کارهای نکرده مجلس نهم برای مردم!

این روزها كه تب انتخاباتی بالا گرفته است یكی از مسائل مهمی كه باید مورد توجه قرار گیرد این است كه مسائل اجتماعی تا چه حد در اولویت نامزد های نمایندگی مجلس و نمایندگان مجلس قرار دارند.

با یك نگاه كوتاه به سالی كه گذشت می توان دریافت كه اعتیاد، خودكشی، طلاق، زنان و خانواده، محیط زیست و سایر حوزه های اجتماعی اولویت چندانی برای برخی نمایندگان مجلس نداشته و این غفلت قانونگذاران از مسائل اجتماعی یكی از دلایل اصلی وخیم تر شدن شرایط در این حوزه بوده است.
چند ماهی است كه تب انتخابات در كشور ما داغ است و مردمی مشتاق كه با پشت سر گذاشتن انتخابات ریاست جمهوری صفحه ای تازه را در تاریخ كشور رقم زده اند، در انتظار بودند تا بدانند امسال چه كسانی با چه حرف هایی برای گفتن خواهند آمد؟ پنجشنبه همین هفته زمانی كه سوت آغاز تبلیغات به صدا درآمد نامزد های انتخابات مجلس با گرایش های مختلف، به طور رسمی دست به كار شدند تا با برنامه های مختلف رای مردم را به سوی خود جلب كنند و بتوانند از دیگر رقبا پیشی بگیرند و پیروز این عرصه شوند. فارغ از گرایشی كه نامزد ها دارند، در این بین یك نكته مهم وجود دارد كه همواره به حاشیه رانده می شود و بین وعده های جذاب انتخاباتی از یاد برده می شود و آن اهمیتی است كه نامزد های انتخاباتی به مسائل اجتماعی می دهند.

مسائل اجتماعی نه تنها در وعده و وعیدهای انتخاباتی گم می شوند، بلكه در اولویت های كاری نمایندگان مجلس هم محو هستند. برای درك غفلتی كه از مسائل اجتماعی می شود كافی است نگاهی به وضعیت جامعه در یك ساله اخیر بیندازیم تا بفهمیم كه حوزه اقتصاد و سیاست كشور از مسائل اجتماعی مهم تر تلقی شده است. این غفلت در شرایطی صورت می گیرد كه مشكل در یك جزو از اجتماع می تواند سایر حوزه ها را هم بیمار كند. اگر مسائل اجتماعی در اولویت كاری نمایندگان ما قرار داشت، آن گاه هیچ گاه در لایحه ششم تا این حد مسائل اجتماعی مورد غفلت قرار نمی گرفت، زیرا احساس می شد مجلسی دانا گوش به زنگ است و این غفلت را گوشزد خواهد كرد.

مجلسی كه دست به كارتش خوب بود و همواره به بهانه های مختلف وزیران را تا پای اخراج می برد، هنگامی كه آمار طلاق، اعتیاد، كودكان كار، گدایی و خودكشی بالا می رفت كجا بود؟ هر از چندگاهی هم كه این مجلس دست به كار می شد و مسائل اجتماعی را در اولویت قرار می داد، نمی شد به عملكردش زیاد امیدوار بود، زیرا در این مواقع هم بیشتر از اینكه هدف برخی نماینده های محترم تلاش برای بهبود شرایط مردم باشد، بعضا بهره برداری سیاسی از شرایط بود. راستی مگر در سالی كه گذشت در عرصه اجتماعی ایران چه خبر بود؟ چیزی كه این نمایندگان مردمی چشم به روی آن بسته بودند چه بود؟

اعتیاد اولویت چندم نمایندگان مجلس نهم بود؟

افزایش آسیب های اجتماعی در جامعه و همه گیر شدن این آسیب ها یكی از مسائل حائز اهمیت است كه باعث به وجود آمدن مشكلات متعددی در سطوح خرد و كلان شده است. با وجود اهمیتی كه آسیب های اجتماعی دارند و خطراتی كه می توانند برای جامعه ایجاد كنند، اما شاهد بوده ایم كه در عرصه سیاست گذاری توجه چندانی به آنها نشده است، و تمامی این غفلت ها در شرایطی صورت می گیرد كه نمایندگان مجلس توان نظارتی بالا در این حوزه دارند.

