جمعیت

چکیده

جمعیت مجموعه افراد یا جاندارانی هستند که در یک مجموعه زندگی می کنند. مانند جمعیت انسان ها، جمعیت آبزیان و... جمعیت با مرگ و تولد افراد دچار تغییراتی می شود. عواملی مانند انواع آلودگی و بهم خوردن تعادل اکوسیستم در افزایش یا کاهش جمعیت گونه های مختلف تاثیر دارد.

اهداف

دانش آموز با مفهوم جمعیت آشنا شود.
با تغییرات جمعیت و عوامل تاثیرگذار بر آن آشنا شود.

شرح درس

به مجموعه افرادی که به یک گونه تعلق دارند و در یک مکان مشخص زندگی می کنند،  جمعیت گفته می شود. گونه نیز به مجموعه افرادی گفته می شود که بسیار به هم شبیه هستند و می توانند با هم زاد و ولد کنند. گونه انسان، گونه اسب، گونه خاصی از گیاه... همگی مثال هایی از گونه هستند.

فکر کنید
تصویر مقابل چه چیزی را نشان می دهد؟
آیا می توانید چند جمعیت دیگر مثال بزنید؟

تغییرات جمعیت
اگر هیچ یک از افراد جمعیت نمیرد و یا از آن محل مهاجرت نکند، از تعداد افراد آن جمعیت کاسته نمی شود. همین طور اگر فرد جدیدی متولد نشود، یا کسی به جمعیت مهاجرت نکند، جمعیت افزایش پیدا نمی کند. اما به دلیل مهاجرت، مرگ و تولد معمولا تعداد افراد جمعیت را تغییر می دهد. در طبیعت جمعیت گیاهان و جانوران معمولا ثابت است. چون عوامل کاهش دهنده و افزایش دهنده جمعیت معمولا متعادل عمل می کنند. یعنی اگر جانوری می میرد، جانوری نیز متولد می شود.

جمعیت انسان
نخستین سرشماری دنیا در سال 1650 میلادی انجام شد. در آن سال جمعیت دنیا 545 میلیون نفر بود. به مرور جمعیت افزایش پیدا کرده، طوری که در سال 1994 به 5630 میلیون نفر رسید. مقایسه کردن این آمار و ارقام با یکدیگر نشان می دهد که در گذشته رشد جمعیت کند بوده است، و در قرن 19 و 20 رشد جمعیت به یکباره سرعت گرفته است. علت این امر هم رشد اقتصادی کشورها، بهتر شدن وضعیت بهداشتی و تغذیه در جهان بوده است. آهنگ رشد جمعیت انسانی بسیار بالا است و این نشان دهنده این است که اگر رشد جمعیت با همین روند ادامه پیدا کند، دیگر منابع طبیعی کره زمین قادر به رفع نیازهای ما نخواهند بود.

فکر کنید
تصور کنید کودکی تازه متولد شده است. او چه نیازهایی دارد که برای زنده ماندن و رشد او ضروری هستند؟
آیا در همه مناطق جهان این نیازها قابل برآورده شدن هستند؟

آلودگی
در نوشتار پیش گفته شد که انسان مسبب آلودگی های گوناگونی در محیط زندگی خود است و همه این آلودگی ها سبب به هم خوردن تعادل محیط زیست و اکو سیستم و تخریب آن می شود.
حتما تا به حال از اخبار تلویزیون و سایر رسانه ها شنیده اید که هوا را آلوده، یا پاک و بی خطر اعلام می کنند. در شهرهای بزرگ که جمعیت زیاد است، و تعداد خودرو و وسایل آلاینده، و کارخانه ها و کارگاه ها بیشتر است، آلودگی نیز شدیدتر و پایدارتر است. هوا به طور طبیعی از دی اکسیدکربن، اکسیژن، ازت و ... با نسبت های مشخص تشکیل شده است. اگر مقدار دی اکسید کربن موجود در هوا از مقدار طبیعی بیشتر شود (3درصد) می گوییم هوا آلوده است.

آلودگی صوتی نیز نوعی آلودگی است که توسط انسان و با ایجاد صداهای بیش از حد به وجود می آید. و همان طور که گفته شد در شهرهای بزرگ و پر جمعیت این مشکل نیز بیشتر است. اگر مواد زاید مانند فاضلاب کارخانه ها، بیمارستان ها، سموم شیمیایی و ... وارد آب رودخانه ها و برکه ها شوند باعث آلودگی آب ها می شوند، آلودگی آب نیز سبب مرگ بسیاری از آبزیان و آلودگی غذاهایی می شود که انسان از آب به دست می آورد.

تحقیق کنید
چرا زمانی که به طبیعت می رویم نباید زباله های خود را در طبیعت رها کنیم؟
کدام دسته از زباله هایی که روزانه در خانه ما تولید می شوند، قابل تجزیه در طبیعت هستند و کدام زباله ها قابل تجزیه نیستند؟

مرکز یادگیری سایت تبیان، تهیه: نسیم گوهری

 تنظیم: مرجان سلیمانیان