تبیان، دستیار زندگی
«رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهوری ترکیه، در مراسم افتتاح مرکز جدید انجمن «زنان و دموکراسی» ترکیه، در سخنانی با بیان این مطلب که زن بدون فرزند کامل نیست، از بانوان این کشور خواست تا هر یک دست کم سه فرزند بیاورند.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ترکیه و چالشی به نام جمعیت

«رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهوری ترکیه، در مراسم افتتاح مرکز جدید انجمن «زنان و دموکراسی» ترکیه، در سخنانی با بیان این مطلب که زن بدون فرزند کامل نیست، از بانوان این کشور خواست تا هر یک دست کم سه فرزند بیاورند.

بخش سیاست تبیان- اخباریه

اردغان

این اولین بار نیست که اردوغان از سیاست افزایش جمعیت در راستای پایبندی به سنت های اسلامی سخن می گوید. وی طی سال های گذشته و در مناسبت های مختلف سیاست های کنترل جمعیت و تنظیم خانواده را مغایر با ارزش های اسلامی توصیف و تاکید کرده بود: اشتغال زنان نباید مانع داشتن فرزند محسوب شود و شانه خالی کردن از مسئولیت مادری به معنای طفره رفتن از انسانیت است. 
 در راستای نگاه اردوغان به افزایش جمعیت، دولت ترکیه هفته گذشته لایحه ای به مجلس ملی این کشور تقدیم کرد که در آن خواستار بهره مندی خانواده هایی دارای پنج تا شش فرزند از سیاست های تشویقی دولت مانند کمک هزینه های اجتماعی، تخفیف های مالیاتی، کمک به نگهداری فرزندان و پرداخت انواع یارانه ها با هدف تحصیل فرزندان شده بود. همچنین در این لایحه پیش بینی شده، زنان شاغلی که پنج تا شش فرزند داشته باشند، 10 تا 12 سال زودتر بازنشسته شوند.
موسسه آمار دولتی ترکیه شمار جمعیت این کشور در پایان سال 2015 میلادی را 78 میلیون و 741 هزار و 53 نفر با نرخ رشد جمعیتی 1.33 درصد اعلام کرده که 50.2 درصد این جمعیت را مردان و 49.8 درصد را نیز زنان تشکیل می  دهند.

اردوغان برای مقابله با کاهش نرخ رشد جمعیت و در نتیجه کاهش جمعیت جوان این کشور، از خانواده های ترک خواسته تا حداقل صاحب 3 فرزند شوند. این تعداد فرزند تا حدودی ساختار فعلی جمعیت ترکیه را حفظ خواهد کرد، ولی برای پویایی در رشد جمعیت خانواده های ترک باید تعداد فرزندان خود را افزایش دهند.

رقمی که صحت ان از سوی برخی محافل ترک مورد تردید قرار گرفته است. این محافل بر این باورند، در آمار اعلام شده، حدود 2.5 میلیون آواره سوری مقیم این کشور نیز لحاظ شده است.
درحالی که برخی دیگر از این محافل با اشاره به جابجایی های بزرگی که در دوره اخیر همزمان با از سرگیری درگیری ها در مناطق کردنشین شرق و جنوب شرقی ترکیه رخ داده، شمار ارقام جمعیت در ترکیه را زیر سئوال برده اند.
بررسی تحلیلی این آمار نشان می دهد، جمعیت ترکیه در سال 2015 یک میلیون و 45 هزار و 149 نفر نسبت به سال 2014 میلادی افزایش یافته است. درحالی در پایان سال 2013 جمعیت این کشور 76 میلیون و 667 هزار و 864 نفر و سال پیش از آن، 75 میلیون و 627 هزار نفر اعلام شده بود.
بر اساس این گزارش، نرخ رشد جمعیت ترکیه در سال 2015 میلادی 1.34 درصد، سال 2014 میلادی 1.33 درصد، سال 2013 میلادی 1.37 درصد و سال 2012 میلادی 1.2 درصد بوده که 30.7 درصد بافت جمعیت ترکیه در سال 2014 را افراد بالغ تشکیل می دادند که این نسبت با 0.93 درصد افزایش در سال 2015 به 31 درصد رسیده که نشان می دهد، جمعیت ترکیه در آستانه ورود به سن سالخوردگی است، به همین دلیل، دولت ترکیه برای حفظ ساختار جوان جمعیت این کشور نیازمند محقق کردن حداقل رشد 2 درصد سالیانه است.
این داده ها موجب هشدار جدی کارشناسان ترک به مسئولان جهت بازنگری در سیاست های جمعیتی دولت و اتخاذ تدابیر لازم برای مقابله با چالش سالخوردگی جمعیت شده است.
تصریحات رجب طیب اردوغان در مناسبت های مختلف درباره افزایش میزان زاد و ولد در این کشور را باید بازتاب این هشدارها و درک درست آنکارا از ساختار و بافت جمعیتی این کشور شمرد.
اما رئیس جمهوری ترکیه در این مسیر با چالش جدی کاهش نرخ رشد اقتصادی روبرو است که سیاست خارجی چالش زایی و بحران سازی منطقه ای دولتش در 5 سال اخیر به ویژه در برابر کشورهای همجوار، فرصت های رشد تجاری و بازرگانی با این کشورها را از بین برده است.
علاوه بر اینکه حمایت آنکارا از گروه های تروریستی و سرمایه گذاری روی این گروه ها، در کنار تشدید بحران کُردها موجب شده تا فرصت های اقتصادی این کشور یکی پس از دیگری از دست بروند.
اردوغان برای مقابله با کاهش نرخ رشد جمعیت و در نتیجه کاهش جمعیت جوان این کشور، از خانواده های ترک خواسته تا حداقل صاحب 3 فرزند شوند. این تعداد فرزند تا حدودی ساختار فعلی جمعیت ترکیه را حفظ خواهد کرد، ولی برای پویایی در رشد جمعیت خانواده های ترک باید تعداد فرزندان خود را افزایش دهند.

