مولکول هایی که جهان را تغییر دادند - قسمت دوم
آسپیرین (C9H8O4)
آسپیرین پرکاربردترین دارو در جهان است و هر ساله بیش از 100 میلیارد قرص از آن مصرف می شود. جزء فعال این دارو که در پوست درخت بید یافت می شود، از قرن پنجم پیش از میلاد برای درمان سنتی بیماری ها استفاده می شد. اما تا سال 1897 که فلیکس هافمن شیمیدان آلمانی آسپیرین را به روش آزمایشگاهی به شکل خالص و پایدار آن تولید کرد، استفاده از آن فراگیر نشد. این دارو اولین داروی سنتزی جهان نیز محسوب می شود. هم اکنون آسپیرین برای درمان بیماری های بسیار گوناگون، از تب و آرتروز (التهاب مفاصل) گرفته تا پیشگیری از حمله قلبی، سکته و جنون کاربرد دارد.
سدیم استئارات (NaC18H35O2)
بسیار دشوار است که چگونگی زندگی بشر را پیش از ابداع صابون تصور کنیم. در آن زمان هم رعایت دقیق بهداشت برای جلوگیری از رشد و گسترش بیماری ها بسیار مهم بود. راز کارکرد جادویی سدیم استئارات (جزء فعال صابون) کمک به حل شدن چربی در آب است. طبق نظر بنیاد کودکان سازمان ملل، شستن دست ها با صابون با کاهش آلودگی ها، از حدود 4/1 میلیون فقره مرگ در هر سال می کاهد.
سیلیسیم (Si)
ساخت نخستین ترانزیستور سیلیکونی در سال 1954 راهی را آغاز کرد که امروزه به بازار جهانی 160 میلیارد دلاری صنایع نیمه رسانا ختم شده است. سیلیسیم یکی از اجزای مهم تراشه های کامپیوتری و مدارها است و تخمین می زنند هم اکنون در جهان بیش از یک میلیارد کامپیوتر فعال است. از سیلیسیم در سلول های خورشیدی، تجهیزات ضد آب، ساخت مهر، مواد منفجره و ایمپلنت های پستان استفاده می شود.
لاستیک (C5H8)
قرن های متوالی از شیره گیاهان برای تولید لاستیک طبیعی استفاده می کردند. اما در سال 1839 که چارلز گودیر روشی یافت که ویژگی های استحکام، ماندگاری و کشسانی آن را تقویت کند، استفاده از لاستیک به شدت گسترش یافت.
المر بولتون شیمیدان امریکایی در سال 1931، روشی برای ساخت لاستیک مصنوعی ابداع کرد تا اینکه در سال 2005 ، 21 میلیون تن لاستیک تولید شد که 56 درصد از کل این مقدار صرف تولید تایر و تیوب چرخ خودروها شده است. از دیگر کاربردهای لاستیک می توان به تولید دستکش، نوار لاستیکی و بالن اشاره کرد. حتی برخی از راکت ها و موشک ها را نیز با انرژی حاصل از سوخت های سنتزی پایه پلاستیک پرتاب می کنند.
دی اکسید سیلیسیم (Sio2)
دی اکسید سیلیسیم که یکی از اجزای اصلی تشکیل دهنده شیشه است، از حدود پنج هزار سال پیش از میلاد کاربرد داشت. امروزه شیشه های موجود در جهان حدود چهار میلیارد مترمربع را می پوشاند. شیشه همچنین در ساخت لوله آزمایش، تلسکوپ، میکروسکوپ، آینه و لنز دوربین ها کاربرد دارد.
ادامه دارد...
مولکول هایی که جهان را تغییر دادند - قسمت اول
مولکول هایی که جهان را تغییر دادند - قسمت دوم
مولکول هایی که جهان را تغییر دادند - قسمت سوم
بخش مرکز یادگیری سایت تبیانتهیه:مرجان سلیمانیان، تنظیم: نیلوفر یاقوتی