چطور تب مالت می گیریم؟

بیماری تب مالت یا بروسلوز به عنوان یکی از مهم ترین بیماری های مشترک انسان و دام محسوب می گردد. بیماری تب مالت از راه تماس با افرادی که قصاب یا دامدار هستند و یا لبنیات غیرپاستوریزه مصرف می کنند منتقل می شود.

تب مالت به بیماری هزار چهره معروف است. این بیماری به علت سقط جنین در دام، کاهش تولید شیر، عقیمی، نازایی و از دست دادن ارزش های اقتصادی دام های مبتلا و همچنین به علت ابتلای انسان به بیماری تب مالت، همواره از دو بعد اقتصادی و بهداشتی مورد توجه بوده است.

دکتر بیژن صدری زاده ، متخصص بیماری های عفونی درباره این بیماری می گوید:

« بیماری تب مالت یک بیماری عفونی است که در اثر باکتری بروسلا ایجاد می شود. انسان با مصرف شیر و لبنیات غیر پاستوریزه ی حاصل از دام هایی مانند گاو، بز، گوسفند و شتر به تب مالت مبتلا می شود. البته مصرف گوشت نیم پز این دام ها نیز می تواند بیماری را منتقل کند.

از نظر علائم، تب مالت را تب دیوانه می نامند برای اینکه علائم آن همیشه به یک شکل نیست، اما در این بیماری تب مداوم وجود دارد که ممکن است در شب بیش از روز این علائم وجود داشته باشد و مدت زمان آن طولانی است که ممکن است هفته ها یا ماه ها به طول بیانجامد.

شروع تب مالت می تواند ناگهانی یا تدریجی باشد، اما این بیماری با تب، لرز، عرق، خستگی مفرء بی اشتهایی، کاهش وزن، سرفه خشک، گلودرد و یبوست همراه است و نیاز به درمان طولانی و مصرف آنتی بیوتیک دارد.

این بیماری در افرادی که در دامداری ها کار می کنند یا در کارخانه هایی که گوشت را بسته بندی می کنند می تواند از راه پوست، مخاط یا دستگاه تنفسی جذب شود.

همچنین برخی مشاغل که در آن فرد با دام سروکار دارد، مانند تکنسین آزمایشگاه، دامپزشکی، چوپان، قصاب و کارکنان کشتارگاه نیز در معرض خطر این بیماری هستند.

این افراد با رعایت اصول ایمنی و بهداشتی یعنی استفاده از ماسک، عینک، دستکش و روپوش هنگام کار می توانند از ابتلای به این بیماری مصون بمانند. اگر این افراد زخمی دارند، باید آن را بپوشانند، زیرا ممکن است ترشحات دام آلوده، ادرار یا غیره وارد بدن افراد شود.

تب مالت عوارض شدیدی دارد که دستگاه گردش خون، قلب، کلیه، دستگاه تنفسی به ویژه ریه، دستگاه عصبی مرکزی به ویژه مغز و اعصاب، دستگاه ادراری تناسلی در مردان و زنان و دستگاه گوارش را درگیر خواهد کرد.»

انتقال تب مالت

بیماری تب مالت در حقیقت از راه تماس با افرادی که قصاب یا دامدار هستند یا لبنیات غیرپاستوریزه مصرف می کنند منتقل می شود. بنابراین مصرف شیر خام، پنیرهای محلی و بستنی های سنتی در انتقال این بیماری نقش موثری دارند.

نشانه های تب مالت

همانطور که از نام این بیماری مشخص است علامت اصلی این بیماری تب است که عموما در عصر و شب به اوج می رسد و بیمار دچار تعریق فراوان می شود. اوایل بیماری ممکن است تا مدت ها بجز تب و تعریق شبانه علامت دیگری وجود نداشته باشد، ولی به تدریج درد استخوان ها و مفاصل بخصوص درد لگن در برخی بیماران شروع می شود. درد لگن گاهی آنقدر شدید است که راه رفتن بیمار به سختی انجام می شود.

