نخستین لبخند كودك
می گویند لبخند كودك بزرگترین پاداش برای زحمات مادر است . زیبایی تبسم كودك در این است كه به كوچكترین كاری كه برایش می كنید پاداش می دهد و روزتان را سرشار از نشاط و شادمانی می سازد.تبسم،بخشی از تلاش های كودك است كه بلافاصله بعدتولدآغاز می شود.
كودكان جسماً توانایی تبسم كردن را دارند ، ولی نخستین لبخندشان انعكاسی است . نوزاد شما نمی داندكه حالات چهره اش می تواند تأثیر چشمگیری در شما و دیگران داشته باشد .
در واقع لبخند جزیی از مجموعه رفتاری همچون شیر خوردن یا سكسكه كردناست. زمانی كهاوبیدار است ، بی آن كه حواس خود رابر روی چیزی متمركزكند ، می خندد و حتی در خواب هم دست به این كار می زند . شاید نخستین تبسم های كودكان نشانه های شادمانی یا شناسایی نباشد ولی موقعی كه لبخند آنان را با تبسم پاسخ می دهید به كاری مبادرت می ورزید كه نه تنها طبیعی،بلكه مهم است . لبخندهای نخستین كودك محبت و دلبستگی پدید می آورد. او نمی خواهد خنده اش مایه سرگرمی باشد بلكه كنش متقابلی را بین خود و پدر و مادرش پدید می آورد كه از همان آغاز فرح افزاست .
بیشتر كودكان در یك تادو ماهگی شروع به لبخند زدن می كنند. هر چند كودك از لحظه تولد تبسم می كند، اما در اولین لبخند شادی بخش و هدفمندش، شمامتوجه این تفاوتمیشوید . كودك پس از یك ماهگی صورت شما را می شناسد . ممكن است این شناخت را همیشه با لبخند نشان ندهد . ولی در چهارماهگی ، لبخندش نمایانگر بازشناسی واقعی است . او ترجیح می دهد كه به رخ شما بنگرد و علت لبخند زدنش به شما این است كه در می یابد چهره روبهرویش به چیزی می ماند كه قبلاً دیده است . دوران لبخند ، همانند تمام فرآیندهای رشد ، در میان نوزادان متفاوت است. در ضمنكودكان از حیث سهولت و شمار تبسم ها با هم فرق دارند واین مسئلهنمایشگر تفاوت های ذاتیآنهاست. اگر چه ممكن است قادر به تغییر خلق وخوی كودكتان نباشید ولی یك مورد قطعی است و آن این كه وقتی او لبخند می زند شما هم به او تبسم می كنید .
همكاری كودكان در خانه
كودكان همین كه راه می افتند و زبان باز می كنند،می خواهند در كارهای خانه همكاری و مشاركت جویند. ولی شمار فراوانی از پدران و مادران از بیمخراب شدن چیزی یا به سبب ملاحظات بی اندازه ، به فرزندانشان اجازه یاری رساندن نمی دهندو این بی تردید عمل اشتباهی است . كودكانی كه اجازه همكاری در امور مربوط به خانهرا پیدا می كنند به گونه ای احساس اعتبار كرده و برای خود ارزش قایل می شوند و یا با پدر و مادرشان پیوندی صمیمانه برقرار می سازند.از همین رو بعدها خیلی زود آماده مساعدت و همراهی در امور گوناگون می شوند.گفتنی است مدد رسانی كودكان باید كاملاً اختیاری و داوطلبانه باشد. نمونه های ذیل شما رابا توانایی های كودكان در سنین مختلف آشنا میكند.
كودكان پنج ساله : اطفال در این سن ، مدت كوتاهی می توانند به انجام عملی بپردازند . از كارهای مناسب برای این رده سنی میتوان به مواردی همچون : چیدن و برچیدنسفره، خالی كردنلباس ها داخل ماشینلباسشویی ، حمل كردن بسته های سبك خرید و دسته كردن دستمال ها اشاره كرد .
