فیلتر انتخاباتی تلگرام!
متاسفانه با توجه به تجربیات زیاد انتخاباتی ما در تنوع و استفاده از شیوه های گوناگون تبلیغاتی، بیش از اینکه در سطح جهانی در این زمینه جریان ساز و الگو بوده باشیم موج سوار بوده ایم...
برای رای دادن به یک کاندیدا و شناخت آن، راه های مختلفی وجود دارد اما بیشترین تاثیر در شناخت و رای مردم مخصوصا در زمان منتهی به برگزاری یک انتخابات، ناشی از تبلیغات های انتخاباتی و فضای خبری اطلاعاتی منتج از آن است. به طور مثال می توان به رقابت های دوره ریاست جمهوری اخیر اشاره کرد که حسن روحانی با اینکه در نظر سنجی ها از برخی از رقبا عقب بود اما توانست در مناظره ها با شگردهای رسانه ای ورق را برگرداند و در ادامه پیروز صحنه انتخابات شود.
جمهوری اسلامی به طور متوسط از بدو تاسیس خود سالی یکبار انتخابات تشکیل داده است. با این جمله همه یاد دموکراسی و امنیت می افتند چرا که بارها شنیده ایم نظام اسلامی حتی در ایام جنگ و ناامنی، انتخابات ها را به سلامت و با شور برگزار کرده است اما میتوان علاوه بر این مورد، به تبلیغات بعنوان عنصری ثابت و جذاب در طول این سی و هفت سال نیز نگاه کرد. تبلیغات پای ثابت و لازم همه انتخابات بوده که روند آن می تواند منبع مهمی در مطالعه و بررسی موضوعات اجتماعی، روانشناختی و رسانه ای پیرامون موضوع انتخابات باشد.
متاسفانه با توجه به تجربیات زیاد انتخاباتی ما در تنوع و استفاده از شیوه های گوناگون تبلیغاتی، بیش از اینکه در سطح جهانی در این زمینه جریان ساز و الگو بوده باشیم موج سوار بوده ایم به عنوان مثال در حالی که مناظره های انتخاباتی در رسانه های تصویری جهان سالیانی است تولید و پخش می شوند اما به طور خاص ما در انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری به طور خاص به سراغ این مورد تبلیغاتی و رسانه ای رفته ایم. جا دارد که با توجه به تجربیات این چند سال و فراز و نشیب های آن حداقل در زمینه های ابزار و روش های تبلیغی پیشگام و خلاق باشیم.
تبلیغات انتخاباتی در جمهوری اسلامی ابتدا بیشتر با دو جنبه ی سخنرانی و پوستر سازی محیطی و مطبوعاتی شروع شده است که این دو مورد حال با مرور زمان در کیفیت و کمیت با تغییراتی روبرو بوده است.
تهیه، تولید و خلق پوسترهای انتخاباتی همراه با عکس کاندید و جملات و شعارهای تبلیغاتی و بیان سوابق بوده است. این روش در اصل خود زیاد تغییری نکرده است اما با توجه به تغییرات اجتماعی و فناورانه در نوع توزیع و طراحی تفاوت هایی از نمونه های اولیه خود دارد.
سخنرانی و ارائه دیدگاه و نظرات در جمعی از افراد از روش های چهره به چهره تا پخش از طریق رسانه ها گسترش داشته است. این شیوه با حفظ اصالت خود اما با افزایش رسانه ها و تنوع آن و تکنولوژی دستخوش تغییرات و ایجاد جنبه های جدیدی شده است.
در واقع در کنار سخنرانی های چهره به چهره اکنون پخش مناظره های انتخاباتی، گفتگوی مستقیم و فیلم های تبلیغاتی از رسانه های تصویری به ویژه تلویزیون امری متداول و پراهمیت شده است. علاوه بر این نشست های تخصصی و میتینگ های انتخاباتی و نشست های چند نفره کاندیدا با مردم از غالب های مطرح دیگر در برنامه های تبلیغاتی محسوب می شوند. نشست ها و برنامه هایی که از کنار آنها چندین کار تبلیغاتی دیگر در حوزه های مختلف خبری، پیام سازی، عملیات روانی و .... انجام می شود که فضای مجازی در این مورد نقش به خصوصی ایفا می کند.در کنار این موارد شاهد المان های جدید تری چون فیلم های تبلیغاتی،بولتن، بوروشور، مجله و تراکت های تبلیغاتی، وب سایت ها، کانال های شبکه اجتماعی بوده ایم.
