تبیان، دستیار زندگی
... کلیدهای رفتار والدین با نوجوانان در دوران بلوغ (1) بسیاری از مطالبی که درباره جوانان و نوجوانان نوشته شده است، بر عواملی همچون تغییرات فیزیکی، روحی و اجتماعی، همراه با پریشانی و سرگردانی در این سنین تأکید دارد. ن...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

رفتارش طبیعی است ، امّا...

کلیدهای رفتار والدین با نوجوانان در دوران بلوغ (1)


بسیاری از مطالبی که درباره جوانان و نوجوانان نوشته شده است، بر عواملی همچون تغییرات فیزیکی، روحی و اجتماعی، همراه با پریشانی و سرگردانی در این سنین تأکید دارد. نه تنها مرحله بلوغ دورانی دشوار برای نوجوانان است، بلکه والدین نیز در این دوران دچار فشارهای روانی، پریشانی، اضطراب و سایر دگرگونی‌ها می‌شوند.

تاکنون مطالب قابل توجهی درباره ی مشکلات و نگرانی‌های والدین و همچنین تغییراتی که در دوران میانسالی بر آنها حاکم می‌شود، نوشته نشده است. در حالی که این تغییرات، تأثیری مهم در برخورد آنها با نوجوانان دارد. شناخت برخی از رفتارهای طبیعی والدین و نوجوانان در این مرحله انتقالی، از اهمیتی بسیار برخوردار است. برخی از والدین چنین می‌پندارند که وجود پاره‌ای روحیات و رفتارها در نوجوانان، بیان‌گر یک معضل است. حال آن که در واقع چنین نبوده و وجود این روحیات و رفتارها در سنِّ بلوغ طبیعی است و باید به عنوان پدیده‌ای عادی با آنها برخورد شود.

ما در اینجا پیشنهاد‌هایی چند در زمینه چگونگی تشخیص یک رفتار طبیعی از رفتاری غیرطبیعی در نوجوانان ارائه می‌دهیم تا مشخص شود که والدین چه زمانی نباید نگران شوند و چه موقع و تا چه حد جای نگرانی وجود دارد.


رفتار طبیعی چیست؟

یک کودک باید تا چه اندازه سرحال باشد، تا چه اندازه پرحرف، سرکش، انتقادگر و مقاوم؟ رفتار یک نوجوان طبیعی چگونه است؟


مطلع شدن از رفتارها و روحیات سایر نوجوانان هم‌سن و سال فرزندتان.

منظور این نیست که فرزندتان را همه‌جا تعقیب کنید، اما باید همبازی‌های او را بشناسید تا با اطلاع از رفتار و روحیه آنها بتوانید رفتار فرزند خود را در مقایسه با آنان ارزیابی کنید. با والدینی که نوجوانانی در خانواده خود دارند مشورت کنید تا از رفتار سایر نوجوانان آگاه شوید و بتوانید رفتار فرزند خود را با آنها مقایسه کنید؛ قبل از این‌که درباره عادی بودن رفتار و باورهای فرزندتان تصمیم بگیرید، رفتار، طرز تلقی، نحوه لباس پوشیدن و معیارهای ارزشی نوجوانان هم‌سن و سال او را مورد بررسی قرار دهید. البتّه برخی از نوجوانان منحرف بوده و دارای مشکل هستند. از این‌رو باید فرزندتان را با نوجوانانی که سالم هستند، مقایسه نمایید.

معلّمان، مربیان ورزشی و مشاوران تربیتی و افرادی که بیشتر با نوجوانان سر و کار دارند، به طور معمول با رفتارهای طبیعی نوجوانان آشنایی دارند. این عدّه به سهولت می‌توانند رفتارهای غیرعادی نوجوانان را تشخیص دهند. هر چند ممکن است قادر نباشند دلیلی برای آن ارائه کنند و روش تشخیص رفتار طبیعی از غیرطبیعی را آموزش دهند.


