تبیان، دستیار زندگی
اصولا" ما انسان ها در زندگی ِ خودمان به شکل های مختلفی فکر می کنیم ، تصمیم می گیریم و عمل ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

چقدر اهل ریسک کردن هستی ؟


اصولا" ما انسان ها در زندگی ِ خودمان به شکل های مختلفی فکر می کنیم ، تصمیم می گیریم و عمل می کنیم. چیزی که باعث می شود به فکر و رفتارمان نمره خوبی بدهیم و به خودمان بگوییم "آفرین، گل کاشتی ! " نتیجه مثبتی است که از اقدام خود به دست آورده ایم. برای اینکه به نتیجه قابل قبول برسیم، ابتدا باید راهی برای رسیدن به نتیجه پیدا کنیم.

انتخاب راه یک جریان پیچیده است ولی بر اثر تکرار به نوعی برایمان عادت شده و فقط در برخی مواقع که موضوع برایمان بزرگ و حساس است متوجه پیچیدگی ِ پدیده انتخاب می شویم


انتخاب راه، شاید هم چاه !

اینکه هر کدام از ما چگونه راه خود را انتخاب می کنیم و از چه شیوه هایی در انتخاب راه کمک می گیریم به عوامل مختلفی بستگی دارد. مثلا" به ذهنیت ، طرز فکر و نوع نگاه ما، به شیوه تربیت در خانواده و شاید به شکل مختصر و مفید بتوانیم بگوییم به "فرد و محیط پیرامونی اش" بستگی دارد. محیط پیرامونی یعنی آنچه در اطراف ما است و می تواند بر ما تاثیر بگذارد. خانواده ، فامیل ، دوست و آشنا، مدرسه ، معلم ها و همکلاسی ها، محیط کار، همکاران و ...

در واقع انتخاب راه یک جریان پیچیده است ولی بر اثر تکرار به نوعی برایمان عادت شده و فقط در برخی مواقع که موضوع برایمان بزرگ و حساس است متوجه پیچیدگی ِ پدیده انتخاب می شویم.


چگونه راه انتخاب می کنید؟

معمولا" همه ما سعی می کنیم کوتاه ترین راه را انتخاب کنیم چون با این کار در وقت، انرژی و هزینه صرفه جویی می شود و سرعت ما در رسیدن به نتیجه بالاتر می رود. به مرحله مهمی رسیده ایم همان چیزی که دنیای ما به شدت درگیر آن است؛ سرعت. تحولات سریع علمی ، پیشرفت های شتابان صنعتی و ... پس می توانیم بگوییم سرعت در کارها و رسیدن به مقصد خیلی اهمیت دارد. مراحلی که در موردش با هم گفتیم:

1- انتخاب هدف

2- انتخاب راه

3- پیمودن راه با سرعت

4- رسیدن به هدف

یک مثال. ترافیک خیابان وحشتناک است. حسن در تاکسی پشت ترافیک و چراغ قرمز مانده . ساعت 40/3 دقیقه بعدازظهر. ساعت 4 جلسه مهمی دارد. باید به موقع خود را به جلسه برساند(هدف: به موقع در جلسه حاضر شدن). باید زودتر آماده می شد و به راه می افتاد، اما خواب دلچسب بعد از ظهر نگذاشت. راننده حوصله اش از ترافیک سر رفته. حسن از او خواهش می کند از خیابان نزدیک چهار راه برود. راننده : "آقا، ورود ممنوعه!" حسن : "داداش ، خواهشا" ، خیلی دیرم شده" راننده به سرعت وارد خیابان ِ ورود ممنوع می شود (انتخاب راه). با چراغ زدن سریع خیابان را می رود (پیمودن راه با سرعت). حسن پیاده می شود. ساعت 05/4 دقیقه حسن در اتاق جلسه است (رسیدن به هدف).

معمولا" همه ما سعی می کنیم کوتاه ترین راه را انتخاب کنیم چون با این کار در وقت، انرژی و هزینه صرفه جویی می شود و سرعت ما در رسیدن به نتیجه بالاتر می رود

در مثال بالا به راحتی می توان مراحل رسیدن از مقصد به هدف را مشخص کرد، همین طور عوامل موثر در طی شدن مسیر از خانه تا محل جلسه را که شامل "خواب بعد از ظهر"، "اصرار حسن بر ورود ممنوع رفتن راننده" و " بی حوصلگی راننده از ماندن در ترافیک" است. نکته مهمی که در تمام این مراحل نقش بازی می کند ذهنیت و هنجارهایی است که هر کدام از ما برای خودمان داریم و در انتخاب مراحل کار، فعالیت و زندگی ما نقش بسیار موثری را بازی می کند که به علت درونی بودن آنها در ما، وجودشان را احساس نمی کنیم.


