معصومین(ع) علم غیب را برای امور عادی حجت نمی‌دانستند
وی ادامه داد: خداوند متعال در ابتدای این سوره مسئله حسن و قبح، خیر و شر و جریان هدایت و ضلالت را مطرح و بازگو کرد و بعد شش جریان را در قالب سه فصل جداگانه ذکر فرمود.
وی ادامه داد: دو جریان دیگر در مقابل هم نیز در این سوره مطرح شد و آن اینکه هر انسانی مسئول سه نسل است که از آیه 15 تا 20 را شامل می‌شود و مضمون آن اکرام والدین است؛ این دو جریان یکی حافظ حقوق سه نسل است و دیگری فاقد این سه و دو جریان دیگر نیز شامل قصص برخی انبیاء است و در پایان این سوره نیز جمع‌بندی صورت گرفته است.
آیت‌الله جوادی آملی در ادامه به پاسخ به سؤالات گذشته طلاب پرداخت و بیان کرد: صلوات فرستادن برای اهل‌بیت(ع) به خصوص در تعقیبات نماز دو خاصیت دارد یکی اینکه توفیقی برای عمل به دستورات آنان نصیب انسان می‌شود و دیگر اینکه اسامی آنان در ذهن و روح انسان ملکه می‌شود و در سؤال قبر می‌توانیم جواب بدهیم.
حجت بودن قول، فعل و تقریر امام(ع)
این مفسر قرآن با اشاره به روایت التقیة دینی و دین آبایی با بیان اینکه در زمان امام زمان(عج) این مسئله وجهی ندارد، تصریح کرد: ما یک فقه نوشته شده نداریم که سنت و سیره ائمه(ع) را بر آن عرضه کنیم و بگوییم علم غیب ائمه(ع) نیز کاربرد فقهی دارد، ولی می‌دانیم که قول و فعل و تقریر امام برای ما حجت است و خداوند این کمال را به آنان داده است اگرچه ایشان در مسایل عادی با علم غیب عمل نمی‌کردند.
این مرجع تقلید اظهار کرد: اگر بخواهیم بفهمیم که حق و باطل و حرام و حلال چیست این امور را به وسیله اهل‌بیت(ع) می‌فهمیم؛ اگر فقه نوشته قبلی داشته باشیم می‌گوییم کار مراجع و فقیه برابر این قانون است اما خود عترت از روی الهامات و غیب کار می‌کنند.
این مفسر قرآن تصریح کرد: اینکه چه زمانی به علم غیب عمل می‌کنند، خودشان فرمودند ما جز در مواقع ضرورت برابر غیب عمل نمی‌کنیم و برابر بینه در امور عادی عمل می‌کنیم.
این مفسر ادامه داد: پیامبر(ص) صریحا فرمود «اگر کسی به محکمه من آمد و سوگند دروغ اقامه کرد و مالی را از محکمه ما و از دست خود من، مبادا بگوید من حق را از دست پیامبر گرفتم نه این مال حرام قطعه‌ای از نار است زیرا ما برابر ظاهر عمل می‌کنیم تا مردم آزادانه راه خود را انتخاب کنند».
این استاد برجسته حوزه گفت: در جریان لیلة المبیت فرمود اگر کسی به مقام امامت رسید یقینا علم غیب دارد اما اگر به مقام امامت نرسید علم غیبش را نقل باید ثابت کند بنابراین یقینا در دوره امامت، علم غیب وجود دارد ولی اینکه امام قبل از امامت، علم غیب داشته یا نه نقل باید آن را ثابت کند.
علم غیب منحصر به مقام امامت نیست
وی تاکید کرد: هر کس امام است، یقینا علم غیب دارد ولی معنای آن این نیست که هر کس امام نیست علم غیب ندارد؛ بنابراین برای حضرت زهرا(س) گفته شده که از زمان رحلت پیامبر تا شهادت فاطمه(س) جبرائیل مرتب با ایشان رفت و آمد داشته است.
