آشنایی با نحوه تعیین درصد جانبازی

بنیاد جانبازان و ایثارگران ایجاد شده است تا به جانبازان  خدمات ارائه کند؛ البته قبل از ارائه خدمات باید میزان صدمه ای که جنگ به این افراد وارد کرده است اندازه گیری شود. کمیسیون تعیین درصد جانبازی این وظیفه را به عهده دارد. لذا در اینباره با «عبدالرضا عباسپور» معاون بهداشت و درمان بنیاد شهید و امور ایثارگران به بررسی این موضوع پرداختیم.

شرف داشتن خصلت با ارزشی است. آدم هایی که در شرایط سخت همچون جنگ و بلایای طبیعی سرزمینشان را با هر بهانه ای تنها نمی گذارند شرافتمندترین مردمان هستند. این  گونه افراد در هر سرزمین و دین و مذهبی قابل  ستایش هستند و در اغلب کشورهای دنیا به افرادی که در راه خدمت به کشورشان کوچک ترین خدمتی کردند بهترین امکانات و بیشترین احترام را دریافت می کنند. کاش به کسی برنخورد اما در کشور ما گاهی بی مهری هایی نسبت به این دلاوران جنگ صورت می گیرد و بعضی ها حداقل امکانات را برای آنها که زندگی خود را فدا کرده و هر روز رنج و درد زیادی را تحمل می کنند، روا نمی دانند. به  هر حال بنیاد جانبازان و ایثارگران ایجاد شده است تا به این افراد خدمات ارائه کند؛ البته قبل از ارائه خدمات باید میزان صدمه ای که جنگ به این افراد وارد کرده است اندازه گیری شود. کمیسیون تعیین درصد جانبازی این وظیفه را به عهده دارد. با «عبدالرضا عباسپور» معاون بهداشت و درمان بنیاد شهید و امور ایثارگران به بررسی این موضوع پرداختیم.
در قانون تعریفی از جانبازی ارائه  شده است؟

در قوانین و آیین  نامه های بنیاد به افرادی که در انقلاب اسلامی یا در طول جنگ تحمیلی آسیب  دیده اند جانباز می گویند. این افراد از نظر جسمی دچار معلولیت شده اند، البته لطمه های روحی نیز مورد توجه است مانند جانبازانی که موج انفجار آنها را گرفته است. در کل این افراد آنهایی هستند که به دلیل معلولیت ناشی از جنگ یا انقلاب نمی توانند زندگی شغلی و اجتماعی عادی داشته باشند. در اصل در آیین  نامه تعیین درصد جانبازی در همان ماده یک، جانباز تعریف  شده است.
 میزان جراحت های وارده به چنین فردی چطور اندازه  گیری می شود؟

معیارهای متفاوتی وجود دارد اما متولیان بنیاد شهید و ستاد کل نیروهای مسلح بر اساس تجاربی که به دست آوردند 4000 فاکتور برای ارزیابی میزان جراحت را در نظر می گیرند. در نهایت، همه موارد محاسبه می شود، البته کار بسیار پیچیده است اما می توان همه فاکتورهای آن را در آیین نامه 20 ماده ای تعیین درصد جانبازی مشاهده کرد. این آیین نامه بعد از تائید بنیاد و ستاد نیروهای مسلح به تائید هیأت دولت هم رسیده است.
 حداقل و حداکثر درصد جانبازی چقدر است؟
 عددی بین 5 تا 70. در اینجا باید یک نکته دیگر را متذکر شوم؛ برای تعیین درصد جانبازی از دو معیار آسیب و ناتوانی استفاده می شود. در تعیین درصد جانبازی، اصل بر ایجاد ناتوانی ایجاد شده توسط تروماست و در صورتی  که یك تروما باعث ناتوانی نشود به آسیب وارد شده درصد تعلق می گیرد. به طور مثال در صورتی  که یك حادثه باعث شكستگی استخوان شده و همراه با كوتاهی اندام و محدودیت حركات مفاصل شود به كوتاهی اندام و محدودیت حركات مفاصل درصد تعلق می گیرد و شكستگی درصد ندارد ولی اگر شكستگی باعث كوتاهی یا محدودیت حركات مفاصل نشود به شكستگی بهبود یافته درصد آسیب تعلق می گیرد. برای جلوگیری از همپوشانی ناتوانی ها در تعیین درصد تمام ضایعات در اندام های مختلف كه باعث یك نوع ناتوانی می شوند فقط یک  بار محاسبه می شوند به  طور مثال مشكلات گفتاری در آسیب مغزی و آسیب گوش و حلق و بینی.
اگر فردی در اثر مرور زمان  بر میزان بیماری و معلولیتش افزوده شود، محاسبه خواهد شد؟
 تقریباً. بستگی دارد جانبازی به طور مستقیم حال جانباز را بدتر کند یا به طور غیرمستقیم. مثلاً تصور کنید فرد جانبازی که دست ندارد به خاطر این مشکل کتری آب جوش رویش بریزد و بسوزد. درست است که علت سوار شدن بیماری دوم به وی جانبازی است اما بنیاد در درمان سوختگی به جانبازی کمک می کند اما این مورد به درصد جانبازی وی اضافه نخواهد کرد. از طرف دیگر اگر فردی به دلیل 5 درصد شیمیایی مشکلات دیگری گریبانش را بگیرد و با بالا رفتن سن عوارض شیمیایی افزوده شود، به درصد جانبازی وی نیز افزوده خواهد شد.
 جانبازان چه خدمات درمانی ای از شما دریافت می کنند؟
 همه خدماتی که ما به این عزیزان ارائه می کنیم از لابه لای قوانین احصا شده اند. آیین  نامه اجرایی این بند ابلاغی توسط دولت در 9/ 10/91، بند «ب» ماده 44 برنامه پنجم توسعه و استفساریه مجلس شورای اسلامی مورخ 92/7/27 همه قوانینی هستند که میزان خدمات درمانی به آنان را تعیین می کنند. البته تحت درمان قرار دادن ایثارگران شامل ایثارگران غیر شاغل و خانواده آنان هم می شود. بدیهی است طبق این قوانین جانبازانی که استخدام کشوری و لشکری محسوب می شوند از دستگاه مربوطه خدمات درمانی دریافت می کنند. مثل نیروهای مسلح که انصافاً خدمات خوبی به جانبازان ارائه می دهند. همین جا از کلیه دستگاه ها درخواست می کنم که قوانین فوق را اجرائی نمایند تا در درمان جانبازان مشکلی پیش نیاید.
 تسهیلات جانبازان چگونه بر اساس درصد تقسیم می شود؟