هنگامی كه پای آسیب اعتیاد به وسط می آید بیش از افزایش در آمار، تغییراتی كه در شیوه مصرف آن روی می دهد نگران كننده است. هر چند مسئولان از وجود یك میلیون و 325 هزار معتاد در كشور سخن می گویند، اما نبود آمار دقیق از معتادان به مصرف مواد مخدر صنعتی و یا نادیده گرفتن معتادان تفننی كه هر لحظه احتمال آلوده شدن آنها به اعتیاد وجود دارد باعث می شود اعتیاد این عدد كمی ساده انگارانه تلقی شود.

با استناد به آمارها روزانه 100 نفر مصرف كننده مواد مخدر می شوند، با این حساب می توان گفت در یك سال گذشته در حالی که بهانه گیری برای برجام دغدغه برخی از مجلسیان بود و مساله مهمی مانند اعتیاد نادیده گرفته می شد، 36 هزار و 500 ایرانی كه تعداد زیادی آنها جوانان بودند معتاد شدند. كاهش سن اعتیاد به 13 سال و افزایش اعتیاد دانش آموزان از موارد دیگری بود كه در سال گذشته هشدارهای جدی درباره آن داده شد. دو رقمی شدن آمار اعتیاد زنان هم از جمله موارد دیگری بود كه چالش های آسیب اعتیاد در كشور را بیشتر می كرد. افزایش مصرف مواد مخدر صنعتی مانند شیشه از موارد دیگری بود كه سازمان های دیگر مانند نیروی انتظامی و ستاد مبارزه با مواد مخدر بیش از مجلس برای آن نگران بودند و آن قدر مواد مخدر صنعتی در كشور زیاد شدند كه این اواخر صحبت از احتمال ورود مواد مخدری می شد كه شنیداری و به صورت صوتی فرد را معتاد می كند.

از آمار واقعی ایدز بی خبرند

وضعیت سایر آسیب ها هم از اعتیاد بهتر نیست. در حالی كه آمار رسمی در كشور ما از وجود حدود 30 هزار مبتلای به ایدز سخن می گویند آمارهای نهادهای بین المللی این آمار را چندین برابر می داند. اما مشكل تنها با یك رقم دور از واقعیت تمام نمی شود. افزایش موج سوم ایدز كه انتقال از راه آمیزش جنسی است و در هم آمیختن آن با موج دوم ایدز یعنی انتقال ایدز از راه سرنگ آلوده باعث شده است نگرانی درباره ایدز افزایش یابد، به حدی كه شهرداری دست به كار می شود و دست به نصب بیلبوردهای آموزشی به شهروندان می زند، اما راستی پای این بیماری چندبار به صحن علنی مجلس كشیده است، چند نماینده درباره آن هشدار دادند و بر رفع تناقض آمار مبتلایان به ایدز کوشیدند؟ به احتمال زیاد تنها درصد ناچیزی از اعضای كمیسیون بهداشت به این مساله واقفند كه البته از آنها هم ندیده ایم كه مصرانه پیگیر این مساله شوند.