کارشناسان اقتصادی ترکیه با بیان اینکه دولت این کشور فرصت بسیار محدودی برای برون رفت از ساختار فعلی جمعیتی که فقر مهمترین شاخص آن به شمار می آید، را دارد، به مسئولان امر توصیه می کنند، پیش از آنکه ساختار جمعیت جوان به میانسال گرایش یابد، درصدد رفع مشکلات اقتصادی خود برآیند، در غیر این صورت با ساختار جمعیتی میانسال نمی توانند، رشد تولید مطلوب را محقق کنند.

به باور سران حزب حاکم «عدالت و توسعه» ادامه پیشرفت و رشد اقتصادی تنها در سایه رشد سالم جمعیت با تقویت ساختار کانون خانواده و حفظ حرمت آن با لحاظ باورهای دینی و سنتی میسر است.
اما در این بین نباید در تحلیل آماری ساختار جمعیت ترکیه رشد منفی سریع جمعیت روستایی این کشور را نادیده گرفت که براساس آمار موسسه آمار دولتی ترکیه فقط 7.9 درصد از جمعیت این کشور روستانشین و 72.5 میلیون نفر شهرنشین هستند.
اگرچه جمعیت ترکیه در سال 2014 شاهد افزایش 1.2 میلیون نفری بود، اما در مقابل از جمعیت روستانشین این کشور 225 هزار نفر کاسته شد. این رقم در سال 2015 به ترتیب 1.3 میلیون نفر افزایش و 195 هزار نفر کاهش را ثبت کرد، این به معنای کاهش نیروی کار در بخش کشاورزی و دامداری ترکیه است که در سال های اخیر افزایش سرسام آور نرخ موادغذایی و گوشت در این کشور، به رغم کاهش جدی نرخ موادغذایی در جهان و اعتراض مردم این کشور را درپی داشته است.
ترکیه نیز همانند دیگر کشورهای درحال رشد با مشکل مهاجرت جمعیت روستایی به شهرهای بزرگ دست به گریبان است. بررسی ها نشان می دهد، فقط 44 درصد از جمعیت 14.6 میلیونی استانبول را استانبولی ها تشکیل می دهند. به عبارتی شمار مهاجرین در استانبول بیش از افراد بومی است.
کارشناسان با تاکید بر وجود رابطه مستقیم بین رشد جمعیت و بیکاری تاکید دارند، توجه صرف به نرخ رشد جمعیت بدون توجه به قدرت اشتغال زایی دولت، مشکل ساختاری بیکاری در ترکیه را تشدید خواهد کرد، چون افزایش جمعیت به دنبال خود موضوع درآمد، اشتغال، آموزش، بهداشت، امنیت و مسائل زیست محیطی را نیز مطرح خواهد کرد.
بر این اساس کارشناسان اقتصادی ترکیه با بیان اینکه دولت این کشور فرصت بسیار محدودی برای برون رفت از ساختار فعلی جمعیتی که فقر مهمترین شاخص آن به شمار می آید، را دارد، به مسئولان امر توصیه می کنند، پیش از آنکه ساختار جمعیت جوان به میانسال گرایش یابد، درصدد رفع مشکلات اقتصادی خود برآیند، در غیر این صورت با ساختار جمعیتی میانسال نمی توانند، رشد تولید مطلوب را محقق کنند.