از عوارض تب مالت، مننژیت و ضایعات مغزی است که می تواند قلب، سیستم تنفسی و تمام ارگان های بدن را تحت تاثیر قرار دهد.

در برخی بیماران علائم روحی مثل افسردگی هم تظاهر می کند. این بیماری اگر درمان نشود، گاهی می تواند با درگیری قلب و رگ ها باعث مرگ بیمار شود. از دیگر عوارض مهم این بیماری، ایجاد آبسه در استخوان های ستون فقرات است که باعث زمین گیر شدن بیمار می شود.

گاهی بیماری تب مالت حاد می شود که با درد عضلات و مفاصل بدن و بی اشتهایی همراه است و با دردهایی شبیه سیاتیک و درد مزمن کمر خود را نشان می دهد. جالب است بدانید بیمار در این مواقع حتی تب هم نمی کند.

پیشگیری از تب مالت

برای پیشگیری کسانی که با گوشت و پوست حیوان در تماس هستند، لازم است از عینک و دستکش استفاده کنند تا ترشحات حیوان آلوده به مخاط چشم و تنفس آنها منتقل نشود.

شیوه دیگر پیشگیری از تب مالت، این است که از مصرف پنیر تازه خودداری شود. پنیر باید 90 روز در آب نمک بماند و سپس مصرف شود. شیر نیز باید حتما پس از جوشاندن میل شود، زیرا میکروب بیماری با جوشاندن شیر از بین می رود.

موثرترین راه پیشگیری از بیماری استفاده از محصولات لبنی پاستوریزه است. همچنین به یاد داشته باشید فریز کردن مواد غذایی این میکروب را نابود نمی کند.

قابل ذکر است که علاوه بر این، واکسیناسیون دام ها و کنترل بیماری در دام یک راه موثر د یگری برای کنترل این میکروب است. افرادی هم که در کشتارگاه ها فعالیت می کنند، قصاب ها و شکارچیان حیوانات باید هنگام تمیز کردن احشای حیوان از دستکش های لاستیکی استفاده کنند.

در حقیقت هیچ گونه واکسن اضافی که کاملاً مورد تأیید بوده و به مدت طولانی باعث ایمنی فرد شود ، وجود ندارد ، گرچه نوعی واکسن برای افراد شاغل در صنایع دامپزشکی تولید شده، ولی این واکسن هر دو سال یکبار باید تکرار شود و در تمام کشورها هم اجازه مصرف ندارد.

پیشگیری از این بیماری با واکسیناسیون دام های آلوده و ریشه کن کردن بیماری در دام ها صورت می گیرد، ولی در هر صورت با توجه به این که این بیماری در دام های ایران به وفور وجود دارد، بهترین راه پیشگیری، اجتناب از مصرف شیر نجوشیده یا غیر پاستوریزه، پنیر محلی و بخصوص بستنی های غیرپاستوریزه و متفرقه است.

درمان تب مالت

درمان بیماری تب مالت با داروهای آنتی بیوتیک انجام می شود. کپسول داکسی سایکلین، قرص کوتریموکسازول، کپسول ریفامپین و آمپول جنتامایسین و استرپتومایسین داروهایی هستند که برای درمان این بیماری کاربرد دارند.

معمولا از بین این داروها 2تا انتخاب می شود و به مدت حداقل 6هفته استفاده می شوند. البته می توان مثلا 2هفته اول همزمان آمپول جنتامایسین و کپسول داکسی سایکلین استفاده شود و 4 هفته بعد فقط داکسی سایکلین ادامه پیدا کند. این داروها باید با تجویز پزشک مصرف شوند.

داروها را باید تا آخر مصرف کرد تا از عود بیماری که متاسفانه در موارد زیادی رخ می دهد تا حد امکان پیشگیری شود.

منابع:
نمناک
فارس