گردش با گشت هوایی پلیس بزرگراه

«مركز ـ پرواز، مركز ـ پرواز! ما چند دقیقه پیش حركت كردیم. یك تصادف منجر به جرح در اتوبان آزادگان گزارش شده. تا لحظاتی دیگر در محل حادثه خواهیم بود». آقای پلیس، كنار پنجره نشسته و با بی‌سیم حرف می‌زند.

سرهنگ خلبان هم تند تند دكمه‌های بالای سرش را فشار می‌دهد. سر و صدا شروع می‌شود. ملخ شروع می‌كند به چرخیدن و هلی‌كوپتر آرام آرام تكان می‌خورد، از زمین كنده می‌شود و اوج می‌گیرد. چند دقیقه پیش، صدای پرواز یك هلی‌كوپتر دیگر هم از باند آشیانه فرودگاه قلعه مرغی بلند شد. خلبان توضیح می‌دهد كه پرواز چند لحظه قبل، هلی‌كوپتر امدادی بود كه برای انتقال مجروحان تصادف پریده.

او حالا عجله دارد كه افسر گشت پلیس بزرگراه را به موقع به محل حادثه برساند. از فرودگاه تا اتوبان آزادگان فاصله چندانی نیست؛ حدودا 5 دقیقه طول می‌‌كشد. هلی‌كوپتر به سمت غرب تاب می‌خورد و از پنجره سمت راستی، صف یكی دوكیلومتری ماشین‌هایی كه همین‌طور قطار پشت هم ایستاده‌اند معلوم می‌شود.

ظاهرا هلی‌كوپتر امداد، مجروحان را با خودش برده و این‌طوری كه از این بالا معلوم است، ماموران پلیس بزرگراه در حال جمع و جور كردن صحنه تصادف هستند تا راه را زودتر باز كنند. و شاید برای همین باشد كه جناب سرهنگ از آن بالا اوضاع را عادی گزارش می‌كند.

نمای نزدیك، داخل كابین

ساعت 16:50 دوشنبه اول مردادماه. اینجا هلی‌كوپتر پلیس بزرگراه. ماموریت: كنترل هوایی بزرگراه‌های تهران. هلی‌كوپتر بعد از اینكه آخرین وضعیت تصادف اتوبان آزادگان را گزارش داد، سرش را به سمت جاده مخصوص و اتوبان كرج كج كرد.

این 2 اتوبان به نوعی با آزادگان ارتباط دارند و ممكن است تصادف آن طرف، ترافیك این طرف را هم به هم بریزد. اینجا ولی همه چیز عادی است؛ ماشین‌ها در اتوبان نسبتا خلوت می‌روند و می‌آیند.

هلی‌كوپتر، 2 خلبان دارد كه در قسمت جلویی نشسته‌اند، پشت سر آنها یك كمك خلبان جوان حضور دارد كه ظاهرا كنترل فنی پرنده را برعهده دارد و درست پشت سر این 3 نفر، یك ردیف 3 تایی صندلی وجود دارد كه افسر پلیس راهنمایی و رانندگی رویش نشسته. او هر از گاهی جایش را عوض می‌كند تا به راحتی بتواند از هر 2 تا پنجره اوضاع آن پایین را گزارش بدهد.

نمای دور، بر فراز همت

ساعت از 17 گذشته كه گشت هوایی از بالای ورزشگاه آزادی می‌گذرد و از دهكده المپیك، به سمت بالای اتوبان همت پرواز می‌كند.

اینجا هم ترافیك روانی دارد، پس می‌شود رفت سراغ بقیه جاها. كادر پرواز از تمیزی هوای تهران و دید خوبی كه دارند ذوق‌زده شده‌اند. سبكی ترافیك هم همه را متعجب كرده. كاپیتان توضیح می‌دهد كه در گشت‌های روزهای قبل، اینجا همیشه ترافیك داشته: «دیروز همین‌جا عجیب ترافیك شده بود، هیچ كس هم نمی‌‌دانست چرا. ما كه پریدیم، متوجه شدیم كه آن جلو كامیونی خراب شده و این همه دردسر درست كرده. بعد هم كه جناب سرهنگ گزارش دادند و خدا را شكر مشكل حل شد». او دارد با دست به محل اتفاق دیروز اشاره می‌كند كه جناب سرهنگ توضیحاتش را درباره وظایف گشت هوایی شروع می‌كند: «كار ما گشت‌زنی بزرگراهی است. هر جایی كه اعلام مشكل شود، ما می‌رویم. معمولا اصل بار ترافیك شهر مربوط به بزرگراه‌های شمالی است. اتوبان‌های همت، مدرس، صدر و...».

آنها روزی 4 بار پرواز دارند؛ 2 نوبت صبح و 2 نوبت هم بعدازظهر: «ما از این بالا هم وضعیت ترافیك را كنترل می‌كنیم و هم حركت بین خطوط خودروها را گزارش می‌‌دهیم». آنها در هر نوبت پروازی، به بیشتر بزرگراه‌های اصلی سر می‌زنند.

سرهنگ تأكید می‌كند كه هدف اصلی آنها از راه‌انداختن گشت هوایی، منظم كردن ترافیك است، نه از بین‌بردن آن: «ما انضباط اجتماعی را می‌خواهیم، برای همین هم در صورت بروز تخلف، وضعیت را از این بالا به واحدهای بزرگراهی اعلام می‌كنیم تا آنها با موارد  تخلف برخورد كنند».منظور او از واحدهای بزرگراهی همان زانتیاهای سفید پلیس بزرگراه است؛ واحدهایی كه مدام با گشت هوایی در تماسند.