كودكان شش ساله : در این گروه سنی چون بچه ها به مدرسه می روند در نتیجه قادر به انجام اموری مانند : مرتب كردن اتاق خود ، جارو كردن ، آب دادن گل ها ، تا كردن پوشاكهستند.
كودكان نه ساله : از آن جایی كه در این سن به بچه ها پیوسته فرصت همكاری و مشاركت داده شده ، بنابر این می توانند به صورت مستقل در پختن غذا و شیرینی ، آماده كردن صبحانه و مراقبت از خواهر و برادرشان نقش مؤثری داشته باشند .
رهنمودهای رشد كودكان
مشاهده رشد كودك ، تجربه شگفت انگیز و بی نظیری برای پدر و مادر است.فراگیری نشستن،راه رفتن و حرف زدن،برخی از شاخص های عمده بالندگی اند كه كودك به دست می آورد ولی رشد او فرآیندی بغرنج و درحال تكوین است . خردسالان پیوسته دستخوش شماری از دگرگونی های جسمی و روحی هستند.
هرچند هیچ وقت دو بچه به یك اندازه رشد نمی كنند اما آنان باید بتوانند در بعضی سنین دست به كارهای مشابهی بزنند.شما به عنوان پدر یا مادر در موقعیت بسیارحساسی قرا ر دارند كه لازم است متوجه رشد فرزند خود شوید . شاخص هایی كه در زیر آمده اند ، رهنمودهایی بس مفید و چاره سازهستند. با كاربرد وجه مشخصه های ذیل شاهد چگونگی رشد كودك خویش خواهید شد.
به یاد داشته باشید كه دادن پاسخ" منفی" به هر كدام از پرسش هایی كه آورده ایم ، لزوماً به این معنی نیست كه مشكلی پدید آمده است .
سرعت رشد هر كودك اعم از دختر یا پسر،خاص خود او است و شاید رشد آنها در بعضی جهات كندتر از سایر بچه های هم سن و سالشان باشد . به خاطر بسپارید كه این شاخص ها باید تنها به عنوان رهنمون به كار روند . با توجه به موارد زیر، تصمیم بگیرید كه هنگام مراجعه بعدی به متخصص اطفال ، در مورد راه كارهای زیر با او سخن بگویید .
تفاوت عمده بین رشد كودك شما و شاخص هادر این است كهكودكتان هنوزنمی تواندخیلی از كارهایی را كه لازمه سن و سال او است ، انجام می دهد .
سه ماهگی
آیاوقتی كودكتان به پشت دراز می كشد ، هر یك از دستانش را به یك اندازه و به نحو دلخواهی حركت می دهد ؟ اگر با یك یا هردو دست و پایش حركات منقطع یا ناهماهنگ كرده ، یا همیشه فقط از یك دست استفاده می كند ، جواب" منفی " بدهید .
بلیo خیرo
آیا كودكتان علاوه بر فریاد ،هم ایجاد می كند؟
بلیo خیرo
آیا كودك شما به صدایتان واكنش نشان می دهد ؟
بلیo خیرo
آیا دست های او غالباً بازاست ؟
بلیo خیرo
موقعی كه كودكتان را راست نگه می دارید ، آیا می تواند سرش را بیش از یك لحظه نگه دارد ؟
بلیo خیرo
ششماهگی
آیا هیچ وقت دیده اید كه كودكتان با به هم زدن دست هایش به یكدیگر بازی كند ؟
بلی o خیرo
آیا كودكتان سرش را به اصواتی كه دور از وی ایجاد می شود ، می چرخاند ؟
بلیo خیرo
آیا كودكتان از شكم به كمر یا برعكس می غلتد ؟
بلیo خیرo
وقتی كه زیر بغل كودكتان را می گیرید ، آیا می تواند وزنش را تحمل كند ؟ جوابتان فقط در صورتی باید مثبت باشد كه وی سعی كند روی پاهایش بایستد و قسمتی از وزنش را تحمل كند .
