تبیان، دستیار زندگی
در مسائل تاریخی، هرچقدر که از منابع قدیمی تر و کهن استفاده کنیم به دلیل اینکه قرابت و نزدیکی بیشتری به آن دوره دارد، دقیق تر و مبنایی تر خواهد بود. این مسئله خصوصا در مورد مسائل تاریخی دین اسلام، اهمیت بیشتری می یابد. مورخین اهل سنت از دیرباز در صدد نگارش
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

چگونه نام امامان معصوم را در منابع اهل سنت بیابیم؟

در مسائل تاریخی، هر چقدر که از منابع قدیمی تر و کهن استفاده کنیم به دلیل اینکه قرابت و نزدیکی بیشتری به آن دوره دارد، دقیق تر و مبنایی تر خواهد بود. این مسئله خصوصا در مورد مسائل تاریخی دین اسلام، اهمیت بیشتری می یابد. مورخین اهل سنت از دیرباز در صدد نگارش مسائل مهم تاریخی بوده اند و همواره از بهترین مورخین عالم به حساب می آمده اند. بنابراین یافتن پاسخ آنچه که ما به دنبال آن هستیم در این منابع، می تواند بسیار راهگشا باشد زیرا هم نویسندگان این کتاب ها افرادی مهم هستند و هم مسائل تاریخی اسلام را در کتب خود ثبت و ضبط کرده اند. در این مقاله به بررسی مهم ترین منابع تاریخی اهل سنت که در آن به اثبات وجود امامان دوازده گانه ما تصریح شده است می پردازیم و سپس در پاورقی لیست این کتاب های مهم را که به بیان تاریخ زندگی امامان علیهم السلام پرداخته است، معرفی می کنیم.

فرآوری : محمدباعزم - بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان
 امامان معصوم

امام جوینی از عبداللَّه بن عباس روایت می کند که گفت: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود:
أَنا سَیّدُ النَّبییّن وَ علیّ بنِ أَبی طالب سَیّدُ الوَصییّن، وَ إنَّ أَوصِیائی بَعدی إثنا عَشَرَ، أوَّلُهم علیّ بنِ أبی طالب وَ آخِرُهُم المَهدیّ؛ من آقای پیامبران و علی بن ابی طالب آقای اوصیاست، همانا اوصیایم پس از من «دوازده» نفرند، اوّلینشان علی بن ابی طالب و آخرینشان مهدی است.
امام جوینی باز هم به سند خود از ابن عباس روایت کند که گفت: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود:

سیاست حاکم بر مکتب خلفا در طی قرون بر آن بود که امثال اینگونه احادیث را از دسترس ابنای امت اسلامی به دور داشته و بر آنها پرده پوشاند. روایاتی از رسول خدا (صلی الله علیه و اله) که در آنها متواتراً به اسامی ایشان اشاره و تصریح شده است. منابع مهم تاریخی که توسط اهل سنت نگارش شده است و به بیان تاریخ زندگی امام علیهم السلام پرداخته شده است در پاورقی موجود می باشد.

«همانا خلفای من و اوصیایم و حجتهای خدا بر مردم پس از من «دوازده» نفرند، اولینشان برادرم و آخرینشان فرزندم خواهد بود. گفته شد: ای رسول خدا! برادر شما کیست؟ فرمود: علی بن ابی طالب. گفته شد: فرزند شما کیست؟ فرمود: «مهدی است. کسی که زمین را پر از عدل و داد می کند همان گونه که از ظلم و ستم انباشته شده است. قسم به آنکه مرا بشارتگر و بیم دهنده بر حق فرستاده، اگر از دنیا باقی نماند مگر یک روز، خداوند این روز را آنقدر طولانی کند تا فرزند من مهدی در آن خروج کند و روح خدا عیسی بن مریم فرود آید و در پس او نماز بگزارد و زمین از نور پروردگارش روشن گردد، و فرمانروائی اش مشرق و مغرب را فرا گیرد».
جوینی باز هم به سند خود روایت کند که راوی گفت: شنیدم رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرمود: أَنَا وَ عَلیّ وَ الحَسن وَ الحُسین وَ تِسعه مِنْ وُلْدِالحُسین مُطهَّرُون مَعصُومون. من و علی و حسن و حسین و نه نفر از فرزندان حسین پاکیزگان و معصومانیم.
سیاست حاکم بر مکتب خلفا در طی قرون بر آن بود که امثال اینگونه احادیث را از دسترس ابنای امت اسلامی به دور داشته و بر آنها پرده پوشاند. روایاتی از رسول خدا (صلی الله علیه و اله) که در آنها متواتراً به اسامی ایشان اشاره و تصریح شده است. منابع مهم تاریخی که توسط اهل سنت نگارش شده است و به بیان تاریخ زندگی امام علیهم السلام پرداخته شده است در پاورقی موجود می باشد.

