فریب نماز و روزه ی اینها را نخورید!

اسلام دین راستى و درستى است ... و هم از نظر سلبى با این موضوع مبارزه كرده و هم از نظر ایجابى ترغیب به راستى کرده است. از نظر سلبى، راهنمایى هایى براى ریشه كن كردن این ماده فساد نموده كه در ادامه این نوشتار به نظر خوانندگان ارجمند، خواهد رسید.

در ابتدا به طور مختصر و كوتاه به مبارزه اسلام با دروغ، از نظر ایجابى و ترغیب به سوى راستى و درستى اشاره مى شود:
اسلام دینى است كه براى دعوت به راستى و درستى آمده است و بس.
در قرآن کریم، آیه هاى بسیارى درباره راستى و راستگویان، وجود دارد، براى نمونه:
1. « هَذَا یَوْمُ یَنْفَعُ الصَّادِقِینَ صِدْقُهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ» (1) در این آیه بهترین ارزش ها و بالاترین پاداش ها را براى راست گویان بیان مى كند.
2. «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ» (2)
و در این آیه مسلمانان را به تقوا و به هم قدم بودن با راستگویان، امر مى كند.
ششمین پیشوای راستگویان ملاک مسلمانی را درستی و راستی اعلام می کند:
لَا تَغْتَرُّوا بِصَلَاتِهِمْ وَ لَا بِصِیَامِهِمْ فَإِنَّ الرَّجُلَ رُبَّمَا لَهِجَ بِالصَّلَاةِ وَ الصَّوْمِ حَتَّى لَوْ تَرَكَهُ  اسْتَوْحَشَ  وَ لَكِنِ اخْتَبِرُوهُمْ عِنْدَ صِدْقِ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَةِ. (3)
(فریب روزه و نماز اینها را نخورید چه بسا ممكن است كه به این امور عادت كرده باشد به طورى كه اگر آن را ترك كند ناراحت و وحشت زده مى شود. اگر می خواهید این مردم را آزمایش كنید در مورد راستگوئى و اداء امانات آنان را امتحان نمائید.)

ننگ فریب

بسیارى از دروغ گویان، اگر بدانند كه مردم، آن ها را دروغ گو مى دانند، ناراحت مى شوند و در هنگام سخن مى كوشند كه محكم سخن بگویند تا سخنشان قابل باور شود. ولى دسته اى هم شرم و حیا را كنار گذارده و با كمال وقاحت، دروغ مى گویند.

امروزه دروغ دارای تکنیک خاص خود می باشد. لذا دیده می شود که برخی خبرگزاری ها و یا فرقه های دین نما و سیاسیون و...به راحتی مطلب دروغ را به باور جامعه تلقین می کنند و سالها دروغ می گویند بدون اینکه کسی آنها را متهم به دروغگویی کند و یا متوجه فریبکاری آنها شود.
در حدود صد آیه از آیات قرآن، راجع به منافقان و دو رویان است که از تکنیک دروغ برای منافع دنیوی خود استفاده می کردند.
در سوره ای که به نام این گروه می باشد خداوند می فرماید: وقتى كه منافقان نزد تو آمدند و گفتند: شهادت مى دهیم كه تو رسول خدا هستى، با آن كه خدا مى داند كه تو رسول او هستى، ولى شهادت مى دهد كه منافقان دروغ مى گویند. إِذَا جَاءَكَ الْمُنَافِقُونَ قَالُوا نَشْهَدُ إِنَّكَ لَرَسُولُ اللَّهِ وَاللَّهُ یَعْلَمُ إِنَّكَ لَرَسُولُهُ وَاللَّهُ یَشْهَدُ إِنَّ الْمُنَافِقِینَ لَكَاذِبُونَ (4)

مصادیق دروغ

هرگاه زشتی گناه در جامعه ای کمرنگ شود راه سقوط ارزش های اخلاقی هموار می شود. در روایات متعددی به این نکته اشاره شده که سرچشمه زشتی ها و افول اخلاق دروغ گفتن است. كسى که با دروغ آشنا شود، درهاى گناهان به رویش گشوده مى شود و در سیاه چال بدبختى خواهد افتاد و گاه چنان در آن جا مسكن خواهد گزید كه بیرون شدنش بسیار دشوار خواهد بود.
امروزه با توجه به رشد تمدن و فراهم بودن انواع وسایل ارتباط همگانی پدیده دروغ بازار گرمی پیدا کرده است. تبلیغات پر رنگ و لعاب راه تشخیص حقیقت را بر بینندگان بسته است.
بعضی از مصادیق دروغ، خلف وعده، داستان های دروغین، شوخی و مبالغه، جعل اسناد، گواهی دادن به ناحق، مدح بیجا، فتوشاپ، تصرفات در فضاهای مجازی، بیان ناقص مطالب به طوری که منظور طرف کاملا دگرگون و غیرواقعی می شود.

