تبیان، دستیار زندگی
در چند سال گذشته شاهد رفتارهای خشونت بار برآمده از دیدگاه های وهابی نسبت به زنان و دختران از سوی گروه های افراطی اسلام نما همچون القاعده، طالبان، بوکوحرام، داعش و مانند آنها در منطقه خاورمیانه به ویژه عراق و سوریه بوده ایم
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

نگاه حقوق بشر به اسناد برده داری وهابی ها

در چند سال گذشته شاهد رفتارهای خشونت بار برآمده از دیدگاه های وهابی نسبت به زنان و دختران از سوی گروه های افراطی اسلام نما همچون القاعده، طالبان، بوکوحرام، داعش و مانند آنها در منطقه خاورمیانه به  ویژه عراق و سوریه بوده ایم

رضا مقدم-بخش حقوق تبیان
حقوق بشر

در چند سال گذشته شاهد رفتارهای خشونت بار برآمده از دیدگاه های وهابی نسبت به زنان و دختران از سوی گروه های افراطی اسلام نما همچون القاعده، طالبان، بوکوحرام، داعش و مانند آنها در منطقه خاورمیانه به  ویژه عراق و سوریه بوده ایم. به اسارت بردن دختران و زنان، فروختن آنها در بازارهای برده داری، تعدی و تجاوز به زنان و دختران و استفاده ابزاری از آنان در عملیات انتحاری، از جمله موارد نقض وسیع حقوق زنان و دختران است که از سوی این گروه های تروریستی در حال افزایش است. از سوی دیگر، صدور فتواهای عجیب و غریب و دور از هر گونه پشتوانه عقلی و علمی از سوی مفتی های سلفی، زمینه را برای اقدامات غیرانسانی گروه های تکفیری به  ویژه داعش فراهم کرده است. وهابیون از ابتدا دیدگاهی تحقیر آمیز به زنان داشتند. در اسناد و کتب مفتی های وهابی زنان «دام شیطان» خوانده شده اند که همه وجودشان شرّ است! بعضی از وهابی ها معتقدند که مردها می توانند زنان خود را با یک پیامک طلاق دهند! آنان استفاده زنان از اینترنت را حرام می دانند و به آنان حق رانندگی نمی دهند. بر اساس این  گونه دیدگاه های غیرانسانی در کشورهایی چون عربستان سعودی، زنان از حقوق اولیه خود همچون حق حضانت، حق حضور در عرصه های اجتماعی و حتی حق رانندگی محروم هستند.

ریشه اندیشه داعش در دیدگاه وهابی ها

گروه های افراطی وهابی در صدد ضربه زدن به ریشه اسلام هستند تا بتوانند زمینه انحطاط فکری، اخلاقی و اعتقادی را در مسلمانان فراهم کنند.

اکنون با اشاعه دیدگاه های وهابی ها، به ویژه پس از تسلط داعش بر بعضی شهرهای عراق و سوریه، شاهد تلخ ترین اتفاقات در این مناطق هستیم. داعش پس از تسلط بر شهرها، مردان را می کشند و زنان و دختران را به اسارت می گیرند. عجیب تر اینکه برده داری و فروش زنان را نیز روا می دارند، آن هم در زمانه ای که برده داری به هر شکل آن منسوخ شده است. زنان اسیر به طور گسترده در بازار های شهرها به اتباع عربستان سعودی و حتی اتباع خارجی و ترکیه ای به قیمت های بسیار اندکی به فروش می رسند.
دختران نوجوان ربوده  شده  نیز به ناچیزترین بها در بازارهای برده  فروشی که داعش در مناطق تصرف  شده در عراق و سوریه ایجاد کرده است، فروخته می شوند. گروه های تروریستی تکفیری داعش به وسیله فروش زنان و دختران، بخشی از منابع مالی خود را تامین می کنند. گزارش های منتشر شده در رسانه ها و خبرگزاری های بین المللی و منطقه ای تاکید می کند که پس از صادرات و فروش نفت مسروقه از میدان های نفتی عراق و سوریه، فروش برده دومین منبع درآمد گروه تروریستی تکفیری داعش را تشکیل می دهد.

بازارهای مهم برده فروشی

هم اکنون داعش 2 بازار ثابت برده  فروشی در شهر موصل عراق و شهر رقه سوریه دایر کرده است. پس از آنکه داعش شهر سنجار را در عراق فتح کرد، تروریست های داعش صدها تن از مردان اقلیت ایزدی را قتل عام کرد و هزاران زن و دختر را اسیر کرد و به رقه برد تا به عنوان بردگان جنسی به فروش برساند. در این بازارها، زنان و دختران نوجوان بر اساس سن، زیبایی چهره و کاربردی که باید برای برده  دار داشته باشد، به فروش می رسند. طبق برآورد سازمان ملل متحد، حدود 3 هزار نفر زن و دختر که بیشتر آنها ایزدی هستند، در اسارت گروه تروریستی داعش به سر می برند. جنگجویان داعش این اسیران را غنایم جنگی به حساب می آورند و خود را صاحب اختیار زندگی آنها می دانند. گزارش های سازمان ملل متحد تاکید می کند که بسیاری از این زنان پیش از فروخته شدن به عنوان برده، از سوی عناصر تکفیری داعش مورد تعرض قرار می گیرند.