تقریباً هر خدمتی که به جانباز ارائه می شود به درصدش ربط دارد و شاید همین باعث می شود که جانبازی به مقدار درصدش اعتراض کند. این خدمات هم به این گونه نیست که مثلاً بگوییم جانباز که 5 درصد است از 5 درصد خدمات استفاده می کند و یا30 درصد از 30 درصد تسهیلات. جانبازان تقسیم  شده اند به زیر 25 درصد و بالای 25 درصد که تسهیلاتشان خیلی با هم متفاوت است؛ و همین تسهیلات است که باعث می شود فردی به درصدش اعتراض  کند و الا کسی دنبال این نیست که بگوید از کارافتادگی من بیشتر است. ممکن است در آینده مجلس شورای اسلامی قوانینی وضع کند تا خدمات را بسط دهد و قید درصد را حذف کند. کما اینکه در خصوص درمان این قید برداشته  شده و از لحاظ درمانی جانباز 5 درصد مانند جانباز 70 درصد خدمات دریافت می کند.
برخی ارگان ها برای ارائه خدمات به همه جانبازان تسهیلاتی را غیر کارشناسی ارائه می دهند بدون هماهنگی با بنیاد که تبعیض ایجاد می کند. گاهی خدمتی ارائه نشود بهتر است از اینکه تبعیض آمیز ارائه شود. ای  کاش امکانات کشور به  قدری بود که همه می توانستند از همه امکانات استفاده کنند. جانباز 65 درصد با 70 درصد واقعاً به لحاظ مجروحیت خیلی تفاوت ندارند اما تسهیلاتی که به جانبازان  70 درصد می شود بیشتر از 65 درصد است. فرق شاید دو سه درصد باشد.
 در صورتی  که ناتوانی های ایجادشده در جانباز بیش از یك ناحیه از بدن باشد، درصد كلی وی چگونه محاسبه می شود؟
 برای این مورد روش های مختلفی وجود دارد. اگر ناتوانی موجود در اندام های موازی (به  طور مثال هر دو دست و یا هر دو پا) با یكدیگر جمع جبری می شوند. مثلاً درصد كلی اندام فوقانی برابر است با درصد محاسبه  شده دست چپ به علاوه درصد محاسبه  شده دست راست. همچنین ناتوانی های مربوط به كاهش دید در هر دو چشم و كاهش شنوایی در هر دو گوش طبق جداول مربوط محاسبه می شود.

مزیت

شرایط احراز جانبازی

 برابر قانون شرایط احراز جانبازی به شرح زیر است:
1- داشتن صورت سانحه معتبر از یگان مربوط مبنی بر مجروحیت یا مصدومیت فرد در منطقه حادثه، شامل مشخصات فردی، نوع حادثه، محل و انواع جراحت و زمان مجروحیت.
2   وجود مدارك درمانی معتبر هم  زمان با وقوع حادثه منجر به مجروحیت.
گفتنی است در صورت نبود مدرك معتبر هم زمان، ارائه مدرك معتبر غیرهمزمان كه حاكی از مجروحیت یا مصدومیت افراد باشد با تأیید پزشكان معتمد بنیاد یا نیروهای مسلح قابل  قبول است. همچنین برگه های صورت سانحه یا گواهی های مجروحیت تأیید شده از سوی مراجع ذی صلاح و نیروهای مسلح كه برای افراد آسیب  دیده قبل از ابلاغ این آیین نامه صادرشده است همچنان به عنوان مدرك معتبر شناخته می شود.