شاید بدترین مصداق دروغگویی، دروغ گفتن به خداوند باشد. كسى كه نماز مى خواند، در سوره حمد، خداى بزرگ را مخاطب قرار داده و مى گوید: فقط تو را عبادت مى كنم. متاسفانه بسیارى از ما مسلمانان خدا را عبادت نمى كنیم، بلكه عابد دنیا می باشیم و در حال نماز متوجه حضرت حق نیستیم.
بعضی از افراد براى رسیدن به منظورى به هزاران در مى زنند و به زشت ترین اعمال تن در مى دهند. از شرافت، مردانگى، عفت، براى رسیدن به پشیزى و یا به مقامى صرف نظر مى كنند، ولی در عین حال  در وقت نماز به خداى عرضه می دارند: «ایاک نعبد و ایاک نستعین»

ریشه دروغ:

پستى روح منشأ دروغ معرفی شده است. رسول اکرم(صلى الله علیه و آله) فرمودند: دروغ گویى از پستى روح ریشه مى گیرد.  لَا یَكْذِبُ الْكَاذِبُ  إِلَّا مِنْ  مَهَانَةِ نَفْسِهِ وَ أَصْلُ السُّخْرِیَّةِ الطُّمَأْنِینَةُ إِلَى أَهْلِ الْكَذِبِ (5)
دروغ گو چنین مى پندارد كه بى ارزش بودن خود را مى تواند به وسیله سخن دروغ جبران كند! دانا احتیاج به دروغ گویى ندارد، چون داراى دانش است. شایستگان، احتیاج به دروغ گویى ندارند، چون شایستگى دارند. عطر خودش مى بوید، نیازى به ستودن عطار نیست، وقتى به ستودن عطار، نیازمند مى باشد كه فاقد بوى خوش باشد.
امام محمد باقر علیه السلام مى فرماید: «ان الكذب هو خراب الایمان » (6) دروغ خود، ویرانى ایمان است.
اگر مسلمانى بخواهد خود را بیازماید كه آیا حقیقتا به دین اسلام، ایمان آورده و پیرو پیغمبر اسلام گردیده، راه آزمایش این است كه خود را تحت نظر دقیق قرار دهد، اگر در سخنان خود، دروغ پیدا كرد، بداند كه خانه ایمان را ویران دارد و داراى دلى تاریك و ظلمانى مى باشد و ایمان در دلش تابندگى و درخشندگى ندارد، ولى اگر جست و جو كرد و در میان سخنان خود، دروغى نیافت، چه جدى و چه شوخى (خوشا به حال چنین كسى كه از سعادتمندترین مردم خواهد بود) او پیرو قرآن و مومن به محمد و آل محمد مى باشد.

دروغ ایمان را مى برد و كشور را از درون ویران مى سازد. با رفتن ایمان هر جرم و جنایتى ارتكابش آسان مى شود. سرزمینی كه مردمش از ارتكاب جرم و جنایت بیم نداشته باشند، سرانجامى شوم در پیش خواهد داشت.
دروغ گناه و رفتارى است كه بشر به حسب فطرت از آن بیزار است و مرتكب آن را پلید و بدكار مى شمارد. قضاوت هاى فطرى بشر، تنها با توجه به موضوع است، یعنى همین اندازه كه موضوع، مورد توجه قرار گرفت، فطرت حكم مى كند و احتیاج به مطالعه چیزهاى دیگر ندارد.

دروغ، گناه كبیره

پیغمبر اسلام صلی الله و علیه و آله فرمودند: أَلَا أُنَبِّئُكُمْ بِأَكْبَرِ الْكَبَائِرِ ...الْإِشْرَاكُ بِاللَّهِ وَ عُقُوقُ الْوَالِدَیْنِ وَ...قَوْلُ الزُّورِ (7) .
بزرگ ترین گناهان كبیره را به شما اعلام مى دارم: شرك به خدا، نامهربانى به پدر و مادر، سخن دروغ.»
شرك به خدا یعنى در پرستش براى خدا شریك قرار دادن و خداى یگانه را دوگانه خواندن و موجودى دیگر را مانند خداى عبادت كردن و آفریننده اى دیگر به جز ذات پاك خداوند یكتا براى جهان دانستن.
نامهربانى به پدر و مادر، یعنى حقوق آن ها را مراعات نكردن و مراسم اطاعت وادب را نسبت به آن ها به جاى نیاوردن و نافرمان بودن.
سخن دروغ سومین گناه از بزرگ ترین گناهان بزرگ مى باشد.

کلام آخر:

سر انجام این گناه بزرگ، پرده درى است. سر انجام دروغ، رسوایى و افتضاح است. دروغ گو بایستى منتظر باشد كه كوس رسوایى اش را بر سر بازار بزنند.

پی نوشت ها:
1- المائده/119
2- التوبه/119
3- الكافی ج 2 ؛ ص104
4- المنافقون/1
5- بحار الأنوار ، ج 69 ؛ ص262
6- الكافى، ج 2، ص 339
7- المحجة البیضاء، ج 5، ص 242