معرفی امامتوضیحات پیرامون ایشان و ذکر منابع اهل سنت
امیرالمومنین علی(علیه السلام)پدرش ابوطالب بن عبدالمطلب بن هاشم و مادرش فاطمه بنت اسد بن هاشم
کنیت آن حضرت: ابولحسن و الحسین، ابو تراب.
لقب آن حضرت: وصی، امیرالمومنین. تولد آن حضرت: در سال سی ام پس از «عام الفیل» در بیت اللَّه الحرام، کعبه،به دنیا آمد.
حسن بن علی بن ابی طالب(علیهما السلام)مادرش فاطمه زهرا (علیها السلام) دخت گرامی رسول خدا (صلی الله علیه و اله).
کنیه آن حضرت: ابو محمد.
لقب آن حضرت: سبط اکبر، مجتبی.
ولادت آن حضرت: در نیمه رمضان سال سوم هجری در مدینه به دنیا آمد.
وفات آن حضرت: در بیست و پنجم ربیع الاول سال پنجاهم هجری به شهادت رسیده و در بقیع، در مدینه منوره دفن گردید.
حسین بن علی بن ابی طالب (علیهما السلام)مادرش فاطمه زهرا (علیها السلام) دخت گرامی رسول خدا (صلی الله علیه و اله).
کنیت: ابو عبداللَّه.
لقب: سبء شهید کربلا.
ولادت: سوم شعبان سال چهارم هجری در مدینه.
وفات: در دهم محرم سال 61 هجری به همراه اهل بیت و یارانش در کربلا به دست یزیدیان به شهادت رسید. مزار آن حضرت نیز، هم اکنون در کربلا یکی از شهرهای عراق است
علی بن الحسین    (علیهما السلام)مادرش غزاله یا شاه زنان.
کنیت: ابوالحسن.
لقب: زین العابدین، سجاد.
تولد: در سال 33 یا 37 یا 38 هجری در مدینه.
وفات: در سال 94 هجری به شهادت رسیده و در بقیع جنب عمویش امام حسن (علیه السلام) دفن گردید
محمد بن علی      (علیهما السلام)مادرش ام عبداللَّه دخت امام حسن بن علی(علیهما السلام)
کنیت: ابو جعفر.
لقب: باقر.
ولادت: در سال 57 هجری در مدینه.
وفات: در سال 117 هجری در مدینه به شهادت رسیده و در بقیع در کنار پدرش زین العابدین (علیه السلام) دفن گردید
جعفربن محمد       (علیهما السلام)مادرش ام فروه دخت قاسم بن محمد بن ابی بکر.
کنیت: ابو عبداللَّه.
لقب: صادق.
ولادت: در سال 73 هجری در مدینه.
وفات: در سال 148 هجری به شهادت رسیده و در بقیع در جنب پدرش امام باقر (علیه السلام) دفن گردید
موسی بن جعفر     (علیهما السلام)مادرش حمیده.
کنیت: ابوالحسن.
لقب: کاظم.
ولادت: در سال 128 هجری در مدینه.
وفات:در سال 183 هجری در زندان خلیفه هارون الرشید در بغداد به شهادت رسید و در قبرستان قریش بخش غربی بغداد امروزین، معروف به شهر کاظمیه دفن گردید
علی بن موسی     (علیهما السلام)مادر: خیزران.
کنیت: ابوالحسن.
لقب: رضا.
ولادت: در سال 153 هجری در مدینه منوره.
وفات: در سال203 ه به شهادت رسیده و در طوس خراسان [مشهد] مدفون است
محمد بن علی      (علیهما السلام)مادر: سکینه.
کنیت: ابو عبداللَّه.
لقب: جواد.
ولادت: در سال 195 هجری در مدینه منوره.
وفات: در سال 220 هجری در بغداد به شهادت رسید و در کنار جدش موسی بن جعفر (علیهما السلام) دفن گردید
علی بن محمد(علیهما السلام)سمانه مغربیه.
کنیت: ابوالحسن عسکری.
لقب: هادی.
ولادت: در سال 214 هجری در مدینه منوره.
وفات: در سال 254 هجری به شهادت رسید و در شهر سامرای عراق دفن گردید
حسن بن علی(علیهما السلام)ام ولد به نام سوسن.
کنیت: ابو محمد.
لقب: عسکری.
ولادت: در سال 231 هجری در سامرا.
وفات: در سال 260 هجری به شهادت رسیده و در سامرا دفن گردید
حضرت حجت بن الحسن - عجل اللَّه فرجهام ولد به نام نرجس یا صیقل.
کنیت: ابو عبداللَّه، ابوالقاسم.
لقب: قائم، منتظر، خلف، مهدی، صاحب الزمان.
ولادت: در سال 255 هجری در سامرا.
آن حضرت آخرین امام از «ائمه دوازده گانه» است که تاکنون زنده است. تا هرگاه خدا بخواهد - به فرمان خدا - قیام کرده و جهان را پر از عدل و داد نماید.