ریشه های ذهنیت چیست؟

بخش مهمی که همیشه در انتخاب راه و رسیدن به اهداف به ما کمک می کند، ذهنیت ، حافظه تاریخی و در کل تجربیات ما است. یعنی در انتخابهایمان به دانسته ها و تجربیاتمان، آنچه در ذهنمان است، مراجعه می کنیم ، منافع و ضررهای حرکت و انتخاب خود را می سنجیم، بعد راهی که به نظرمان برای رسیدن به هدف بهتر است انتخاب می کنیم. نقطه دیگر تجربه و دانسته های ذهنی ما، ریسک کردن است، اینکه ما بر خلاف دانسته ها، ذهنیت ، تجربه و شناختمان عمل کنیم و راه پر خطر را برای رسیدن به هدف انتخاب کنیم. شاید به طور فرضی بتوانیم چنین منابعی را برای انتخاب راهها نام ببریم:

"... سنت ها شامل مجموعه آداب و سنن، اعتقادات، ارزش ها و تمامی تجربیات یک مردمند و راههای آزموده حیات اجتماعی به حساب می آیند"

منابع ذهنی انتخاب راه

1- براساس تجربه های شخصی

2- بر اساس سنت های جامعه

3- براساس ریسک

موارد فوق برخی از منابعی هستند که به ما کمک می کند بهترین راه را برای رسیدن به هدف انتخاب کنیم. حال ببینیم تعریف هر کدام از این منابع ذهنی چیست؟


1 - تجربه های شخصی

آنچه در طول زندگی و بر اثر تکرار برایمان مسجّل و قطعی شده است. مثلا" وقتی در کودکی دستمان به اتو خورده یا کبریت آتش زدیم و فرش یا لباسمان را سوزانده ایم یعنی بر اثر تکرار ، آزمون و خطا برایمان قطعی شده که در صورت انجام این کارها، به خودمان و اثاثیه زندگی آسیب می زنیم.


2 - سنت های جامعه

آنچه که در طول سالیان دراز و تجربه های نسل های قبلی برای ما به جا مانده. این نوع شیوه های انتخاب راه از آداب ، رسوم و ارزش های جوامع به دست آمده است. "... سنت ها شامل مجموعه آداب و سنن، اعتقادات، ارزش ها و تمامی تجربیات یک مردمند و راههای آزموده حیات اجتماعی به حساب می آیند" (1) در اکثر جوامع، معتقدات مذهبی تاثیر زیادی بر سنت ها گذاشته به طوری که عقاید دینی ، جزئی از سنت ها ، آداب و رسوم شده است. در جامعه ما، همین قضیه مشاهده می شود و سنت های ما بسیار با معتقدات مذهبی عجین شده است.

غیر متعارف بودن کار، بخاطر آن است که با سنت های جامعه مغایرت دارد و با تجربیات و ذهنیت فرد نیز سازگاری و مطابقت کمی دارد.


3 - ریسک

معمولا" اقدامات و کارهای غیر متعارف و معمول ما جزء موارد ریسک دار و پرخطر حساب می شوند. غیر معمول بودن این کارها از آن جهت است که افراد خیلی کمی را دیده ایم که چنین کاری را انجام دهند. در مورد انتخاب راه هم همین طور است. در انتخاب راه براساس ریسک، افراد کمی بوده اند که چنین راهی را انتخاب کرده اند. غیر متعارف بودن کار، بخاطر آن است که با سنت های جامعه مغایرت دارد و با تجربیات و ذهنیت فرد نیز سازگاری و مطابقت کمی دارد. در واقع، راهی که انتخاب کرده ایم تا حدود زیادی برایمان ناشناخته و مبهم است. اگر فرد در حالت عادی ، در زمان انتخاب راه ، دچار شک، تردید، اضطراب، نگرانی و دلهره شود، این حالات نشان می دهد که در انتخاب راه تا حدودی دچار ریسک شده است. البته در مواقعی که فرد هیچ حالت نگرانی و دلشوره ندارد ممکن است متوجه ریسک کردن خود نشده باشد یا رسیدن به هدف به قدری برایش مهم باشد که خود را گول بزند و به خود اطمینان کاذب بدهد که انتخاب راهش صرفا" براساس ریسک نبوده است و به این وسیله به خود آرامش بدهد.


نکته آخر

منابع ذهنی ِ انتخاب راه که به آنها اشاره شد همه منابع نیستند، شیوه های انتخاب راه بسیار متعددند. موارد فوق دسته بندی کلی از شیوه های انتخاب می تواند باشد. آنچه باعث برتری شیوه ها نسبت به یکدیگر می شود این است که با استفاده از آن شیوه چگونه راه رسیدن به هدف پیموده می شود، به طوری که کمترین درصد خطا و بروز مشکل را داشته باشد. در این بحث درنظر نداشتیم که بر منبع اتخاذ راه معینی تاکید کنیم و آنرا بر دیگری برتر بدانیم، صرفا" در مورد برخی از منابع که بر انتخاب راه ما موثرند اشاره کردیم این ما هستیم که باید برای رسیدن به اهدافمان بهترین و کم خطرترین راهها را انتخاب کنیم.

جامعه و سیاست

مهرزاد پزش پور

پی نوشت:

1 . ساروخانی، باقر، دایره المعارف علوم اجتماعی ، تهران ، کیهان ، چاپ اول، پائیز 1370 ، 823


لینک مطالب مرتبط:

مدیریت ماشین زندگی

برف می بارد؛ برف!

یك تلنگر ساده ...

استاد عشق! ( حتما بخوانید)