تبیان، دستیار زندگی
یک از نمایشگاه های جالب و درخور توجه، نمایشگاهی از کارهای استاد نام آور ایرانی پرویز تناولی است که اکنون در گالری شهریور با عنوان˝تناولی و 50 سال هنر پاپ برپا است و تا 28خرداد نیز ادامه خواهد داشت.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تناولی و هنر پاپ ایرانی

یک از نمایشگاه های جالب و درخور توجه، نمایشگاهی از کارهای استاد نام آور ایرانی پرویز تناولی است که اکنون در گالری شهریور با عنوان˝تناولی و 50 سال هنر پاپ برپا است و تا 28خرداد نیز ادامه خواهد داشت.

فراوری: یاسمن پیشوایی- بخش هنری تبیان

تناولی و هنر پاپ ایرانی

در این نمایشگاه ۱۰ نقاشی دیده نشده و جدید از پرویز تناولی به همراه ۳ مجسمه پاپ همگی مربوط به سال ۲۰۱۶ به نمایش گذاشته می شود.
گالری نوپای شهریور تا کنون میزبان آثاری از "ابوالقاسم سعیدی"، "هنر دهه ١٣٤٠ ایران، از مجموعه مسعود اخوان جم" ، نمایشگاه زنده یاد "ناصر عصار" و نمایشگاه "مسعود عربشاهی " بوده و هم اکنون آثار تناولی را به نمایش گذاشته و  در برانامه آتی خود قصد دارد نمایشگاهی از آثار پاپ مجسمه ساز مطرح معاصر برپا کند.
امیرحسین زندی ،مدیر گالری شهریور انگیزه خود را از برپایی این نمایشگاه اینطور بیان کرد:" این نمایشگاه به مناسبت جشن پنجاه سالگی هنر پاپ در آثار پرویز تناولی برگزار می شود و برای همین هم نام نمایشگاه را " تناولی و پنجاه سال هنر پاپ گذاشتیم. اولین نمایشگاه آثار پاپ تناولی پنجاه سال پیش در گالری بورگز تهران برگزار شد وحالا بعد از نیم قرن این هنرمند آثاری کاملاً پاپ وجدید ارائه کرده که در نوع خود بسیار تاریخی و ارزشمند است."
به باور زندی، هنر پاپ هنوز ادامه دارد وشاهد آن در ایران آثار جدید تناولی و در دنیا آثار هنرمندانی همچون جف کونز است؛ هر چند چیزی که همیشه برای این مجموعه دار در مواجهه با این آثار جالب بوده شکل ومفهوم کلی کارهاست :" از جنبه پاپ بودن این آثار که بگذریم - که خود البته موضوع مهمی است - امتزاج آیکون های معروف یا همان مشاهیر عالم با کلمه "هیچ" بسیار جالب توجه است .بُعد مفهومی این آثار هم برای من خیلی تأثیر گذار بود خصوصاً از منظر هیچ بودن آدمی به رغم شهرت و ثروت زیاد او."
به  گفته زندی  ، آخرین مجموعه چاپ های سیلک  تناولی    تحت عنوان« خط بنویس »  که با دست رنگ گذاری شده اند، در سالن دیگر گالری شهریور به نمایش گذاشته شده است.

نظر استاد درباره پاپ
 پرویز تناولی متولد سال 1316 در تهران ، مجسمه سازی ایرانی  است كه به لطف آثار گرانبهای او، نام هنر ایران در بسیاری از مراكز معتبر هنری دنیا و مجلات تخصصی هنر برده شده است. از او به عنوان یکی از پیشگامان مکتب سقاخانه یاد می شود. مجموعه مجسمه های «هیچ»، «شاعر» و «تخت جمشید» جزو معروف ترین آثار   تناولی هستند.تناولی تنها هنرمند ایرانی بود که  سال  پیش  آثارش  در نمایشگاه گروهی «دنیا پاپ می شود» در موزه تیت مدرن لندن  برپا شد . در این نمایشگاه که هدفش جست و جوی هنر پاپ در کشورهایی به غیر از انگلستان و آمریکا  بود ، آثار  هنرمندان بیش از ٣٠ کشور دنیا از آسیا، آمریکای جنوبی، آفریقا و حتی اروپا مانند فرانسه، سوئیس، ایتالیا، اسپانیا  عرضا شد   که از خاورمیانه   آثار  تناولی   شامل یک فرش، یک مجسمه و شش تابلو همگی  مربوط به دهه   ٦٠ و ٧٠ میلادی به نمایش درآمد.

