دانش آموزان معترض مقصرند یا آموزش و پرورش؟

نحوه طراحی سوالات امتحانات نهایی از آن دست موضوعاتی است که هرسال دانش آموزانی در برخی دروس نسبت به سختی آن اعتراض می کنند اما حق با کیست؟

اعتراض تعدادی از دانش آموزان دبیرستانی به سوالات امتحانات نهایی باز هم خبرساز شد. حالا چند روزی می شود که تعدادی از دانش آموزان  سال سوم دبیرستان در بعضی شهرها به نحوه طرح سوالات امتحان بعضی درسهایشان اعتراض می کنند و حتی تعدادی از آنها با جمع شدن مقابل ادارات آموزش و پرورش شهرهایشان، اعتراضشان را به این موضوع نشان می دهند؛ موضوعی که البته مسئولان وزارت آموزش و پرورش آن را قبول ندارند و می گویند سوالات امتحانات نهایی تغییری نکرده و سخت تر نشده است.

تهران، مشهد، اصفهان و گرگان چهارشهری اند که تعدادی از دانش آموزان دبیرستانی ساکن آنها با تجمع در مقابل ادارات آموزش و پرورش شان، اعتراضشان را دراین باره به گوش مسئولان آموزش و پرورش رسانده اند. اولین امتحان نهایی 25 اردیبهشت با درس «عربی 3» در رشته های ریاضی فیزیک، علوم تجربی، ادبیات و علوم انسانی و علوم و معارف اسلامی سوم متوسطه برگزار شد و بقیه امتحانات هم درحال برگزاری است اما تعدادی از دانش آموزان معتقدند در بعضی از امتحانات از پاورقی کتاب ها هم سوال طرح شده است . روز گذشته بیش از 500 نفر از دانش آموزان  معترض سال سوم دبیرستان مقابل اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان به نحوه طرح سوالات امتحانات نهایی تجمع کردند.

یکی از این دانش آموزان معترض گفته است: «ما دانش آموزان در رشته های ریاضی فیزیک، تجربی و ادبیات به نحوه طرح سوالات این جا تجمع کرده ایم. سوالاتی که به گوشمان آشنا نیست و آن قدر سخت طراحی شده که تمامی دانش آموزان سطح کشور را ناراحت و عصبانی کرده است.»

تعدادی از دانش آموزان گرگانی هم مقابل اداره آموزش و پرورش به دلیل آنچه که سخت برگزار کردن امتحانات نهایی می دانستند، تجمع کردند؛ این دانش آموزان که حدود 150 نفر بودند خواستار رفع مشکل امتحان درس ریاضی خود بودند. این دانش آموزان معتقدند که امتحانات نهایی سال سوم دبیرستان فوق العاده سخت برگزار شده و سوالات اگر چه از کتاب بوده اما مفهومی و خارج از تعقل و تحلیل دانش آموزان بوده و آنان نتوانسته اند به سوالات پاسخ بدهند.
 اما روز گذشته قم شاهد چنین اتفاقاتی بود. جمعی از دانش آموزان سال سوم دبیرستان های قم، ظهردیروز  شنبه هشتم خرداد، مقابل ساختمان اداره کل آموزش و پرورش استان قم تجمع کرده و اعتراض خود را نسبت به سختی امتحانات نهایی سال سوم اعلام نمودند.
برخی از مسئولان آموزش و پرورش استان با حضور در جمع دانش آموزان، به سوالات مطرح شده از سوی آنان پاسخ دادند؛ طی روزهای اخیر، مشابه این تجمع در تعدادی از استان های دیگر هم برپا شده است.

