قرارگاه اقتصاد مقاومتی چه شد؟

اقتصاد مقاومتی یکی از مطالبات رهبر معظم انقلاب است که طی سالهای اخیر و بویژه با اوج گرفتن تحریم های دشمنان بسیار تاکید بر آن می شود ، از دیدگاه آگاهان عرصه ی اقتصادی در شرایط فعلی راه برون رفت از مشکلاتی که جامعه بلحاظ اقتصادی با آن دست به گریبان است موضوع اقتصاد مقاومتی است.

بنا به تعریف برخی از اقتصاد دانان از اقتصاد مقاومتی، این نوع اقتصاد معمولاً در رویارویی و تقابل با اقتصاد وابسته و مصرف کننده یک کشور قرارمی گیرد که منفعل نیست و در مقابل اهداف اقتصادی سلطه، ایستادگی کرده و سعی درتغییر ساختارهای اقتصادی موجود و بومی سازی آن بر اساس جهان بینی و اهداف دارد. برای تداوم این نوع اقتصاد، باید هرچه بیشتر به سمت محدودکردن استفاده از منابع نفتی و رهایی از اتکای اقتصاد کشور به این منابع حرکت کرد و توجه داشت که اقتصاد مقاومتی   در شرایطی معنا پیدا می کند که جنگی وجود داشته باشد و در برابر جنگ اقتصادی و همچنین جنگ نرم دشمن است که اقتصاد مقاومتی معنا پیدا می کند.
رهبر انقلاب به عنوان دیده بانی امین که به شرایط جامعه و مشکلات آن تسلط دارند و همچنین با توجه به شناخت ایشان از جایگاه جمهوری اسلامی و زیرساخت ها و نقشه ها و مکاید دشمنان پیرامون آن اقتصاد مقاومتی را به عنوان وظیفه ای همگانی می دانند و می فرمایند: وظیفه ی همه ی ما این است که سعی کنیم کشور را مستحکم، غیر قابل نفوذ، غیر قابل تأثیر از سوی دشمن، حفظ کنیم و نگه داریم؛ این یکی از اقتضائات «اقتصاد مقاومتی» است که ما مطرح کردیم. در اقتصاد مقاومتی، یک رکن اساسی و مهم، مقاوم بودن اقتصاد است. اقتصاد باید مقاوم باشد؛ باید بتواند در مقابل آنچه که ممکن است در معرض توطئه ی دشمن قرار بگیرد، مقاومت کند.

در جایی دیگر ایشان به اولویت بندی مسایل مهم کشور می پردازند و ضمن آن بیان می دارند که : به نظرم سه مسئله از لحاظ اولویّت، از لحاظ ریشه ای بودن و حلّ مشکلات دیگر از همه مهم تر است؛ یکی عبارت است از مسئله ی اقتصاد مقاومتی. کشور بدون اقتصاد مقاومتی رشد نخواهد کرد، مشکلات اقتصادی اش برطرف نخواهد شد، بلکه گرفتاری هایش روزبه روز بیشتر خواهد شد، اگر ما اقتصاد مقاومتی را عمل نکنیم.
یکی از مطالبات اصلی ایشان از مسئولین امر اقتصاد مقاومتی بوده است تا جایی که گاهی در سخنرانی های عمومی نیز بدان اشاره داشته اند: بنده از برادران عزیزمان در دولت درخواست کردم که یک قرارگاه اقتصاد مقاومتی   تشکیل بدهند؛ فرماندهی برایش بگذارند. جنگ است دیگر؛ جنگ اقتصادی جنگ است؛ حالا در آن توپ و تیر و تفنگ نیست امّا ابزارهای خطرناک تر از توپ و تفنگ وجود دارد. یک جنگ است، قرارگاه لازم دارد، قرارگاه هم فرمانده لازم دارد. ما پیشنهاد هم کردیم، قبول هم کردند، کارهایی هم دارد انجام میگیرد؛ منتها باید این کارها محسوس بشود، باید اینها دیده بشود. فعّالیّتهای دولتی -فرض کنید فلان معامله ای که در فلان جا انجام میگیرد- باید مشخّص بشود که این کجای اقتصاد مقاومتی قرار میگیرد؛ این را ما به مسئولین عزیزمان تذکّر دادیم که فلان جا شما دارید فلان چیز را میخرید یا فلان چیز را معامله میکنید، خیلی خب، در صحنه ی عرصه ی اقتصاد مقاومتی، این معامله در کجای این جدول عظیم قرار میگیرد؛ باید مشخّص بشود. یعنی معیار همه ی کارهای اقتصادی، فعّالیّتهای اقتصادی ما بایستی برنامه ی عظیم و همه جانبه ی اقتصاد مقاومتی باشد. اقتصاد مقاومتی را هم فقط بنده نگفته ام؛ با فکر جمعی و عقل جمعی این برنامه تنظیم شده؛ بعد هم همه بدون استثنا -از موافق و مخالف- این برنامه را تأیید کرده اند و گفته اند تنها راه نجات کشور اقتصاد مقاومتی است.