زانتیاسوارها به گوش باشند

«مركز ـ پرواز، مركز ـ پرواز! جنوب به شمال بزرگراه مدرس، ترافیك روان است. مشكل نداریم».

هلی‌كوپتر چند دقیقه پیش مسیر غرب به شرق همت را تا برج میلاد رفت اما ادامه نداد و به سمت بزرگراه مدرس چرخید. مقصد بعدی از اینجا، اتوبان صدر است. پرنده، از سمت اتوبان بابایی وارد صدر می‌شود و آرام در كنار مسیر شرق به غرب این اتوبان قرار می‌‌گیرد.

ساعت حدود 17:15 است. «مركز! در حاشیه بزرگراه صدر، نرسیده به خروجی كاوه یك دستگاه اتوبوس خراب شده. جرثقیل هم در محل حضور دارد. لطفا ترتیب انتقال خودرو را بدهید».

آقای پلیس توضیح می‌دهد كه اتوبان صدر، همیشه این موقع روز ترافیك دارد: «به خاطر عرض كم از ورودی مدرس تا سر كاوه، همیشه ماشین‌ها متوقف هستند، این وضعیت از قدیم بوده و كاری هم نمی‌شود كرد.اصلاح هندسی می‌خواهد».

لابه‌لای این حرف‌ها او یكی دو مورد حركت بین خطوط را گزارش می‌كند تا زانتیاسوارها، آن پایین دست به كار شوند.

و این است بنزین!

میدان شهرك غرب، میدان ونك و بعد بزرگراه چمران؛ این مسیر بعدی است؛ مسیری كه به طرز معجزه‌آسایی امروز ترافیك ندارد.

دوباره برمی‌گردیم به شرق به غرب همت كه از قسمت ورودی اتوبان مدرس صف ماشین‌ها معلوم می‌شود: «خدا را شكر بعد از قضیه بنزین، ترافیك روان‌تر شده. از وقتی كه گشت هوایی هم راه افتاده، مردم بهتر با ما همكاری می‌كنند و در نتیجه تراكم محورها به نسبت كاهش یافته».

سرپرست گشت هوایی تا این حرف را می‌زند، یكی از خلبان‌ها به شوخی می‌گوید: «اگر بنزین ترافیك را این‌قدر كم كرده، كاش آن ماهی صد لیتر را هم بردارند!» و بعد خلبان بغل‌دستی ادامه می‌دهد: «به نظرم این پروازها روی مردم تأثیر روانی دارد.

صدای هلی‌كوپتر را كه می‌شنوند، حواسشان را بیشتر جمع می‌كنند». او برای اینكه شوخی كرده باشد، برای «تأثیر روانی» یك مثال هم می‌آورد: «زمان جنگ ما در منطقه كردستان می‌پریدیم. مثلا به‌ ما خبر می‌دادند فلان منطقه محاصره شده، ما هم پرواز می‌كردیم به آن سمت اما هنوز نرسیده، همچین كه صدای هلی‌كوپتر بلند می‌شد، محاصره می‌شكست!»

ظاهرا از 16 تیرماه به این‌طرف، هر روز این پروازها انجام می‌شود. البته این‌طوری كه جناب سرهنگ می‌گوید قبلا هم بوده ولی حالا تبدیل شده به روزی 4 پرواز. این اتفاق فقط مخصوص  شهر نیست، بلكه آنها به طور ثابت روزانه 4 پرواز هم روی بزرگراه‌های خارج شهر دارند.

بازگشت به آشیانه

ساعت حدود 17:40 است كه كمك خلبان مسیر را با افسر پلیس كنترل می‌كند. آقای پلیس می‌خواهد نگاهی به اتوبان ستاری هم بیندازد. دستور صادر می‌شود؛ اول فلكه صادقیه و بعد اتوبان ستاری جنوب. «كسانی كه برای همراهی گشت پرواز انتخاب می‌شوند، اكثرا جزو افسران رده فرماندهی هستند.

هم به خاطر تجربه‌شان و هم به خاطر اینكه بتوانند به واحدهای پایین دستور بدهند». ساعت از 17:50 می‌گذرد، ماموریت گشت‌زنی هم تمام شده. فقط  حین بازگشت به آشیانه، یك چرخی هم روی اتوبان آزادگان می‌زنند تا خیالشان از رفع گره ترافیكی آنجا راحت شده باشد.

هلی‌كوپتر از روی ساختمان‌های منطقه قلعه‌مرغی ـ ساختمان‌هایی كه روی اكثرشان كبوتر پرواز می‌كندـ می‌گذرد، بچه‌ها از توی كوچه برایش دست تكان می‌دهند، پرنده ارتفاع كم می‌كند، می‌آید روی باند و حركت ملخش كند می‌شود.

هنوز پیاده نشده‌اند كه باز صدای بی‌سیم بلند می‌شود: «مركز ـ پرواز، مركز ـ پرواز! عملیات گشت هوایی با موفقیت انجام شد. ما الان در فرودگاه قلعه مرغی فرود آمده‌ایم.»

منبع: همشهری جوان