دانش آموزان معترض چه می گویند؟

یکی از دانش آموزان معترض در رابطه با علت اعتراضشان به امتحانات نهایی گفته است: «ما دانش آموزان در رشته های ریاضی فیزیک، تجربی و ادبیات به نحوه طرح سوالات این جا تجمع کرده ایم. سوالاتی که به گوشمان آشنا نیست و آن قدر سخت طراحی شده که تمامی دانش آموزان سطح کشور را ناراحت و عصبانی کرده است.» مسئولان وزارت آموزش و پرورش اما این حرف ها را قبول ندارند؛ نمونه اش «عبدالرسول عمادی»، رئیس مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش است که می گوید این موضوع را در روزهای گذشته بررسی کرده و سخت بودن سوالات امتحانات نهایی درست نیست:«ما بعد از این که بعضی دانش آموزان نسبت به امتحانات بعضی دروس اعتراض داشتند، روی این موضوع تمرکز کردیم و از حوزه های تصحیح امتحانات خواستیم که نتایج اوراق امتحانی سراسر ایران را به ما اعلام کنند. ما نتایج امتحانات را بررسی کردیم تا ببینیم براساس این برآورد، نمرات نسبت به سال گذشته چه وضعی دارند.
از سوی دیگر علی زرافشان، معاون متوسطه وزیر آموزش و پرورش نیز در پاسخ به این اعتراضات به رسانه ها گفته است: سوالات امتحانات نهایی استاندارد خاصی از نظر دشواری دارد و هر سال هم بعد از برگزاری امتحانات از نظر سخت و آسان بودن، دشواری سنجی صورت می گیرد. علی زرافشان ادامه داده است: اعتراضی که امسال و دو سال قبل اتفاق افتاد در مورد دانش آموزانی است که انتظار دارند نمره بیست را دریافت کنند و چون این اتفاق به خاطر چند سوال سخت برای آن ها نیفتاده، معترض می شوند. این مقام مسئول در آموزش و پرورش توضیح بیان کرده است: معمولا در هر امتحان سوالات دشوارتر برای دانش آموزان قوی تر در نظر گرفته می شود که اعتراض کننده ها، معمولا نسبت به همین چند سوال اعتراض دارند.
گرچه کارشناسان می گویند که امتحانات نهایی همیشه برای آموزش و پرورش دردسر ساز بوده است اما این بار به جهت تاثیر گذاری مستقیم نمرات امتحانات نهایی دانش آموزان در کنکور اهمیت بیشتر پیدا کرده است. علی زرافشان، معاون متوسطه وزیر آموزش و پرورش در ادامه اظهارات خود در این رابطه گفته است: باید دید اعتراض دانش آموزان دقیقا به چیست؟ به چند نمره و چه تعداد سوالات اعتراض دارند؟ آیا دانش آموزان کل امتحان را دشوار می دانند یا یکی دو سوال برایشان سخت بوده؟ او به تفاوت طراحی سوال بین آموزش و پرورش و سازمان سنجش اشاره کرده و گفته است: سازمان سنجش آزمون های غربالگر دارد اما سوالات آزمون های ما می خواهد دانش و اطلاعات بچه ها را بسنجد. زرافشان ادامه داده است: پس سوالات ما اینطور نیست که بخواهیم تنها تعداد خاصی را گزینش کنیم و توانایی یک عده را بسنجیم. معمولا هم روال بر این است که سوالات از اساس به مشکل چیدمانش انجام می شود. او باز هم تاکید  می کند: اعتراض کننده ها از دانش آموزان مستعد هستند که روی یکی دو نمره مشکل دارند که می خواهند حتما بیست شوند. به گفته زرافشان از تمامی استان ها نظرات جمع آوری شده و غربالگری در حال انجام است و این طور که نتیجه این غربالگری نشان داده، میانگین نمرات از سال پیش بالاتر است و این نشان می دهد که در کل، سوالات نسبت به سال پیش سخت تر نبوده است.

دانش آموزان سر در گم

اظهارات زرافشان نشان می دهد که دانش آموزان در میان تصمیم های دو وزارتخانه آموزش و پرورش و وزارت علوم سر در گمند. وزارت آموزش و پرورش آن طور که می گوید به دانش آموزان مفهوم دروس را می آموزد و همان طور هم از آنها خروجی می خواهد. از سوی دیگر اما وزارت علوم برای ورود دانش آموزان به دانشگاه نکته سنجی طلب می کند و تست زدن می خواهد. در این میان اما این دانش آموزان هستند که برای رسیدن به اهداف آینده اشان به هر چیزی متوصل می شوند.
محمدرضا نیکنژاد، کارشناس آموزش می گوید: آموزش و پرورش در واقع مسیر درستی را در پیش گرفته است. چرا که می خواهد حد و اندازه دانش آموزان را از نظر علمی بسنجد و بر همین اساس سعی می کند سوالاتی که برای ازریابی دانش آموزان مطرح می کند سوالاتی مفهومی باشد که نتیجه آن براساس نمره مشخص می شود. اما کنکور در واقع مسابقه است. مسابقه ای که دانش آموزان را بر مبنای سوالات تستی پرورش می دهد. هر کسی که تست زدن را بداند و درصد بهتری را بگیرد،
موفق تر خواهد بود.
او در ادامه می گوید: اما برخلاف کنکور، مدارس براساس نمره پایانی یا امتحانات نهایی پایه گذاری شده اند. بنابراین در زمانی که ملاک سنجش عدد و نمره باشد، رقابت معنی ندارد.
سوالات همیشه برای آموزش و پرورش دردسرساز بوده اما چون به واسطه تاثیر گذاری معدل در کنکور، امتحانات اهمیت بیشتری پیدا کرده این بار دردسرها و حساسیت ها نیز بیشتر شده است.
او معتقد است: رسالت و هدف اصلی آموزش و پرورش شهروند سازی است در صورتی که متخصص پروری رسالت و هدف وزارت علوم است. آموزش و پرورش در نظر دارد که سطح علمی را در دانش آموزان بالا ببرد و اجتماعی پذیری را به آنها بیاموزد و نسل آینده را نسلی با اهداف بزرگ برای کشور پرورش دهد .
این کارشناس آموزش ادامه می دهد: کنکور بیماری آموزش و پرورش ایران است. بیماری که نه می کشد و نه خود از بین می رود. کنکور در تمامی دانش آموزان ریشه کرده است. کنکور تمامی اهداف آموزشی را در ایران کنار زده است و تنها دانش سطحی و تست زدن را به عنوان هدف جایگزین قرار داده است.
نیکنژاد می گوید: کنکور و مافیایی آموزشی در ایران سبب شده است که دو نهاد آموزشی به جای اینکه مسیری موازی را در کنار یکدیگر بپیمایند مسیری متفاوت را برای خود و برای سنجش دانش آموزان در نظر بگیرند. کنکور حتی می تواند بر روی نظرات و تصمیمات مسئولین تاثیر گذار باشد چرا که میلیاردها پول از طریق کنکور در کشور رد و بدل می شود. حذف کنکور به ضرر بسیاری از افراد است. علاوه بر پولی که از طریق کلاس های تست از دانش آموزان می گیرند، بخش عظیمی از نشر کتاب در ایران نیز به این حوزه اختصاص دارد.

منابع : ابتکار / اقتصادآنلاین / خبرگزاری پانا