روندهای جدید با پیشرفت های فناورانه
تکنولوژی ها گاهی بسترهای ارائه این موارد را گسترده تر کرده اند مانند پوسترهایی که اکنون علاوه بر محیط های حقیقی در فضای مجازی به ویژه شبکه های اجتماعی توزیع و منتشر می شود و هم شیوه های نو در انداخته اند مانند مناظره های تلویزیونی، جنگ های روانی خبری، کانال تبلیغاتی کاندیدا، موشن گرافی ها و.......
در این میان فضای مجازی و اینترنت، شاه کلید فضای تبلیغاتی بوده است که هم در تنوع بسترهای ارائه و هم در شیوه های آن نقش به سزایی ایفا کرده است. زمانی که وب حاکم بر فضای اینترنتی بود سایت های خبری با درج بنرهای تبلیغاتی، ریپورتاژ آگهی ها و رویکردهای خبری تبلیغاتی به تاثیر در فضا می پرداختند اما حال با آمدن نسل های جدید وب، گسترش و ضریب نفود اسمارت فون ها وشبکه های اجتماعی تبلیغات خیلی پر شاخه، متنوع و حجیم تر شده اند تا جایی که حتی اخیرا برای تبلیغات انتخاباتی در فضای مجازی قانون و چهارچوب های جداگانه ای وضع شده است.
در واقع با اینکه هنوز تلویزیون به دلیل مخاطبان بالای خود ویژگی های مختص به خود را دارد اما تلفیق این رسانه با اینترنت و خود فضای مجازی و قابلیت هایش باعث شده است که کنترل آن امری سخت و پیچیده برای مسئولین امر بوده باشد تا جایی که حتی در برخی از رسانه ها گمانه هایی درباره فیلتر شبکه تلگرام در زمان ممنوعیت تبلیغات انتخاباتی حکایت دارد که فارغ از صحت یا عدم صحت آن، جایگاه و تاثیر خاص این رسانه ها را نشان می دهد.
شبکه های اجتماعی مانند تلگرام اکنون به عنوان رسانه پر مصرف در میان مردم تحولات خاصی را در فضای تبلیغاتی در شئون مختلف به وجود آورده تا جایی که برخی از کاندیدا برای صرفه جویی در هزینه ها و تنوع و نفوذ بیشتر در میان مخاطبین بخش عمده ی تمرکز تبلیغاتی خود را روی این شبکه ها گذاشته اند.
استفاده از روش های مختلف تبلیغات سیاسی و عملیات روانی در غالب های مختلف متن، صوت، تصویر، طرح و مالتی مدیا در شبکه هایی چون تلگرام و اینستاگرام پیشتاز این عرصه هستند که علاوه بر پیام سازی های مختلف در غالب خبر و ریپورتاژ آگهی ها تا ایجاد کانال ها و صفحات شخصی در راستای تبلیغات کشیده شده است.
مطمئنا با رشد و توسعه تکنولوژی و فناوری ها در انتخابات های آینده شاهد فضای متنوع و گسترده تر از این، در فضای مجازی و شاید ظهور و بروز رسانه ها و تکنولوژی های دیگر باشیم.
کلام آخر
روش ها و تکنیک های تبلیغاتی با اینکه در مرور زمان و تغییرات اجتماعی و روانشناختی دچار تغییرات و نوآوری هایی می شوند اما اصول واحد بر آن بیش از تکنیک های تبلیغاتی ثابت بوده و این تکنیکها و روش ها هستند که مبتنی برتحولات زمان و تکنولوژی تغییر می یابند. مطالعه فضای ارتباطی تبلیغاتی انتخابات موردی است که نباید از آن غفلت شود و از آن در جهت پیشگام شدن در این عرصه سود جست.