تناولی و هنر پاپ ایرانی


خود استاد تناولی نیز در مورد واژه پاپ و کاربرد آن در سطح وسیع و نه فقط در ارتباط با یک جنبش غربی معتقد است: " [در گذشته] «پاپ» با اینکه برمبنای هنر تجاری استوار شد، ولی خودش تجاری نبود. لیختن اشتاین وقتی از یک تبلیغ تجارتی استفاده می کند، قصد اشاعه و ستایش آن را ندارد، یا اندی وارهول وقتی عکس محصولی را در کار خود می گذارد آن جنس را تبلیغ نمی کند، بلکه هدفش نشان دادن، عمومیت یافتن یک محصول یا پدیده است. اینها آنچه را که برای مردم قطب شده بود، انتخاب کرده و مبنای هنر را بر آن گذاشتند... [پاپ در نظر من] پاپی است که مبنایش را مصالح و مواد و افکار ایرانی گذاشته ایم نه آمریکایی،و بخشی از همان پاپ جهانی است. نمایشگاه «دنیا پاپ می شود» که سال گذشته در موزه تیت مدرن برگزار شد، شامل آثار ٦٤ هنرمند از ٢٨ کشور جهان به جز آمریکا و انگلستان بود. تنها نماینده ایران در این نمایشگاه من بودم، پاپ ما با فکری که پشت سر پاپ آمریکایی است، فرق دارد. قبول دارم اولین بارقه های پاپ آمریکایی برمبنای هنر و تبلیغات تجاری بود و زمینه هایش هم متفاوت بود. ولی پاپ ما به کوچه وبازار پیوند می خورد مثلا پوستری که من آن زمان چاپ کردم خیلی شبیه پوسترهای عامیانه مذهبی بود که مردم آن زمان دوست داشتند و در منازلشان استفاده می کردند. درحقیقت تجارت و پولی پشتش نبود اما برخاسته از هنر عامیانه بود. نکته دیگر اینکه، پاپ آرت هم یک شاخه نیست. متأسفانه تا پیش از نمایشگاه تیت مدرن که جمع بندی از پیشگامان پاپ در جهان صورت گرفت، پاپ را مختص انگلستان و آمریکای شمالی می دانستند و اصولا تعریف پاپ در ایران معمولا پاپ اندی وارهول و لیختن اشتاین است؛ درصورتی که افراد مهم تری در دنیای پاپ آرت بوده اند؛ مانند راشنبرگ و همیلتون. مقایسه کارهای پاپ من و پیشگامان پاپ در خارج از آمریکای شمالی و اروپا با آنچه از اندی وارهول دیده ایم، درواقع محدودکردن مفهوم پاپ از یک تعریف بسیار جامع است؛ درصورتی که استفاده من از متریال عوامانه دنیای بسیار گسترده ای است. از طرف دیگر، امثال راشنبرگ هیچ جا در کارهایش به بازار اشاره نمی کنند. همان طور که کار من چنین اشاره ای ندارد. من خود از منظر باورهای عامیانه و مَتَل ها و داستان ها وارد می شوم. یکی از خصوصیات پاپ، منتقدبودن است. تصور عموم از پاپ ِمنتقد، تصور مجله تایم و گاردین است؛ اما انتقادی که ما در پاپ ایرانی می بینیم انتقادی از جنس عبید زاکانی است. درواقع جنس انتقاد من در آثارم، ایرانی است نه نیویورکی. همه این ریزه کاری هاست که باعث می شود تیت مدرن پس از گذشت ٥٠ سال از ماجرای پاپ، در یک جمع بندی کارهای مرا به عنوان یکی از هنرمندان پاپ خارج از آمریکا انتخاب کند. زمانی که اولین آثار پاپ ام را نمایش دادم، از عمر پاپ در دنیا چند سال گذشته بود؛ یعنی هنوز آرتیست ها روی خودشان اسم نگذاشته بودند و وارهول، لیختن اشتاین و راشنبرگ نمی دانستند اسم کارشان «پاپ» است و اصلا یکدیگر را نمی شناختند! این ماجرا به صورت خودجوش با هم شروع شد و همان قدر که در ایران متوجه کارهای پاپ من نمی شدند، حتما در نیویورک هم از آثار هنرمندان آمریکایی سر درنمی آوردند. دوره ای که در آمریکا تحصیل می کردم مصادف با تولد پاپ در آمریکا بود و تازه اسم این افراد سر زبان ها می افتاد. خیلی هم با آنها با تردید رفتار می شد؛ همان گونه که در اولین نمایشگاه من هم در تهران، روزنامه ها به آثار پاپ ام بدوبیراه گفتند و آثارم با بی اعتنایی روبه رو شد. نگاه پاپ منتقدانه بسیار زهرآلود و هجوآمیز است. ملاحظه ندارد. نگاه هنرمند پاپ همیشه منتقدانه و بی رحمانه بوده است."

تناولی و هنر پاپ ایرانی


نقدی به پاپ ایرانی
علیرضا امیرحاجبی نیز در مورد واژه پاپ می گوید:" «هنر عام» ترجمه ساده و روانی است برایpop art. عام و نه عامیانه. نفس این هنر نیز ساده است و می توان ساده به کل ماجرا نگریست. البته و از سمتی دیگر می توان هر چیز ساده ای را نیز سخت نگریست. پاپ ایرانی نیز با همین روش ها قابل بررسی است. می توانیم از دیدگاه یک منتقد سخت نگر و پیچیده گو به آثار تناولی بنگریم و از سویی دیگر می توانیم در یک سیلان فکری عام نگر به تماشا بنشینیم و به تأثیراتی که یک پدیده منطقه ای بر هنرمندی در منطقه ای دیگر گذاشت نگاه کنیم. هنر پاپ ایرانی تناولی یک تأثیرپذیری است؛ تأثیرپذیری از یک ایده عام. می توان ارتباطی منطقی بین آثار دیگر وی با این مجموعه برقرار کرد. مجموعه پاپ ایرانی تناولی از همان فرمول هایی بهره می برد که وی در خلق آثار دیگرش استفاده کرده؛ بازتولید تصاویری ازدست رفته که می تواند دوباره مورد استفاده قرار گیرد؛ جملاتی پربار در کنار تصاویر زیبا و ساده. دیگر چه می خواهیم؟ هنرمندی خواسته تا تجربه ای را به تصویر بکشد و با دیگران آن را به اشتراک بگذارد. شاید این تجربه تبدیل به ایده ای شود و سپس تبدیل به الگویی برای هنرمندان دیگر."

علاقه مندان برای بازدید از نمایشگاه  "تناولی و 50 سال هنر پاپ "می توانند  از جمعه  31اردیبهشت  ماه لغایت 28 خردادماه   به  گالری شهریور به نشانی تهران،الهیه،خیابان خزر شمالی،بن بست هرمز پلاک 9 مراجعه کنند.

منابع:
شرق/ پرویز براتی
قطره
هنرآنلاین