مغز چگونه با استرس کنار می آید؟
استرس یکی از مهم ترین عواملی است که سلامت و تندرستی افراد را تحت تاثیر قرار می دهد.
بخش دانش تبیان
تحقیقات جدید نشان می دهد که بیان آن دسته از ژن های مغز که در چالش های پر استرس نقش حیاتی در بروز سازش های رفتاری بازی می کنند، توسط مکانیزم های اپی ژنتیکی کنترل می شود.
تا کنون ساز و کار مولکولی مربوط به نحوه بیان این ژن ها مشخص نبود. به تازگی محققان دانشگاه بریستول با همکاری دانشگاه اسکتر نشان داده اند که حوادث استرس زا منجر به اصلاحات اپی ژنتیکی در ژن های مرحله اولیه و میانی در نورون های هیپوکامپوس می شود.
اصلاحات اپی ژنتیکی شامل متیلاسیون DNA است که باعث می شود بیان ژن ها متوقف شود. این یافته که در مجله (Proceedings of National Academy of Sciences (PNAS به چاپ رسیده نشان می دهد که استرس باعث می شود ژن های مرحله میانی یا اولیه DNA دچار دی متیلاسیون شده و باعث رهاسازی توقف بیان این ژن ها در هیپوکامپوس شود. در نتیجه بروز پاسخ های رفتاری سازشی را تسهیل می کند.
محققان دریافتند که پاسخ های ژنی و رفتاری به استرس به غلظت ترکیبات SAM (اس-آدتوزیل متیونین) بستگی دارد. SAM یک دهنده متیل است و برای آنزیمی که DNA را متیله می کند ضروری است. وقتی میزان SAM افزایش پیدا کند، یک رخداد استرس زا منجر به دی متیله شدن DNA نمی شود، بلکه افزایش متیلاسیون DNA مربوط به ژن های اولیه که بیان آن ها متوقف شده را تسهیل می کند و منجر به بروز سازش های رفتاری می شود.
در این مطالعه ارتباط بین SAM که ترکیبی است که توسط کبد تولید می شود و پاسخ های مربوط به استرس در مغز کشف شده است. این نکته از اهمیت زیادی در تحقیقات آینده برخوردار است.
اختلالات روان پزشکی مرتبط با استرس همچون افسردگی شدید، جنون و تنش های بعد از تروما از جمله مهم ترین بیماری های انسان شناخته می شوند. پیشگیری از اثرات مخرب استرس به سازش موثر و پاسخ های رفتاری طولانی مدت نسبت به این تنش ها بستگی دارد. لذا بر اساس گفته محققان این یافته جدید می تواند منجر به ارائه درمان های دارویی جدید و دیگر مداخلات درمانی شود که پاسخ رفتاری مناسب نسبت به تنش و استرس را در پی دارند و به درمان اختلالات مرتبط با آن کمک می کنند.