عدم رضایت رهبری از اقدامات پیرامون اقتصاد مقاومتی

«اسم اقتصاد مقاومتی هم زیاد تکرار میشود... من البتّه خیلی خشنود نیستم از مقدار پیشرفت این فکر و این بنیان مهم در کشور.» این عبارات رهبر معظم انقلاب اسلامی حکایت از نارضایتی ایشان از روند عملیاتی سازی سیاست های اقتصاد مقاومتی و پیشرفت آن دارد. البته اعلام ناخشنودی از نحوه ی عملکرد مسئولان و کارگزارانِ کشور در تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی تنها در این سخنان حضرت آیت الله خامنه ای به چشم نمی خورد. ایشان در پیام نوروزی خود به مناسبت آغاز سال 1393 نیز نسبت به انجام نشدن کارِ لازم برای تحقق «حماسه ی اقتصادی» ابراز نارضایتی کرده و با اشاره به اعلام سیاست های «اقتصاد مقاومتی» از آن به عنوان «زیرساخت فکری و نظری برای ایجاد حماسه ی اقتصادی» نام بردند:
«در باب حماسه ی اقتصادی کاری که باید انجام بگیرد و توقّع بود که اتّفاق بیفتد، اتّفاق نیفتاد. تلاشهایی انجام گرفت که مورد سپاس است، ولی کار بزرگی که باید در زمینه ی حماسه ی اقتصادی انجام بگیرد، همچنان در پیش روی ما است و ما موظّفیم که این حماسه را به وجود بیاوریم. مسئله ی اساسیِ اقتصاد برای کشور ما و ملّت ما یک مسئله ی مهم است؛ در اواخر سال 92 بحمدالله یک زیرساخت فکری و نظری برای حماسه ی اقتصادی به وجود آمد؛ سیاستهای «اقتصاد مقاومتی» اعلام شد و زمینه آماده است برای اینکه ان شاءالله تلاش لازم در این باب انجام بگیرد.»
 اما دلیل این اعلام نارضایتی ها و تذکرات رهبر انقلاب به مسئولان در زمینه ی اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی چیست؟ با دقت در بیانات حضرت آیت الله خامنه ای می توان پاسخ این سوال را «فقدانِ اقدام و عمل لازم» در این زمینه و بسنده کردن به «حرف» و در یک کلمه «برخورد شعاری و سطحی» با موضوع دانست. ایشان در برهه های گوناگونی به صراحت این موضوع را اعلام کرده و مسئولان را به اقدام جدی و «فراتر رفتن از حرف و شعار» فراخواندند.
رهبر انقلاب خردادماه 93 و در دیدار نمایندگان مجلس شورای اسلامی «حمایت و ستایش» از این سیاست ها را کافی ندانسته و خواستار اقدام لازم شدند:

«از روزى که این سیاستهاى اقتصاد مقاومتى اعلام شده است و ذکر آن مکرّر گفته شده است، مسئولین مختلف -دولتى ها، مجلس محترم، دستگاه هاى مختلف، مسئولان گوناگون- در مقام حمایت و ستایش از این سیاستهاى اقتصاد مقاومتى برآمده اند و مکرّر گفته شده، لکن تجربه ى بنده به من میگوید که ستایش کافى نیست؛ تعریف کردن کافى نیست؛ حرکت لازم است. بله، افرادى مى آیند، مى نشینند، در منبرهاى عمومى یا در جلسات خصوصى از مزایاى این اقتصاد مقاومتى مطالبى را بیان میکنند و غالباً هم درست است، امّا خب باید اقدام کرد، عمل کرد.»
تذکرات رهبر معظم انقلاب درباره ی پرهیز از برخورد شعارگونه با اقتصاد مقاومتی و ضرورت اقدامات عملی جدی مسئولان در این زمینه در سال 94 نیز ادامه یافته است. ایشان در خردادماه 94 از نگرانی خود درباره ی «نبود همدلی» درباره ی مسئله ی اقتصاد مقاومتی سخن گفتند:
«در مورد اقتصاد مقاومتی، خوشبختانه در کشور هم زبانی هست، [امّا] مشکل ما در همدلی است؛ آدم میترسد هم زبانی باشد، همدلی نباشد... این هم زبانی هست، همدلی هم باید انجام بگیرد یعنی از بُن دندان به مسئله ی اقتصاد مقاومتی باید باور آورده شود؛ باور کنیم که کلید حلّ مشکلات کشور در داخل  است.»
با نگاه به بیانات رهبر معظم انقلاب در چند سال اخیر و به خصوص پس از ابلاغ سیاست های اقتصاد مقاومتی می توان به این نکته پی برد که ایشان به روشنی «مطالبات و انتظارات» خود از قوای سه گانه و دستگا ه های گوناگون را در چارچوب سیاست های ابلاغی مشخص ساخته و اعلام کرده اند. «وظایف مسئولان و مدیران کشور» کاملاً مشخص است و اگرچنانچه عزم و اراده ی جدی و راسخی برای اجرای خواسته و مطالبه ی رهبر انقلاب و مردم وجود داشته باشد، اقتصاد مقاومتی پیاده شده و کشور در مقابل فشارها مصونیت می یابد.

در پایان به برخی از نکات کلیدی رهبر انقلاب پیرامون اقتصاد مقاومتی اشاره می نمایم که بسیار قابل توجه است :
- تحریم را با مجاهدتِ در باب اقتصاد مقاومتی بایستی خنثی کرد.
- تحریمها با پیشرفت علمی بی اثر میشود.....شرکتهاى دانش بنیان یکى از اساسى ترین کارها در مقوله ى همین اقتصاد مقاومتى است
- باید به توانایی های خود متّکی باشیم...... ما برای مسائل اقتصادی کشور همه ی تلاشمان بایستی متمرکز باشد بر روی مسائل داخلی
- اگر در کشور اقتصاد مقاومتی باشد، هیچ کدام از این تکانه های بین المللی نمیتواند به زندگی مردم آسیب وارد کند. اقتصاد مقاومتی یعنی این؛ یعنی در داخل کشور، ساختِ اقتصادی و بنای اقتصادی جوری باشد که از نیروهای مردم استفاده بشود، کمک واقعی گرفته بشود، برنامه ریزی بشود، بنای اقتصادی استحکام پیدا کند تکیه ی مسئولان کشور بر این باشد که حرکت اقتصادی کشور را این جوری قرار بدهند. اگر این شد، شکوفایی خواهد شد؛ اگر این شد، از تهدید دشمن دیگر نمیترسیم، از تحریم دیگر تنمان نمیلرزد، از پایین افتادن قیمت نفت عزا نمیگیریم؛ این اقتصاد مقاومتی است. تکیه ی عمده ی اقتصاد مقاومتی هم باز روی مردم است؛ روی تولید داخلی است.