بلیo خیرo
زمانی كه كودك شما روی شكم می خوابد ، آیا می تواند وزنش را روی دستان گشوده اش تحمل كند
بلیo خیرo
آیا كودكتان اشیاء ریز مانند خرده نان را می بیند ؟
بلیo خیرo
نه ماهگی
هنگامی كه كودك سرگرم بازی است و شما آهسته از پشتش می آیید ، آیا گاهی سرش را به علامت شنیدن صدای شمابرمی گرداند ؟( صداهای بلندمورد نظر نیست ) صرفاً در صورتی جواب بلی بدهید كه دریافته باشید وی به اصوات آرام یا نجواها واكنش نشانمیدهد.
بلیo خیرo
آیا كودكتان بدو ن كمك كسی و بی آن كه تعادلش را حفظ كند ،قادر به نشستن است ؟
بلیo خیرo
آیا كودكتان چهار دست و پا می خزد و یا سینه خیز می رود ؟
بلیo خیرo
دوازده ماهگی
وقتی كه پشت چیزی یا در گوشه ای پنهان شده و سپس دوباره ظاهر می شوید ، آیا كودكتان در جست و جوی شماست یا مشتاقانه در انتظار دیدن مجددتان است ؟
بلیo خیرo
آیا كودك شما اصواتی همچون" ماما" یا" بابا " را بر زبان می آورد ؟
اگر هر دو صوت را ایجاد می كند ، جواب آری بدهید :
بلیo خیر o
آیا كودكتان خود را برای ایستادن ، بالا می كشد ؟
بلیo خیرo
آیا كودكتان لااقل یك واژه بر زبان می آورد ؟
بلیo خیرo
آیا كودكتان از لوازم خانه كمك گرفته و راه می رود ؟
بلیo خیرo
آیا كودكتان قادر است با چرخاندن سرش ، محل اصوات را تشخیص دهد ؟
بلیo خیرo
هجده ماهگی
آیا كودكتان می تواند یك فنجان یا لیوان معمولی را بدون كمك كسی در دست بگیرد و مایع درونش را بدون ریختن بنوشد ؟
بلیo خیرo
آیا كودكتان می تواند ، بی آن كه زمین بیفتد یا تلوتلو بخورد ، ازیك طرف اتاق بزرگی به طرف دیگر برود؟
بلیo خیرo
آیا كودكتان بدون كمك كسی راه می رود ؟
بلی o خیرo
آیا كودكتان حداقل دو كلمه سخن می گوید ؟
بلیo خیرo
آیا كودكتان كفش هایش را خودش در می آورد ؟
بلیo خیرo
آیا كودكتان خودش غذا می خورد ؟
بلیo خیرo
دو سالگی
آیاكودك شما می تواند غیر از" بابا " و" ماما" حداقل سه كلمه مخصوص ادا كند كه هر بار معنی یكسانی داشته باشند ؟
بلیo خیرo
آیا بچه شما می تواند پوشاك خودش مانند لباس خواب ( لباس رو یا زیرش ) را از تن در آورد ؟ ( كهنه بچه ، كلاه و جوراب مورد نظر نیست )
بلیo خیرo
آیا كودك شما می تواندبدون افتادن به زمینبدود ؟
بلیo خیرo
آیا كودكتان ، تصاویر را در كتاب مصور تماشا می كند ؟
بلیo خیرo
آیا كودكتان می گوید كه چه می خواهد ؟
بلیo خیرo
آیا كودكتان كلمه هایی را كه سایرین می گویند ، تكرار می كند ؟
بلیo خیرo
آیا كودكتان لااقل یك عضو مشخص بدن را نشان می دهد ؟
بلیo خیرo
سه سالگی
آیا هنگامی كه با كودكتان سرگرم تماشای كتاب حیوانات هستید می تواند حداقل یك جانور را نام ببرد ؟
بلیo خیرo