یک رفتار مشخص چقدر تکرار می‌شود؟

همه کودکان گاهی بداخلاق می‌شوند، مشاجره می‌کنند و یا حالت‌ گوشه‌گیری از خود نشان می‌دهند. این رفتارها در صورت تکرار شدن، نگران کننده هستند. کودکی که گاه یکباره از کوره به در می‌رود و یا رفتاری گستاخانه و دور از ادب از خود نشان می‌دهد، به طور قطع در مقایسه با یک کودک مودّب و خوش‌اخلاق، غیرطبیعی نیست. هر چه میزان تکرار یک رفتار ناخوشایند بیشتر باشد به همان میزان می‌تواند درباره غیرطبیعی بودن آن رفتار نگران بود.


آیا بروز یک رفتار خاص، در توانایی نوجوان به هنگام برخورد با محیط اطراف، دخالت دارد؟

همه ی ما گاهی دلگیر و بی‌حوصله می‌شویم ولی اگر این روحیه مانع از این شود که به محل کار خود برویم و یا ما را از انجام وظایف روزمره باز دارد، موجب نگرانی خواهد بود. ولی اگر این حالت‌های روحی و روانی خللی بر فعّالیّت‌های روزانه ما وارد نیاورد، نباید درباره آن نگرانی چندانی داشت. بیشتر کودکان از انجام تکالیف درسی یا کار کردن در خانه بیزار هستند، اما اگر این روحیّات یا رفتارها باعث کاهش سطح تحصیلی آنها شود، نمی‌توان آن را طبیعی تلقی کرد، حال آن‌که اگر لطمه‌ای به فعّالیّت‌های آنها وارد نسازد و از یک کودک متوسط عقب نمانند، نباید نگرانی زیادی به خود راه داد.


آیا بروز یک رفتار خاص، اثری منفی بر روی دیگران دارد؟

بسیاری از نوجوانان با هم دعوا می‌کنند، اما اگر این رفتار موجب ترس و بروز واکنش منفی در طرف مقابل گردد، نمی‌توان آن را طبیعی تلقی نمود. نوجوانی که همیشه با سایر نوجوانان دعوا می‌کند و در محیط خانه نیز وسایل را به هم می‌ریزد، در صورتی که رفتار او به دیگر اعضای خانواده و دوستان لطمه‌ای بزند، از حالت طبیعی خارج شده است.


تفاوت افراد را فراموش نکنید.

کودکان دارای شخصیّت‌هایی متفاوت هستند. یکی ممکن است زود رنج باشد و دیگری پرحرف یا خجالتی و ... از این‌رو، افزون بر مقایسه او با سایر نوجوانان، به شخصیّت خاصّ او هم توجه داشته باشید.

نوجوانی که در دوران کودکی هیچ‌گاه پرحرف نبوده و احساسات خود را آشکار نمی‌کرده است، هنگامی که به سن بلوغ برسد، رفتارهای یاد شده را با شدت بیشتری نمایان می‌سازد. یک کودک سمج و کلّه‌شق، هنگامی که در مرحله ی بلوغ قرار گرفت، بسیار سرکش‌تر از نوجوانی خواهد بود که در دوران کودکی منفعل بوده و برای برطرف ساختن مشکلاتش از دیگران استمداد جسته و از آنها دادخواهی می‌کرده است.

به طور کلی برای تشخیص یک رفتار طبیعی از رفتاری غیرطبیعی، می‌توان این پرسش‌ها را مطرح نمود:

رفتار فرزند شما تا چه حد با رفتار سایر نوجوانان تفاوت دارد؟

یک رفتار خاص چقدر تکرار می‌شود؟

آیا یک رفتار خاص لطمه‌ای به توانایی فرزندتان در رو به رو شدن با محیط اطراف (والدین، معلمان، دوستان، همسایه‌ها و سایر کسانی که به طور روزمره با او برخورد دارند) وارد می‌سازد؟

ادامه دارد...

منبع:

کتاب:کلیدهای رفتار با نوجوانان

نویسنده:دکتر دن نوشل/ترجمه:مسعود حاجی زاده-اکرم قیطاسی


مقالات مرتبط:

کودکی که به نوجوانی گستاخ تبدیل می شود

اهمیت تربیت

الگوی نوجوان شما چه كسی است؟

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.