مجلسیان پیرامون موضوع افزایش طلاق و كاهش ازدواج چه كردند؟

در چند سال اخیر نشد یك بار به سراغ آمار طلاق و ازدواج برویم و از دلش خبر خوشی بیرون بیاید، زیرا هرقدر كه رقم ازدواج قدش پایین می آید رقم طلاق بالا می رود و هنوز سال 94 به پایان نرسیده كه آمارها خبرهای بد در این زمینه را جار زده اند. در 9 ماهه اول امسال ۵۲۰ هزار و ۲۴۰ مورد ازدواج به ثبت رسیدند كه به نسبت زمان مشابه سال گذشته از كاهشی 4/3 درصدی خبر می دهد. آمار ازدواج در حالی در كشور ما كاهش می یابد كه از یك سو آمار طلاق بالا می رود و از سوی دیگر 11 میلیون جوان در سن ازدواج هستند كه در صورتی كه برنامه ای برای آنها اندیشیده نشود باید انتظار تجرد قطعی بسیاری از آنها را داشت. در 9 ماهه اول امسال ۱۲۲ هزار و ۳۴۰ واقعه طلاق روی داده كه به نسبت مدت مشابه سال گذشته افزایشی2/4 درصدی داشته است. جالب است بدانید كه كاهش آمار ازدواج و افزایش آمار طلاق و به ویژه سربرآوردن طلاق های توافقی و عاطفی در چهار ساله اخیر بیش از هر زمان دیگری بوده است.

برای خودكشی دلواپس نیستند

هر چند كه حال جامعه ما از نظر آمار خودكشی بهتر از سایر جوامع است، اما روی دادن 13 مورد خودكشی دانش آموزی در سال گذشته چیزی نبود كه بتوان از آن چشم پوشید. از سوی دیگر افزایش خودكشی های خشن مانند خودكشی در مترو هم صورت دیگر این ماجرا بود كه یك بار هم نشنیدیم برخی نمایندگان مجلس به طور جدی برای آن دلواپس شوند.

محیط زیست كشور حالش خوب نیست

اسم محیط زیست كشور كه وسط می آید سر زخم چركین مردمی بازمی شود كه هر كدام شان از دردی اقلیمی رنج می برند. در جایی مانند تهران آلودگی هوا نفس مردم را تنگ می كند و در جای دیگری خشك شدن دریاچه و تالاب ساكنان منطقه را مجبور به كوچ می كند. نمایندگانی كه نگرانی آنها برای آلودگی هوا كارشان را به ماسك زدن هم كشاند چرا تصویب لایحه هوای پاك را این همه پشت گوش انداختند؟ سدسازی ها كه ادامه دارند، جنگل ها در آتش می سوزند، سیل همچنان جان مردم را می گیرد، تالاب ها كه همچنان خشك می شوند و انقراض نسل های حیوانی هم همچنان ادامه دارد. هر چند فراكسیون محیط زیست مجلس به یمن حضور برخی نمایندگان شاخص یكی از فراكسیون های پركار بود، اما قاطبه مجلس در مسائل محیط زیستی همراهی لازم را نداشتند و كنش برخی از آنها تنها به اقدامات نمادینی مانند زدن ماسك در مجلس ختم شد.

کم توجهی زنان مجلس به حوزه زنان

حوزه دیگری كه در یك ساله اخیر آبستن اتفاقات زیادی بود، حوزه زنان و خانواده بود كه شاید جنجالی ترین خبر در این حوزه را بتوان عدم اجازه همسر نیلوفر اردلان به او برای شركت در مسابقات آسیایی دانست. جنجال های رسانه ای بعد از روی دادن این اتفاق، لزوم تجدیدنظر در قانون و قائل شدن استثنائاتی برای آن را ایجاد كرد، ولی با این وجود این مساله به جد از سوی نمایندگان مورد توجه قرار نگرفت. سهم اندك زنان در استخدامی ها مورد دیگری بود كه نمایندگان اعتراضی به آن نكردند و جلوی چشم قانونگذاران و به ویژه نمایندگان زن مجلس سهم زنان از حوزه مهم اشتغال نادیده گرفته شد.

پیامی برای آیندگان

آنچه در بررسی عملكرد نمایندگان پیشین در حوزه مسائل اجتماعی به آن اشاره شد، برخی مطالبات مردم در حوزه های اجتماعی از كاندیداهای كنونی است. در حقیقت مردمی كه پای صندوق رای می آیند از منتخبانشان انتظار دارند كه راه متفاوت از نمایندگان كنونی در پیش بگیرند و چهار سال بعد كه به سراغ مسائل اجتماعی می رویم حال این حوزه بهتر باشد.