آیا كودكتان قادر است از فاصله ای توپی راازبالای سرش به طرف شكم یا سینه شما پرتاب كند؟
بلیo خیرo
آیاكودكتان كمك می كند كه اشیاء در سرجای خود قرار گیرند ؟
بلیo خیرo
آیا كودكتان به سئوال شمامبنی بر این كهپسرید یا دختر می تواند جواب دهد ؟
بلیo خیرo
آیا كودكتان می تواند لااقل یك رنگ را نام ببرد ؟
بلیo خیرo
چهارسالگی
آیا كودكتان قادر است سوار سه چرخه ای شده و آن را حداقلچهار متر به جلو براند ؟
بلیo خیرo
آیا كودكتان با رعایت نوبت و پیروی از قواعد بازی ، قایم موشك و یا بازیهای دیگر می كند ؟
بلیo خیرo
آیا كودك شما می تواند تصاویر موجود در كتاب ها یا مجله ها را نام ببرد ؟
بلیo خیرo
آیا كودكتان می تواند بگوید در تصویر چه كاری صورت می گیرد ؟
بلیo خیرo
آیا كودك شما واژه های كنشی ( افعال ) را به كار می برد ؟
بلیo خیرo
آیا كودكتان با اسباب بازی عروسكی یا حتی دوست خیالی بازی می كند ؟
بلیo خیرo
پنج سالگی
آیا كودك شما می تواند دگمه لباس خود یا عروسكش را ببندد ؟
بلیo خیرo
آیا زمانی كه كودكتان را نزد دوست یا پرستار بچه می گذارید ، واكنش مساعدی از خود نشان می دهد ؟
بلیo خیرo
آیا كودك شما قادر است لااقل سه رنگ را نام ببرد ؟
بلیo خیرo
آیا كودكتان می تواند به نوبت از پاهایش استفاده كرده و از پله ها پایین بیاید ؟
بلیo خیرo
آیا كودك شما می تواند با پاهای فاصله دار از هم بپرد ؟ ( پرش طول كند ؟ )
بلیo خیرo
آیا كودكتان می تواند ضمن شمردن لااقل سه شیء مختلف آنها را نشان دهد ؟
بلیo خیرo
آیا كودك شما قادر است نام پول خردی را درست بگوید ؟
بلیo خیرo
شش سالگی
آیا بچه شما می تواند بند كفشش را ببندد؟
بلیo خیرo
آیا بچه شما قادر است بدون كمك دیگران ، لباس بپوشد ؟
بلیo خیرo
آیا بچه شما می تواند فقط با به كارگیری دستانش ، توپ جهنده كوچكی را بگیرد ؟
بلیo خیرo
آیا بچه شما می تواند دایره ای بكشد ؟
بلیo خیرo
آیا بچه شما می تواند سن واقعی اش را بگوید ؟
بلیo خیرo
آیا بچه شما می تواند حداقل چهار رقم را به ترتیب صحیح تكرار كند ؟
بلیo خیرo
آیا بچه شما می تواند با هر دو پا بپرد ؟
بلیo خیرo
شما به عنوان پدر یا مادر برای پی بردن به این جنبه های ظریف رفتاری كودكتان ، در موقعیت مناسبی قرار دارید.این نشانه ها حاكی ازآن استكه رشد و بالندگی كودكتان طبق برنامه پیش می رود یا این كه احتمالاً خللی پدید آمده است . ادای پاسخ منفی به هر یك از این پرسش ها احتمالاً هشداری شمرده می شود . حتماً این گونه موارد را با پزشك كودك خویش در میان بگذارید و به یاد داشته باشید كه این شاخصتنها برای یاری رساندن به شماست نه آزمون هوش و ذكاوت كودكانتان.
