شورترین دریا

یکی از چیزهای بسیار شگفت انگیز درباره « دریای مرده » آن است که مقدار نمک آب این دریا بی نهایت زیاد است.
دریای مرده (به عربی: بحر المیت) در مرز اردن و فلسطین و در کرانه باختری رود اردن واقع شده است. در برخی منابع از آن با نام دریاچه نمک یاد شده است. سواحل اطراف آن پست ترین نقطهٔ خشکی های زمین است.

ارتفاع گودترین نقطه آن ۴۲۲ متر کمتر از سطح دریا است. بیشترین عمق آب تا کنون از ۳۷۸ متر بالاتر نبوده است. ۶۷ کیلومتر طول و ۱۸ کیلومتر عرض دارد. حجم آب دریاچه ۸۱۰ میلیون متر مکعب است.

این دریاچه با ۳۳٫۷٪ غلظت مواد محلول شورترین دریاچه دنیاست. به دلیل ارتفاع پایین این منطقه از سطح دریا، پساب کشاورزی و پساب ناشی از خاکشویی مناطق دورتر به صورت چشمه هایی در کف این دریاچه به آن وارد می شود. پساب های کشاورزی حاوی مقدار زیادی املاح معدنی هستند. تبخیر گسترده و ورود دائمی آب شور باعث بالا رفتن شدید غلظت آب و جرم حجمی آن شده است، به گونه ای که انسان در این آب شناور می ماند.

نویسندگان یونان این دریا را « دریای مرده » نامگذاری کرده اند. عبری ها آن را « دریای نمک » خوانده اند و نویسندگان عرب آن را « دریای بد بو » نامیده اند.

میلیون ها سال پیش بحر المیت در حدود 1400 پا بالاتر از میزان کنونی آن بوده، بنابراین سطح آن از دریای مدیترانه هم بالاتر بوده است، البته در آن روزگار موجودات زنده در آنجا یافت می شدند، ولی اکنون هیچ ذی حیاتی در آن زندگی نمی کند.

آبی که از رودخانه اردن به این دریا می ریزد مقداری ماهی همراه خود وارد آن می کند که این ماهی ها هم به زودی می میرند و طعمه ی مرغان دریایی می گردند.

اقیانوس ها چگونه پدید آمدند؟
حتما متوجه شده اید که یخ همیشه روی آب شناور است. توده یخ هر چقدر هم که بزرگ باشد، باز هم در آب غرق نمی شود. حتی کوه های فزرگ یخ نیز روی آب دریاها و اقیانوس ها شناور می مانند.

آیا می دانید چرا یخ در آب غرق نمی شود؟

"قانون اجسام شناور" توسط "ارشمیدس" دانشمند یونانی،کشف شد. طبق این قانون، وقتی جسمی داخل آب قرار می گیرد، دو نیرو بر آن اثر می کند. این دو نیرو عبارت اند از وزن جسمی که جهتی رو به پایین دارد و نیرویی که از طرف آب و رو به بالا اعمال می شود.

اگر وزن جسم برابر یا کمتر از نیرویی باشد که از سوی آب به طرف بالا وارد می شود، جسم بر روی آب شناور می ماند. به عبارت دیگر اگر وزن جسم برابر یا کمتر از وزن آب هم حجمش باشد، جسم بر روی آب شناور می شود. یک تکه چوب، بر روی آب شناور می ماند؛ چرا که وزن آن تقریبا نصف وزن آب هم حجمش است.

بنابراین نیمی از چوب زیر آب و نیم دیگرش بر روی آب قرار می گیرد. چوب پنبه نیز وضعی مشابه دارد. وزن چوب پنبه نزدیک به %20 وزن آبی است که جایش را می گیرد؛ بنابراین حدود %20 چوب پنبه به زیر آب می رود و بقیه آن بر روی آب شناور می ماند. به این ترتیب علت شناور شدن یخ روی آب را نیز می توان با استفاده از این قانون توضیح داد.

به طور کلی وقتی مایعی به شکل جامد در می آید، منقبض می شود و مولکول هایش به هم نزدیک تر می شوند. به همین دلیل حجم ماده، کم می شود و چگالی آن و چگالی آن افزایش می یابد. بنابراین مواد در حالت جامد سنگین تر از زمانی اند که به شکل مایع در آمده اند.

ولی آب مایعی است که خاصیتی غیر عادی دارد. آب پس از انجماد به جای منقبض شدن، منبسط می شود؛ در نتیجه حجمش افزایش می یابد. تراکم یخ،%90 آب است؛به عبارت دیگر از نه لیتر آب، ده لیتر یخ به دست می آید. به همین جهت وزن یخ،کمتر از وزن آب هم حجمش است. به این ترتیب وقتی یخ درون آب قرار می گیرد، تنها %90 آن در آب فرو می رود و %10 دیگرش بر روی آب شناور می ماند.

کانال کودک و نوجوان تبیان