تبیان، دستیار زندگی
مقبرهآقالار بقعه یآقالار یك بنای چهار ضلعیآجری است كه در محله پسندآباد مراغه واقع است. این مقبره مدفن " سید میرفتاح الموسوی المراغی" از علمای معروف مراغه متوفی به سال 1175 ق.است. بنای اولیه بقعه در همان سال به دستو...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

معرفی مقابر بزرگان در آذربایجان شرقی

آذربایجان شرقی ( مقابر بزرگان )

مقبرهآقالار

بقعه یآقالار یك بنای چهار ضلعیآجری است كه در محله پسندآباد مراغه واقع است. این مقبره مدفن " سید میرفتاح الموسوی المراغی" از علمای معروف مراغه متوفی به سال 1175 ق.است.

بنای اولیه بقعه در همان سال به دستور ظل السلطان احداث شد و بر اساس كتیبه سنگ مرمر سر در ورودی ، در سال 1247 ق.توسط " حاج عباسعلی بنابی " مرمت شد.

مقبرة الشعرای تبریز

مقبرة الشعرا در محله سرخاب در جانب شرقی بقعه سید حمزه ، مقبره قائم مقام و ملا باشی واقع شده و یكی از معروفترین اماكن تاریخی تبریز به شمار میآید.

این مقبره مدفن ده ها تن از عرفا ، شعرا ، دانشمندان و ادیبان نامدار این سرزمین است. معروف ترین این بزرگان عبارتند از : مولانا محمد،معروف به بابا مزید ، بابا حسن ، خواجه عبدالرحیمآبادی ، مولانا نظام الدین یحیی غوری ، شیخ حسن بلغاری ، مولانا محمد مغربی ، سلطان پیرباب، شیخ معین الدین صفار ، مولانا عبدالقادر نخجوانی ، مولانا بهاءالدین خاكی ، مولانا ضیاءالدین بزرگ ، خاقانی شیروانی، اسدی طوسی ، ابوالعلاء فلكی ، ظهیرالدین فاریابی ، قطران تبریزی ، فلكی شروانی ، عصار تبریزی ، انوری ابیوردی ، شیخ محمد خیابانی ، ثقة الاسلام تبریزی ، و بالاخره سید محمد حسین شهریار و ده ها شاعروعارف دیگر ...

مقبرة الشعرا تا پیش از اشغال تبریز توسط عثمانی ها و در اواخر سده دهم هجری، آباد بود ولی توسط عثمانی ها به ویرانه ای تبدیل شد. در سال 1337 شمسی به دنبال انتشار دیوان كمال خجندی توسطآقای عزیز دولتآبادی و پس از یافتن قبر كمال در محله ولیانكوی ، مقبرة الشعرا مورد توجه مسئولین قرار گرفت و درسال های بعد از انقلاب اسلامی در اثر پیگیری های فرهنگ دوستان تبریز و تلاش های اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی ، بنای یادبود باشكوهی در این محل احداث شد.

پس از وفات استاد محمد حسین بهجت تبریزی معروف به شهریار و تعیین تالار اصلیآن بنا به عنوانآرامگاه این شاعر بزرگ معاصر ، پارك مقبرة الشعرای تبریز به عنوان یكی از جاذبه های معروف تبریز برای گردشگران داخلی و خارجیدرآمده است.

مقبره اوحدی مراغهای

مقبره " ركن الدین ابوالحسن مراغی " مشهور به اوحدی مراغه ای عارف و شاعر پارسی گوی نامدار وصاحب مثنوی معروف"جام جم" در میان باغ  زیبایی در شهر مراغه واقع شده است. بر روی سنگ قبر ، تاریخ وفات او ،شعبان 837 ه ق . نقر( = حكاكی ) گردیده است.

بنای فعلیآرامگاه در سال 1352 شمسی از طرف انجمنآثار ملی ایران احداث گردید و سنگ مقبره قبلی به موزه ی مراغه منتقل شد. اینآرامگاه یكی از جاذبه های گردشگری مراغه محسوب می شود.

آذربایجان شرقی ( مقابر بزرگان )

مقبره ثقة الاسلام

مقبره شهید میرزا علیآقا ثقة الاسلام ، شیخ الاسلام تبریز و از پیشوایان بزرگ مشروطیت و علمای طراز اول دوره قاجار كه در روز عاشورای محرم سال 1330 هجری قمری به دست قشون روسیه تزاری شهید شد ، در مقبرة الشعرای تبریز زیارتگاه مردم است.

مقبره شاه حسین ولی

مقبره شاه حسین ولی در محله باغمیشه تبریز ، كنارپل سنگی در حیاط دبستان شاه حسین ولی واقع شده است. صاحب كتاب روضات الجنان و جنات الجنان " شاه حسین ولی " را از اولاد شیخ  شهاب الدین عمر سهروردی متوفی به سال 882 ه . ق می داند .

مقبره شیخ اسحاق

در ساحل جنوبی رودخانهیكوچك روستای خانقاه محال خانمورد هریس ، بقعهی آجری مستطیل شكلی قرار دارد كه به بقعهیشیخ اسحاق معروف است. مقبره،جنوبی ترین قسمت عمارت را تشكیل می دهد و اتاقی است مربع شكل كه بر فرازآن گنبد كروی بلندی برافراشته شده است. ارتفاع برج با ازاره و گنبد روی هم حدود 11 متر است . در سمت غرب بقعه ی شیخ اسحاق ، گورستان قدیمی وجود دارد كه بر روی قبورآن كتیبه ها ، مجسمه ها و میل های گوناگون متعلق به قرون 9 تا 11 ق.  قرار دارد.

