تبیان، دستیار زندگی
هر کار نیک یا شرّی همچنان که می تواند در بهشت و دوزخ انسان تأثیر بگذارد، در زندگی برزخی او نیز تأثیرگذار خواهد بود. با این وجود؛ در روایات به طور جزئی و مشخص از کارهای نیک و گناهانی که موجب نعمت و عذاب برزخی (عالم قبر) می شوند، نام برده شده است: صدقه، دان
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

عوامل عذاب یا نعمت در عالم برزخ !

هر کار نیک یا شرّی همچنان که می تواند در بهشت و دوزخ انسان تأثیر بگذارد، در زندگی برزخی او نیز تأثیرگذار خواهد بود. با این وجود؛ در روایات به طور جزئی و مشخص از کارهای نیک و گناهانی که موجب نعمت و عذاب برزخی (عالم قبر) می شوند، نام برده شده است: صدقه، دانش سودمند، فرزند صالح، محبت اهل بیت (علیهم السلام) و ... به عنوان عوامل نعمت برزخی. زنا، شراب خواری، سخن چینی و ... به عنوان عوامل عذاب برزخی.

فرآوری: آمنه اسفندیاری - بخش اعتقادات تبیان
بهشت و جهنم، برزخ

در قرآن کریم، آیه ای وجود دارد که صراحتا نشانگر آن است که میان مرگ و معاد، عالم میانه ای، به نام عالم برزخ وجود دارد. موارد دیگری را نیز در این کتاب آسمانی می توان یافت که در آنها، از اشخاصی که زندگی دنیا را ترک نموده و هنوز به روز قیامت نرسیده اند، سخنانی نقل شده و یا وضعیت آنان در این آیات، ترسیم می شود که از آنها نیز می توان به وجود عالم برزخ پی برد. از طرف دیگر  روایات بسیاری نیز در کتاب ها و منابع شیعه و اهل سنت مشاهده می شوند که به بیان جزئیات دقیق تری از آن عالم می پردازند.
انسان ها در عالم برزخ زندگی هاى متفاوتى دارند؛ بعضى از بهترین نعمت ها بهره می گیرند و در کمال خوشى و آرامش زندگى می کنند، ولى برخى دیگر کمتر. در عذاب هاى برزخى نیز همه یکسان نیستند؛ بعضى در سخت ترین عذاب ها معذّب هستند و برخى کمتر و خفیف تر؛ لذا به طور کلی باید گفت؛ هر کار نیک یا شرّ همچنان که می تواند در بهشت و دوزخ انسان تأثیر بگذارد، در زندگی برزخی او نیز تأثیرگذار خواهد بود. انواع نعمت ها و عذاب هاى برزخى از عقاید، اخلاق و اعمال انسان ها در دنیا سرچشمه می گیرد، بلکه خود اخلاق و اعمال خوب یا بد انسان هستند که در باطن ذات او وجود دارند و در عالم برزخ به صورت انواع نعمت ها یا عذاب ها آشکار می گردند. چنان که امام صادق (علیه السلام) فرمود: «هنگامى که مرده را در قبر می گذارند شخصى بر او ظاهر می شود و می گوید: ما سه نفر بودیم، رزق تو با فرا رسیدن اجلت تمام شد. خویشانت نیز تو را ترک کردند و رفتند. من عمل تو هستم و همیشه با تو خواهم بود، اما در دنیا مرا از همه ناچیزتر می شمردى». (کافی، ج 3، ص 240)

انسان تا زمانى که زنده است می تواند با عمل صالح و اخلاق نیک براى پس از مرگ و جهان آخرت خود توشه اى تهیه کند و در آن جا از آنها بهره بگیرد، ولى با فرا رسیدن مرگ پرونده عملش بسته می شود و دستش از دنیا کوتاه می گردد

بنابراین، انسان تا زمانى که زنده است می تواند با عمل صالح و اخلاق نیک براى پس از مرگ و جهان آخرت خود توشه اى تهیه کند و در آن جا از آنها بهره بگیرد، ولى با فرا رسیدن مرگ پرونده عملش بسته می شود و دستش از دنیا کوتاه می گردد. اما از احادیث استفاده می شود که اگر انسان در دنیا کارهاى نیک و با دوامى را به قصد قربت انجام داده پس از مرگ و در جهان برزخ نیز از ثواب آنها بهره می گیرد. در روایات؛ به طور جزئی و مشخص از کارهای نیک و گناهانی که موجب نعمت و عذاب برزخی (عالم قبر) می شوند، نام برده شده است که در این جا در دو بخش به نمونه هایی اشاره می شود:

الف. عوامل نعمت برزخی

برخی از اعمالی که موجب نعمت برزخی می شود و در روایات بیان شده اند، عبارت اند از: صدقه، دانش سودمند، فرزند صالح، محبت اهل بیت (علیهم السلام)، گفتن اذان، و آموزش کار خیر.
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) در سخنانی فرمود: «وقتى مؤمن بمیرد عملش قطع می شود، جز از سه چیز: صدقه اى که از او مانده و جریان دارد، علمى که مردم از آن نفع می برند و فرزند صالحى که برایش دعا کند». (ابن أبی جمهور، محمد بن زین الدین، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، ج 2، ص 53)
«دوست داشتن من و دوست داشتن اهل بیت من، در هفت جاى بسیار وحشتناک، سود می بخشد: هنگام مردن، در قبر، روز محشر، هنگام دادن نامه اعمال، هنگام حساب، نزد میزان و در عبور از [پل] صراط» (خزاز رازی، علی بن محمد، کفایة الاثر فی النصّ علی الأئمة الإثنی عشر، ص 108 ٓ 109)
«بدانید که هر کس با دوستى خاندان محمّد (صلی الله علیه و آله) بمیرد، در قبر، دو در به سوى بهشت برایش باز می شود». (شعیری، محمد بن محمد، جامع الاخبار، ص 166)
«کسى که براى خدا اذان می گوید، تا زمانى که اذانش را به پایان ببرد، مانند شهیدى است که در خونش می غلتد، و هر تَر و خشکى براى او گواهى می دهد، و هرگاه بمیرد، در گور [بر بدن ] او کِرم نمی افتد». (طبرانی، سلیمان بن أحمد، المعجم الکبیر، ج 12، ص 422)
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «شش چیز است که مؤمن بعد از مرگ نیز از ثواب آنها بهره می گیرد: 1. فرزند صالحى که برایش طلب مغفرت کند. 2. نوشته ای که خوانده شود. 3. چاه آبى که بکند و در اختیار مردم قرار دهد. 4. درختى که در زمین بنشاند. 5. آبى که به عنوان صدقه جارى سازد. 6. عمل خوبى که پایه گذارى کند و مردم از آن پیروى کنند». (صدوق، محمد بن على، الخصال، ج 1، ص 323)

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) در سخنانی فرمود: «وقتى مؤمن بمیرد عملش قطع می شود، جز از سه چیز: صدقه اى که از او مانده و جریان دارد، علمى که مردم از آن نفع می برند و فرزند صالحى که برایش دعا کند»

ابوبصیر می گوید: از امام صادق (علیه السلام) شنیدم که فرمود: «هرکس کار خیرى را به دیگرى بیاموزد به مقدارى که به عمل کننده پاداش داده می شود به تعلیم دهنده نیز پاداش داده می شود». ابو بصیر می گوید: به آن حضرت عرض کردم اگر شخص آموزش دیده همان را به دیگرى بیاموزد چه؟ فرمود: «چنانچه آموزش دیده به همه مردم تعلیم کند به مقدار ثواب همه آنها به تعلیم دهنده (اول) نیز پاداش داده خواهد شد». ابوبصیر عرض کرد: اگرچه شخص نخست مرده باشد؟ فرمود: «آرى اگرچه مرده باشد». (صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد صلّی الله علیهم، ج 1، ص 5)

ب. عوامل عذاب برزخی

برخی از اعمالی که موجب عذاب برزخی می شوند و در روایات بیان شده اند، عبارت اند از: زنا، شراب خواری و سخن چینی.
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) در سخنانی فرمود: «زن شوهردارى که مرد بیگانه اى یا نامحرمى چشمش را پر کرده باشد، مورد خشم شدید خداوند عزّ و جلّ است. اگر چنین باشد، خداوند همه اعمال او را باطل می گرداند، و اگر به شوهر خود خیانت ورزد، بر خدا است که او را پس از عذاب دادن در قبر، به آتش دوزخ بسوزاند». (دیلمی، حسن بن محمد، اعلام الدین فی صفات المؤمنین،ص 418)
«سوگند به آن که مرا به حق بر انگیخت، شراب خوار، تشنه می میرد و در قبر، تشنه است. روز قیامت نیز تشنه بر انگیخته می شود...» (جامع الأخبار، ص 149)
«هر کس نمّامی و سخن چینی بین دو نفر کند، حق تعالی مسلط کند در قبر بر او آتشی را که او را تا روز قیامت بسوزاند...» (صدوق، محمد بن على، ثواب الاعمال و عقاب الأعمال، ص 284)

بعد از مرگ هم از پاداش بهره مند شوید! (فکت گرافی)



منابع:
سایت اسلام کوئیست
ثواب الاعمال و عقاب الأعمال، شیخ صدوق
الخصال شیخ صدوق، ، ج 1
کافی، ج 3

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.