تبیان، دستیار زندگی
جانداران ساده گروهی از جان داران هستند که به آن ها آغازیان نیز گفته می شود. ...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : نسیم گوهری
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

جان داران ساده

جان داران ساده

چکیده

جانداران ساده گروهی از جان داران هستند که به آن ها آغازیان نیز گفته می شود. می دانید که سلول واحد ساختمانی بدن موجودات زنده است که رشد می کنند و تکثیر می شوند. برخی از آغازیان موجودات تک سلولی هستند، اما موجودات پرسلولی نیز در بین آن ها یافت می شود. موجوداتی که ساختمان بدنی ساده ای دارند و به رشد و غذا و تنفس نیاز دارند. این موجودات بعضی از صفات گیاهان و بعضی از صفات جانداران را دارند در گروه آغازیان قرار می گیرند. از جمله آن ها می توان به باکتری ها و قارچ ها اشاره کرد.

اهداف

دانش آموز با آغازیان و گروه های مختلف آن ها آشنا شود.
دانش آموز با برخی از باکتری ها و قارچ ها آشنا شود.
دانش آموز فایده و مضرات جان داران ساده را بداند.

شرح درس

در گذشته جان داران به دو دسته گیاه و جانور تقسیم می شدند. اما بعد از کشف میکروسکوپ که باعث افزایش توانایی در تشخیص و دیدن موجودات بسیار ریز شد، جان دارانی دیده شدند که بیشتر آن ها تک سلولی بودند و کمی شبیه گیاه و کمی هم شبیه جانور بودند. یعنی از صفات هر دو گروه داشتند. به این ترتیب گروه سومی نیز شکل گرفت که آغازیان نام دارد. این جان داران برای رشد کردن به تنفس و غذا نیاز دارند. بیشتر آن ها بسیار کوچک هستند و با میکروسکوپ دیده می شوند، هم چنین بیشتر آن ها مانند باکتری ها فقط یک سلول دارند.

جان داران ساده در سه گروه اصلی طبقه بندی می شوند:

1- باکتری ها
2- قارچ ها
3- جلبک ها

باکتری ها: این گروه از آغازیان جان داران تک سلولی هستند که هرکدام از آن ها دارای غشای سلولی و دیواره اسکلتی و سیتوپلاسم هستند. می توان گفت فراوان ترین جان داران روی زمین نیز هستند. آن ها در خاک، آب و داخل یا روی بدن جانداران دیگر و گیاهان زندگی می کنند. می توان گفت هرجا که موجود زنده ای یافت می شود، باکتری نیز وجود دارد. کف دست شما که بسیار پاکیزه به نظر می رسد پر از باکتری است. اما چرا آن ها را نمی بینید؟ در یک مشت خاک باغچه میلیون ها باکتری وجود دارد.

بعضی از باکتری ها غذای خود را می سازند که به آن ها باکتری های غذاساز گفته می شود. بعضی از آن ها نیز غذایی را که توسط جان داران دیگر تولید می شود را می خورند که به آن ها انگل گفته می شود. اگر شرایط مساعد باشد، یک باکتری در مدت زمان 20 دقیقه به حداکثر رشد خود می رسد و قادر به تولید مثل می شود. به این صورت که از وسط به دو نیم تقسیم می شود. باکتری ها از نظر شکل و اندازه متفاوت هستند. سه دسته اصلی باکتری وجود دارد که عبارتند از: خمیده، میله ای و کروی که در شکل زیر می بینید.

جان داران ساده

جان داران ساده

جان داران ساده

بعضی از باکتری ها هستند که باعث بیمار شدن انسان، گیاهان و جانوران می شوند. اما خوب است بدانید که باکتری ها فوایدی هم دارند. مثلا تولید کود از طریق تجزیه موجودات مرده در خاک باعث رشد گیاهان می شوند. در تهیه بعضی مواد غذایی مانند ماست نیز از باکتری ها استفاده می شود.

فکر کنید
اگر باکتری هایی که جسد موجودات ریز را به کود تبدیل می کنند، یعنی باکتری های تجزیه کننده در طبیعت وجود نداشتند چه اتفاقی می افتاد؟

جان داران ساده

قارج ها: این گروه از آغازیان مانند گیاهان در یک جا ساکن هستند. قارچ ها انواع مختلف دارند. قارچ های چتری و کپک ها از انواع آن ها هستند. برخی از آن ها سمی و برخی نیز خوراکی هستند.
کپک ها روی میوه ها و نان که مدت زیادی در جای گرم باقی مانده اند دیده می شوند.

قارچ های چتری را ممکن است روی تنه ی درختان یا در خاک دیده باشید. بیشتر قارچ های چتری سمی هستند، ولی نوعی از آن ها نیز خوراکی هستند. قارچ ها عملا در همه جا می رویند و برای تکثیر تعداد زیادی هاگ به وجود می آورند. وقتی این هاگ ها در محیط مربوط قرارگیرند شروع به رویش و رشد می کنند و در فاصله ی چند روز سبب ایجاد توده ی قارچ می شوند که ما آن را به صورت کپک می بینیم. شکل زیر کپک نان در زیر میکروسکوپ را نشان می دهد.

جان داران ساده

قارچ ها فواید زیادی نیز دارند. ما برخی از قارچ ها را می خوریم. مثلا در نان که از نانوایی تهیه می کنیم ماده ای به نام مخمر وجود دارد که حاوی مقدار زیادی قارچ است. از نوعی قارچ نیز داروی پنی سیلین ساخته شده است. برخی از قارچ ها سبب ایجاد بیماری های پوستی می شوند و برخی نیز باعث فاسد شدن میوه ها و سیب زمینی و گندم می شوند.

اطلاعات جمع آوری کنید.
سرکه و ماست را چگونه درست می کنند؟
خمیر نانوایی چگونه تهیه می شود؟

جان داران ساده

جلبک ها: جلبک ها جان داران گیاه مانندی هستند که مانند گیاهان سبزینه یا کلروفیل دارند . جلبک ها بر حسب رنگی که دارند به سه دسته تقسیم می شوند: جلبک های سبز، جلبک های قرمز و جلبک های قهوه ای. بیشتر جلبک ها در آب زندگی می کنند. و هم تک سلولی و هم پرسلولی هستند. یکی از فواید بسیار مهم جلبک این است که اگر آن ها نباشند، جانوران آبزی از بین می روند، در واقع جلبک ها غذای جانوران آبزی هستند. از جلبک ها در صنعت و ساخت چیزهایی مثل خمیر دندان استفاده می شود.

مرکز یادگیری تبیان، تهیه: نسیم گوهری

تنظیم: مرجان سلیمانیان