آناتومی چیست؟
مقدمه
در بیان آناتومی گفته می شود که مطالعه ساختار بدن انسان است. البته بیشتر آناتومیست ها این را قبول ندارند چرا که آنان بیان می کنند این تعریف بدون در نظر گرفتن اعمال مربوط به قسمت های مختلف بدن است. بنابر این معنی دقیق آناتومی عبارتست از مطالعه ساختمان بدن و ربط آن به اعمال قسمت های مختلف آن ساختمان. در بررسی آناتومی، چنانچه بررسی با چشم غیر مسلح صورت گیرد آن را کالبد شناسی درشت بین (macroanatomy) گویند.
اگر با کمک میکروسکوپ اانجام گیرد، آن را کالبد شناسی ریزبین (microanatomy) یا بافت شناسی (histology) گویند. بالاخره شناسایی بدن انسان در دوره جنینی، جنین شناسی یا رویان شناسی embryology نامیده می شود. ولی واژه آناتومی یا کالبد شناسی، در زبان فارسی، بیشتر بیان کننده همان ماکرو آناتومی است. بررسی عملی بدن انشان که روی جسد انجام می گیرد، کالبد شکافی یا تشریح خوانده می شود.
یکی از نتایج مثبت آشنایی با آناتومی، توانایی تحلیل صحیح مشاهدات بالینی است. علم آناتومی بسیار فراتر از حفظ و به خاطر سپردن فهرستی از اسم های مختلف است. فهمیدن آناتومی نیازمند این است که هم نام ساختارهای بدن را به خاطر داشته باشیم و هم موقعیت هر یک از آن ها را هم در بدن بدانیم.
به عنوان مثال با شنیدن و یادآوری یکی از نام هایی که به خاطر داریم، تصوری عینی از محل قرارگیری آن ساختار در ذهنمان تداعی شود. به عنوان مثال در مطالعه کام نرم، علاوه بر دانستن اجزای آن محل (اعصاب، عضلات و ...)، چگونگی مرتبط شدن با حفره بینی و حفره دهان و چگونگی حرکت کام نرم هنگام بلع، موضوعاتی است که مورد بررسی قرار می گیرد و یا هنگام بررسی شاخه های یک شریان (سرخرگ) علاوه بر نام شاخه ها، محل و موقعیت آن ها از ابتدا تا مقصد نهایی شان را بررسی می کنیم.
مطالعه آناتومی
آناتومی را می توان هم به صورت موضعی و هم سیستمیک مطالعه کرد. در مطالعه موضعی (رژیونال)، هریک از نواحی بدن به صورت جداگانه مورد بررسی قرارمی گیرد و همزمان تمام عناصر تشریحی موجود در آن منطقه نیز مطالعه می شود. به عنوان مثال هنگام بررسی قفسه سینه، تمام ساختارهای موجود در آن قسمت (اعصاب، عروق (رگ ها)، عضلات و ...) مطالعه می شوند (و به اصطلاح پرونده آن قسمت بسته می شود)! این روش وقتی کاربرد دارد که همراه تشریح جسد انجام شود. اما وقتی قرار است یکی از دستگاه های بدن به طور کامل در تمام نقاط بدن مطالعه شود دیگر جوابگو نخواهند بود.
به استقرار بدن در یک وضعیت ثابت و قائم در حالت ایستاده، اندام های فوقانی در دو طرف بدن آویخته (منظور از اندام فوقانی در آناتومی کمربند شانه ای به همراه ساعد و بازو و دست است و منظور از دست -برخلاف اشتباهی که گاهی می شود -فقط منطقه ای از اندام فوقانی است که در پایین مچ دست قرار دارد و مناطق بالاتر از آن به ترتیب ساعد و بازو را می سازند)، کف دست ها و سر متوجه جلو و شست دست به سمت خارج، وضع آناتومیک یا تشریحی می گویند.
درواقع موقعیت آناتومیک به موقعیت استاندارد قرارگیری بدن اطلاق می شود و از آن برای تشخیص محل قرارگیری اعضای بدن استفاده می شود. در این حالت دهان بسته است و چشم در حالت فیزیکی خنثی بدون هیچ گونه هیجانی قرار دارد، چشم ها به طورکامل باز و به نقطه ای در دوردست خیره می شوند. انگشتان دست ها به طور کامل باز، اما چسبیده به هم و انگشت شست با سایر انگشتان زاویه 90 درجه می سازد.