منابع
. ذهبی، رجالی معروف در کتاب تذکره الحفا1 ص 1505، درباره او گوید: امام محدث یگانه اکمل، فخرالاسلام، صدرالدین ابراهیم محمد بن حمویه جوینی شافعی، شیخ صوفیه، شدیدا نسبت به روایت و گردآوری اجزای آن عنایت داشت. غازان شاه به دست او اسلام آورد.
. این احادیث در کتاب فرائد السمطین: نسخه خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است.
. مستدرک، ج3، ص483؛ تذکره خواص الامه، ص10؛ مناقب ابن مغازلی، ص7
. در تاریخ طبری، ابن اثیر، ذهبی و ابن کثیر، و نیز، به شرح حال ایشان در تاریخ بغداد، تاریخ دمشق، استیعاب، اسدالغابه، اصابه و طبقات ابن سعد
. تاریخ ابن کثیر و ذهبی، حوادث سال 94ه و نیز، به شرح حال امام (علیه السلام) در طبقات ابن سعد، حلیه الاولیا، وفیات الأعیان و تاریخ یعقوبی، ج2، ص303 و تاریخ مسعودی، ج3، ص160
. تذکره الحفا1 ذهبی؛ وفیات الاعیان؛ صفوه الصفوه؛ حلیه الاولیاء؛ تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 320؛ تاریخ الاسلام، ذهبی؛ تاریخ ابن کثیر، حوادث سال 115 و 117 و 188، شرح حال امام باقر(ع)
. شرح حال امام صادق (علیه السلام) در حلیه الاولیاء؛ وفیات الاعیان؛ تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 381؛ تاریخ مسعودی، ج 3، ص 346
. شرح حال امام کاظم (علیه السلام) در مقاتل الطالبیین؛ تاریخ بغداد؛ وفیات الاعیان؛ صفوه الصفوه؛ تاریخ ابن کثیر، ج 2، ص 18؛ تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 414.
. تاریخ طبری، ابن کثیر؛ تاریخ الاسلام ذهبی؛ وفیات الاعیان، حوادث سال 203 هجری؛ تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 453؛ مسعودی، ج 3، ص 441
. تاریخ بغداد، ج3، ص54؛ وفیات الاعیان؛ شذرات الذهب، ج2، ص48؛ مسعودی، ج3، ص464
. تاریخ بغداد، ج12، ص56؛ وفیات الاعیان؛ تاریخ یعقوبی، ج2، ص484؛ مسعودی، ج4، ص84
. وفیات الاعیان؛ تذکره الخواص؛ مطالب السئول فی مناقب آل الرسول، شیخ کمال طلحه شافعی [ت:654 هجری]؛ تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 503

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.