هدف وهابی ها و تکفیری ها چیست؟

گروه های افراطی وهابی در صدد ضربه زدن به ریشه اسلام هستند تا بتوانند زمینه انحطاط فکری، اخلاقی و اعتقادی را در مسلمانان فراهم کنند. باید توجه کرد که رفتارهای گروه های وهابی به  ویژه داعش هیچ  گونه ارتباطی با آموزه های وحیانی دین اسلام ندارد. اسلام زن را در جایگاه خود بسیار عزیز و محترم شمرده و مقام و جایگاهی والا برای او قائل است. رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه واله وسلم) در زمانه ای در دوران جاهلیت مبعوث شدند که با زنان به بدترین شکل رفتار می شد. با ظهور دین اسلام، با آن رحمت و مهربانی بی بدیل پیام آورش، همه چیز دگرگون شد. خداوند به پیامبر (صلی الله علیه واله وسلم) دختری عطا کرد تا او با رفتار پر از عاطفه و کرامتش زن را اصالتی دوباره بخشد و مفهوم «کوثر» را به همه جهانیان بنمایاند. پیامبر رحمت در آن زمان و شرایط دشوار توانست سنت های ناروای عرب جاهلی را در مورد زنان ریشه  کن کند. رسول اکرم (صلی الله علیه و اله وسلم) در مورد رفتار محبت آمیز با زنان فرمودند: «تکریم نمی کند زنان را مگر فرد کریم؛ و اهانت روا نمی دارد به آنان مگر فرد فرومایه و پست.»

نگاه حقوق بشر به برده داری

دختران نوجوان ربوده  شده  نیز به ناچیزترین بها در بازارهای برده  فروشی که داعش در مناطق تصرف  شده در عراق و سوریه ایجاد کرده است، فروخته می شوند

حفظ کرامت بشر و احترام و التزام به آن از اصول بنیادین حقوق بشر محسوب می شود. بهره مندی از فضیلت های ارزشمند اخلاقی و الهی با هدف فراهم کردن زمینه های رشد و تعالی بشر منحصرا در پرتو حفظ حقوق اولیه و توجه به اصل کرامت ذاتی بشر است. بر همین اساس، مفهوم و موضوعات حقوق بشر و التزام به رعایت آن امروز در نظام بین المللی و نظام های ملی حقوقی از جایگاه بسیار مهمی برخوردار است.
اولین سند بین المللی در این باره «مقاوله   نامه بین المللی پاریس» به تاریخ 18 مه 1904 راجع به تامین و حمایت موثر علیه معاملات جنایت  کارانه موسوم به خرید و فروش سفیدپوستان است. در آن دوران هنوز برده داری سیاه پوستان در بعضی نقاط رایج بوده است. ماده 6 این مقاوله  نامه بر مواظبت از آژانس های مسافرتی و بنگاه های کاریابی تاکید کرده است. چنان که مشاهده می شود، مقاوله  نامه 1904 فقط راجع به سفید پوستان است و نگاهی نژاد پرستانه دارد. در سال 1910 قراردادی دیگر برای رفع خلاءهای قانونی قرارداد 1904 امضا شد. در 30 دسامبر 1921 قرارداد سوم ضمیمه شد. در این سند، قید «سفیدپوست» حذف شد.
سند بعدی با نام «قرارداد بین المللی راجع به جلوگیری از نسوان کبیره» در پی ماموریت «کمیته معامله نسوان و اطفال» از طرف جامعه ملل در سال 1933 تدوین شد. در سال 1949 پروتکلی اصلاحی از سوی سازمان ملل متحد با هدف اعتباربخشی و تکمیل 4 سند پیشین تصویب شد. در این سند، روسپی گری و قاچاق تعریف نشد تا اینکه سرانجام در سال 2000 پروتکلی الحاقی به کنوانسیون پالرمو به امضای 133 کشور رسید. برای لازم الاجرا شدن این پروتکل تصویب 40 کشور لازم است. مفاد پروتکل پیشگیری، منع و مجازات قاچاق اشخاص به  ویژه زنان و کودکان است. این یک سند بین المللی است که اقداماتی ملی را درباره جرم انگاری و همچنین اقدامات پیشگیرانه، حمایتی و آموزشی تشریح کرده است. از نظر جرم انگاری، تعهدات این پروتکل انعطاف  ناپذیر نیست. ماده 5 هیچ تعریفی ارائه نداده و حقوق داخلی در جرم انگاری محترم و ملاک شمرده شده است. در باب اقدامات پیشگیرانه هم طبق بندهای 2 و 3 ماده 9 پیشگیری با اتخاذ اقدامات تحقیقاتی و اطلاعاتی و با استفاده از رسانه های جمعی و ابتکارات اجتماعی و اقتصادی پیش بینی شده که همکاری با سازمان های غیردولتی هم در این زمینه ممکن و البته ضروری است.
در اعلامیه جهانی حقوق بشر ماده 4 آمده است: «احدی را نمی توان در بردگی نگه داشت و داد و ستد بردگان به هر شکلی که باشد ممنوع است.»