وی اظهار کرد: گاهی برای اظهار مقام ولایت اولیای الهی، خداوند آنان را مبتلا می‌کند مانند آنچه در لیلة المبیت که جزء افتخارات و امتحانات الهی است، رخ داد تا برای اظهار مقام برای امام علی(ع) باشد.
وی با اشاره به ادامه آیات سوره احقاف به تفسیر آیه 21 تا 25 این سوره پرداخت و افزود: خدا به پیامبر فرمود که ماجرای امم گذشته را بدان و به یاد ابراهیم و صالح و یعقوب و ... باش تا در سختی‌ها آرام شوی و امت تو نیز از آنان عبرت بگیرند البته فرمود مانند یونس(ع) با اینکه از اولیاء الهی بود، نباش زیرا کم صبری کرد یعنی امت خود را ترک نکن و اگر کردی هجر جمیل داشته باش یعنی با وجود زندگی در کنار آنان از بدیهایشان تاثیر نپذیر.
وی ادامه داد: عاد قبیله سرکشی بودند و هود پیامبر آنان بود و ایشان به قومش گفت که اگر بت پرستی را رها نکنید عذاب دامنگیر شما خواهد شد که این عذاب برای دنیای آنان بود و البته در قیامت نیز آتش بر این کفار عرضه خواهد شد.
صاحب تفسیر تسنیم عنوان کرد: هود گفت عذاب قطعی است اما اینکه چه زمانی و چگونه خواهد آمد علمش در نزد خداست؛ ولی شما هم جهل علمی و هم جهل عملی دارید و خوی استکبار و خودسری در میان شما رواج دارد و نمی‌دانید که انبیاء ذاتا عالم نیستند به همین دلیل زمان عذاب را از من طلب می‌کنید.
وی افزود: قوم عاد دیدند ابر فراوانی در عرض افق پیدا شد و تصور کردند باران، برای آنان خواهد بارید و این ابر، باران زاست؛ ولی هود به آنان فرمود این ابر «مدمر» است نه «ممطر» و برای هلاکت شما می‌آید و بادی است که عذاب الیم به همراه دارد.
آیت‌الله جوادی آملی عنوان کرد: خدا از باد به عنوان فرستاده تکوینی یاد می‌کند به همین دلیل فرموده با اذن خدا این ابر تبدیل به عذاب برای اقوام بدکار می‌شود؛ قوم عاد صبح نشده به عذاب مبتلا شدند.
وی افزود: در ادامه آیه هم به پیامبر می‌فرماید این مهلت دادن اصل کلی ما هست و این طور نیست که هر کسی آزادانه بچرخد و هر کاری بخواهد بکند و ما کاری با او نداشته باشیم.
این مرجع تقلید ادامه داد: قوم عاد آنقدر امکانات مالی و خانه و زمین داشتند که قوم پیامبر به گرد پای آنان هم نمی‌رسیدند و قرآن متذکر این مسئله شده است که به متمکنان حجاز بگو قبل از شما اقوامی قویتر بودند که شما در مقابل آنان چیزی نیستید بنابراین به مال و امکانات مغرور نشوید.
وی افزود: تصدیق و تکذیب انسان باید محققانه باشد وگرنه روزی فرا می‌رسد که انسان در قبال گوش و زبان و فهم و ... خود مسئول است.
تشبیه قوم عاد به درخت خرما
این مفسر قرآن درباره تشبیه قوم عاد بعد از عذاب به «اعجاز نخل خاویه» گفت: این تشبیه، تشبیه به درازی آنان و اندازه نخل بودن نیست و این مسئله اثبات نشده است البته قدرت بدنی اینها بسیار زیاد بوده و از کوخ، کاخ می‌ساختند و به نظر می‌رسد شباهت از جهت خشک شدن بعد از عذاب است.
