از امام، دین و آرمانهای انقلاب پیش می آمد، حتی ذره ای کوتاه نمی آمد. می فرمود: وقتی رادیو و تلویزیون را گرفتیم، می خواستیم اعلام کنیم که این صدای انقلاب ایران است، ولی شهید مطهری فرمودند بگویید «این صدای انقلاب اسلامی ایران است». برخی کلمه اسلامی را تحمل نمی کردند، ولی شهید محلاتی رفت و این عبارت را گفت. خدا رحمت کند شهید مطهری را که چقدر تیزبین و هوشمند بود و به چه ظرایف تاریخ سازی عنایت داشت.

□با عنایت به شرایط سنی وبرخی بیماریها،ایشان چقدر برای سپاه وقت می گذاشتند؟

شهید محلاتی انسانی ولایتمدار و بسیار بصیر بود و ولایت فقیه را به درستی درک کرده بود. ایشان خود را سرباز امام می دانست و تکلیف مدار و خستگی ناپذیر بود. ایشان بیش از 20 سال از من بزرگ تر بود، ولی مثل یک جوان روزی پانزده شانزده ساعت کار می کرد! بسیار کارآمد، دقیق و فعال بود و برای کارهایش وقت می گذاشت. فرزند معلولی داشت که چند سال پیش به رحمت خدا رفت، ولی حتی معلولیت فرزند هم مانع جدی بر سر راه فعالیتهای آن شهید بزرگوار نبود.

با مشغله های مختلفی که در مجلس شورای اسلامی، جامعه روحانیت مبارز، سپاه پاسداران، همکاری با وزرای مختلف در اداره امور و... داشت، به فکر اساسنامه سپاه هم بود و به همت ایشان این اساسنامه تصویب شد.

□از نقش شهید محلاتی در جبهه ها بگویید.ظاهراً زیاد به مناطق عملیاتی سر می زدند؟

بله،ایشان لشکر به لشکر می رفت، برای رزمندگان سخنرانی می کرد و به خصوص در اوایل تأسیس سپاه که سازمان منسجم و مشخصی وجود نداشت، به تمام جبهه ها در خرمشهر، آبادان، سوسنگرد و دزفول سرکشی می کرد و دیگران را هم با خود می برد. پس از شهید آیت الله اشرفی اصفهانی ،شهید محلاتی دومین نفری بود که در زمان جنگ لباس سپاه را پوشید.

ایشان غیر از سرکشی دائمی به جبهه ها، در شورای عالی سپاه پاسداران هم تقویت توان دفاعی را در دستور کار خود قرار داده بود. همواره در شورای عالی سپاه تأکید می کرد مسئله و رسالت اصلی سپاه جنگ است و پیروی از اوامر حضرت امام و لذا تمام تصمیم گیری های سپاه را در گرو اجرای مو به موی دستورات امام می دانست.ایشان با فرماندهان جنگ از جمله شهید همت، شهید خرازی، شهید باکری، شهید احمد کاظمی و... همیشه صحبت می کرد و کلامش تأثیر زیادی روی آنها داشت. شخصیت ایشان به گونه ای بود که همه فرماندهان و حتی رده های پایین سپاه و بسیجیها مشکلاتشان را به ایشان می گفتند. در تأمین بودجه و پشتیبانی مالی سپاه نیز پیگیر بود، مخصوصاً در اوایل جنگ که بنی صدر دستور داده بود هیچ امکاناتی از قبیل سلاح و مهمات در اختیار سپاه قرار نگیرد! ما حتی آر.پی.جی هفت هم نداشتیم و اولین محموله ای که در اختیار سپاه قرار گرفت، به همت مقام معظم رهبری و شهید چمران بود.

□ایشان به عنوان نماینده امام درسپاه،چه نقشی در ایجاد هماهنگی بین سپاه و ارتش داشتند؟

یکی از کارهای مهم شهید محلاتی، تلاش برای هماهنگی بین سپاه و ارتش بود. ایشان ارتباط خوبی با فرماندهان ارتش، به خصوص شهید صیاد شیرازی داشت و لذا کار هماهنگی سپاه و ارتش را خوب پیش می برد. همیشه هم تکرار می کرد نظر امام این است که سپاه و ارتش ید واحده باشند، به ویژه که دشمنان داخلی و خارجی از وحدت بین سپاه و ارتش وحشت داشتند. یکی از رمزهای پیروزی ما در عملیاتها وحدت ارتش و سپاه بود که شهید محلاتی در آن نقش بسیار برجسته ای داشت.

ایشان با حضور دائمی در جبهه ها و تأثیر عاطفی و معنوی بر رزمندگان، روحیه جهاد را در آنها تقویت می کرد. احکام را برای پاسدارها و بسیجیها تشریح می کرد و با لحن قاطعی می گفت:« هیچ پاسداری بدون کسب مجوز از فرمانده خود حق ندارد جبهه را رها کند و به شهر خود برود و اگر چنین کند، مرتکب فعل حرامی شده است!»

شهید محلاتی واقعاً از شهادت نمی ترسید و نه تنها در قرارگاه و جبهه های نبرد، بلکه در خط مقدم که هر لحظه احتمال شهادت وجود داشت، حضور می یافت.فرماندهان لشکرها و بچه های بسیج با حضور شهید محلاتی که نماینده امام بود، حضور امام را در جبهه ها احساس می کردند. ایشان هم با کلام و هم با رفتار و رعایت نکات ظریف اخلاق اسلامی روی همه تأثیر شگفتی می گذاشت. معنویت ایشان در همه رفتارها و گفتارهایش موج می زد. انسانی متفکر، عاقل، شجاع، مؤمن، خردمند و وفادار به امام بود و با حضورش در جبهه ها به همه انرژی مثبت می داد.

□اشاره ای هم به نحو شهادت ایشان داشته باشید.این اتفاق چگونه روی داد؟

به اعتقاد بنده پس از پیروزی در عملیات فاو، قطعاً یک عامل نفوذی جزئیات پرواز هواپیمای مسافربری حامل ایشان و چند تن از نمایندگان مجلس و مسئولین کشوری را به عراقیها گزارش داده بود! ما از روی شنودها گرفتیم که هواپیمایی عراقی که بالای سر شهر «الاماره» عراق گشت می زد، به خلبان دستور داده بود هواپیمای مسافربری را بزند! خلبان هواپیمای جنگی تکرار می کرد: «این یک هواپیمای مسافربری است و ربطی به جنگ ندارد»، ولی فرمانده تأکید داشت دقیقاً همین را بزن و سرانجام در فاصله دزفول و اهواز هواپیما را مورد هدف قرار دادند، در حالی که زدن هواپیمای مسافربری برخلاف تمام مقررات بین المللی و انسانی است، اما به دلیل جایگاه مهم و بلند شهید محلاتی در جنگ و در مراتب بالای نظام رژیم بعثی عراق حتی ننگ زدن یک هواپیمای مسافربری را هم بر خود پذیرفت.خدایش رحمت کند و در جوار رحمت واسعه اش جای دهد ان شاا...تعالی.


منبع: تازه ترین مطالب تاریخ شفاهی

این مطلب صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر شده و محتوای آن لزوما مورد تایید تبیان نیست .