پدیده‌ای جدید؛ طرح دعوا برای خروج موقوفه از وقفیت!/ دولت پای تبلیغ وقف بیاید
حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا محمدزاده، مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان تهران، در گفت‌وگو با کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ، به نقل از تبیان در رابطه با وظایف سازمان اوقاف و امور خیریه در زمینه موقوفات، گفت: سازمان اوقاف و امور خیریه برای موقوفات دو مأموریت ویژه دارد یکی حفظ، نگهداری و احیا موقوفات و دیگری به بهره‌بری رساندن موقوفات که نرخ این بهره باید اقتصادی باشد، یعنی موقوفه بتواند با این نرخ هم خود را مدیریت کند و هم نیت واقف را به اجرا برساند که متأسفانه در کشور ما در هیچ بخشی این نرخ، نرخ اقتصادی واقعی نیست.
وی ادامه داد: دومین مأموریت ما شناسایی ظرفیت‌ها و نیازهای جامعه و معرفی آنها به خیران و واقفان جامعه است، این امر باعث گسترش فرهنگ وقف می‌شود و ما به این ترتیب ظرفیت‌های جامعه را شناسایی و معرفی می‌کنیم.
سهم اوقاف در شناسایی چالش‌هایی که دولت و بخش خصوصی به آن نمی‌پردازند
وی ادامه داد: در این راستا، نیازهایی که در جامعه وجود دارد و نه بخش خصوصی و نه دولت توان پردازش به آن را ندارد. مثلاً در بخش محیط زیست، بخش‌های پژوهشی و یا بخشی از بیماران صعب‌العلاج که نه دولت توان رسیدگی به آنها را دارد و نه بخش خصوصی به دلیل نبود توجیه اقتصادی وارد این مسئله نمی‌شوند، ما این مسائل را شناسایی می‌کنیم و به مردم معرفی می‌کنیم تا آنها در این مسائل کمک‌رسان باشند.
محمدزاده بیان کرد: آمارهایی که در اختیار داریم به این شکل است که تا قبل از سال 1388 میزان موقوفاتی که در کشور به ثبت رسیده است سالی 200 وقف بوده است، اما این میزان در سال 1394 به هشت هزار وقف رسیده است، این آمار نشانگر آن است که آن هدف‌گذاری که سازمان اوقاف برای خود مشخص کرده، پاسخ داده است.
محمدزاده با تاکید بر اینکه دولت نیز باید پای تبلیغ وقف بیاید، تصریح کرد: برای این کار دو راه وجود دارد؛ یکی پرداخت کردن حق و حقوق موقوفی اماکن و موقوفاتی که دست دولت است که مقدار این موقوفات نیز زیاد است، و دیگر راه، تبلیغ موضوع وقف است، متأسفانه ما در این دو مسئله دچار ضعف هستیم، نه تبلیغات خوبی داریم و نه حقوق موقوفات پرداخت می‌شود.
وی در مورد موقوفه‌خواری نیز به مطالبی اشاره و تصریح کرد: هر آن‌کس که حق و حقوق موقوفات را پرداخت نکند به نحوی به آن موقوفه تعرض کرده است، پرداخت نکردن حق موقوفه یعنی بدون اذن متولی وارد مکان وقفی شدن و یا اجاره ورود به مکان وقفی را نپرداختن، در تهران با این دو گروه مشکل داریم که عدد آنها نیز کم نیست، نزدیک 30 درصد موقوفات ما در استان تهران دست کسانی است که به هر دلیل از پرداخت حق و حقوق آن مکان خودداری می‌کنند.
پدیده‌ای جدید در موقوفه خواری
مدیرکل سازمان اوقاف و امور خیریه استان تهران ادامه داد: در چند سال اخیر، باب شده که عده‌ای به‌عنوان اینکه مکانی که در آن هستند، موقوفی نیست در مراجع قضایی طرح دعوا می‌کنند و سعی دارند تا آن مکان را از موقوفه بودن خارج کنند، این پدیده جدید نمونه‌ای از وقف‌خواری است که تعداد آن قابل توجه است؛ در زمین‌هایی در پاکدشت، ملارد، شهریار، تهران و حتی بخشی از فرودگاه مهرآباد از اراضی وقفی است که به این شکل تصرف شده، این نوعی وقف‌خواری است که بدتر از خرده موقوفه‌خواری‌ها است، در تهران این اتفاق شدت بیشتری دارد چراکه زمین با ارزش‌تر بوده و طمع افراد نسبت به تصرف موقوفات بیشتر است.
با اینکه سازمان اوقاف یک سازمان اقتصادی است، گزینش‌های آن اداری و دولتی است
حجت‌الاسلام محمدزاده در مورد گزینش نیروهای سازمان اوقاف، بیان کرد: انتخاب نیرو در کل ادارات دولتی، انتخاب تخصصی و واقعی نبوده است، اما این دلیل بر امانت‌دار نبودن نیروها نیست، شاید توان لازم برای حفظ، احیاء و به بهره‌برداری رساندن موقوفات را نداشته باشند اما امانت‌دار هستند و بالاخره مشکلاتی وجود دارد اما ادارات ما ادارات سالمی هستند و گزینش ما همان گزینش دولتی و اداری است و چون اوقاف را یک نهاد فرهنگی می‌دانند معمولاً با این نگاه افراد را گزینش می‌کنند، اما به عقیده بنده اوقاف یک نهاد اقتصادی است که خروجی آن یک کار فرهنگی و اجتماعی است، لذا باید افراد دارای یک توانایی اقتصادی باشند تا بتوانند وارد این سازمان شوند اما با این حال گزینش‌های ما همان گزینش‌های دولتی و اداری است.
*امیر صالحی