مقبره شیخ سالار

در گورستان تاریخی جنوب خسروشهر كه در كنار جاده تبریز –آذر شهر واقع شده،عده زیادی از اهل علم وعرفان به خاك سپرده شده اند. صاحب روضات الجنان می نویسد : " بابا محمدگازر ، شیخ محمد بزرگ ، شرف الدین ، یعقوب رومی متوفی 912 هجری قمری و درویش جلال الدین اخی در این گورستان دفن شده اند".

یكی از این قبور مقبره ی ابوعلی حمزه بن عبدالعزیز معروف به شیخ سالار از اهالی دیلم و طبرستان و از علمای شیعه است . او از شاگردان شیخ مفید و سید مرتضی علم الهدی بود و به سال 448 هجری وفات یافت.

اخیراً به واسطه احترامی كه مردم خسروشهر برای شیخ سالار قائلند ، چهار طاق یادبودی در گورستان عمومی خسروشهر برروی مقبره  شیخ سالار ، برپاگردیده است.

مقبره شیخ محمد سیاهپوش

مقبره شیخ محمد سیاهپوش در خیابان منجم در محله ویجویه ( ورجی ) در كوچه علی سیاهپوش واقع است. او در حدود دهه پنجم قرن دهم هجری وفات یافت و از اوتاد زمانه خود بود .

آذربایجان شرقی ( مقابر بزرگان )

مقبره شیخ محمود شبستری

مقبره سعدالدین محمود بن عبدالكریم بن یحیی از عرفای بزرگ ومشاهیرآذربایجان،  صاحب مثنوی معروف " گلشن راز " در باغی موسوم به گلشن در شهر شبستر واقع شده است . در جوار مقبره شیخ محمود شبستریآرامگاه استاد او " بهاءالدین یعقوب تبریزی " نیز قرار دارد.  اینآرامگاه در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم ق.ساخته شد ولی در زمان قاجاریه توسط "حاج میرزاآغاسی " وزیر محمد شاه تجدید عمارت گردید. در سال 1267 ق . دو قطعه سنگ نبشته مرمر با خط نستعلیق جلی برجسته روی قبرها نصب گردید . سنگ مزار شیخ محمود شبستری سال وفات او را 720 ق. (در 33 سالگی)ذكر كرده است.

در سال 1297 ق . این بنا به امر میرزا حسن خان سپهسالار پیشكار ایالتآذربایجان مرمت شد ؛ سپس در سالهای 1310 و 1340 و بالاخره در سال های اخیرمرمت گردید.

مثنوی " گلشن راز " سرشار از مضامین فلسفی و كلامی و حكمت است و یكی ازمتون شگفت انگیز منظوم در زمینه ی تفكر اسلامی به شمار میآید .

مقبره قائم مقام فراهانی

مقبره میرزا عیسی معروف به میرزا بزرگ قائم مقام،پدر میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی در محاذات( مقابل )جنوبی مقبره ثقة الاسلام در محل مقبرة الشعرا جای دارد. اتابك اعظم قائم مقام ، از وزرای معروف دوره قاجار و از رجال با تدبیر تاریخ ایران  ، در سال 1237ق .  به امر شاه قاجار درگذشت.

مقبره كمال خجندی

" شیخ كمال الدین مسعود خجندی " از شعرا و عرفای بنام قرن هشتم هجری متولد شهر خجند ، هنگام بازگشت از سفر حج در تبریز ماندگار شد . وی در سال 793 ق.درگذشت و مقبره ی او در باغی در محله " ولیانكوی " در خیابانآبرسانی تبریز واقع است .

قبر كمال خجندی در جوار قبر كمال الدین بهزاد،نقاش معروف قرن نهم هجری،در سردابه ای قرار دارد كه اخیراً از سوی میراث فرهنگی آذربایجان شرقی مرمت شده است .

این مقبره در حال حاضر در داخل پاركی معروف به " باغ دو كمال "  قرار دارد و بازدید ازآن برای همگانآزاد است.

مقبره كمال الدین بهزاد

كمال الدین بهزاد بزرگترین نقاش مینیاتورساز ایرانی است . اوكهدر قرن دهم هجری قمری می زیسته،در شهر هرات به دنیاآمد  و در مكتب استاد میرك هروی پرورش یافت . استاد بهزاد در دستگاه " سلطان حسین بایقرا " منزلتی خاص یافت . شاه اسماعیل صفوی هنگام فتح هرات،بهزاد را با خود به تبریزآورد و در سال 928 به ریاست كتابخانه سلطنتی منصوب كرد.

در زمان شاه طهماسب نیز بهزاد معزّز بود . او از اساتید مسلم نقاشی مینیاتور ایرانی است و از شهرت جهانی برخوردار است. استاد كمال الدین بهزاد در سال 942 ق . در تبریز درگذشت و در كنارآرامگاه شیخ خجندی به خاك سپرده شد.

مقبره ملا باشی

" حاج میرزا عبدالكریم " فرزند ابوالقاسم مجتهد ایروانی " از روحانیان و عرفای بزرگ و سرسلسله خاندان معروف مولوی تبریز بود . او در سال 1220 ه . ق در ایروان متولد شد و در سال 1294 هجری قمری وفات یافت و در مقبره ای كه خود بانی آن بود ، به خاك سپرده شد. این مقبره در جوار مقبره قائم مقام قرار داشت و به نام مقبره ملاباشی معروف بود . مقبره ملاباشی در سال 1369 تخریب گردید.

مقبره مجذوبعلی شاه ، شاعر شوریده دل و عارف نیز در این محل قرار داشت.

کتاب میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی

زهره پری نوش - سایت تبیان