جزییات تصمیم های نخستین مجلس خبرگان
عالم جلیل مرحوم آیت الله حاج شیخ مرتضی بنی فضل(قده)،از شاگردان ارجمند آیت الله العظمی بروجردی و امام خمینی(ره) و از فضلای نامدار حوزه علمیه قم به شمار می رفت. ایشان در ادوار اول و دوم مجلس خبرگان رهبری عضویت داشت
عالم جلیل مرحوم آیت الله حاج شیخ مرتضی بنی فضل(قده)،از شاگردان ارجمند آیت الله العظمی بروجردی و امام خمینی(ره) و از فضلای نامدار حوزه علمیه قم به شمار می رفت. ایشان در ادوار اول و دوم مجلس خبرگان رهبری عضویت داشت و شاهد جلسه تاریخی 14 خرداد و انتخاب حضرت آیت الله خامنه ای به رهبری بود. گفت و شنودی که پیش روی دارید، شمه ای از حاطرات ایشان در این باره را در خود دارد.
*به عنوان مقدمه،لطفا بفرمائید که چه چیز موجب شد تا در آغازین دوره مجلس خبرگان رهبری کاندیدا وانتخاب شود؟ چه عاملی شما را به این تصمیم رساند؟
جامعه مدرسین در دور اول انتخابات مجلس خبرگان رهبری مثل انتخابات مجلس شورای اسلامی و ریاست جمهوری، جلسه مشورتی تشکیل داد تا برای مراکز استان ها شخصیت هایی را کاندید و به مردم معرفی کند. درباره آذربایجان غربی آیت الله حاج میرزا ابوطالب تجلیل و آیت الله احمدی میانجی را در نظر گرفتند، ولی آیت الله تجلیل به هیچ وجه قبول نکرد، لذا با بنده صحبت کردند. من هم مایل نبودم و آمادگی نداشتم، ولی با صحبت هایی که شد، سرانجام این مسئولیت را به عهده گرفتم و همراه با چند تن دیگر از جمله حجت الاسلام سید علی اکبر قریشی و قاضی خضر از علمای اهل تسنن کاندید شدم. بنده نه برای ثبت نام و نه برای تبلیغات به ارومیه نرفتم و ستادی هم نداشتم و عده ای از روحانیون، بازاریان و فرهنگیان برای انتخاب بنده فعالیت کردند. شناسنامه و سایر مدارک را توسط فردی به فرمانداری ارومیه فرستادم که از طرف من ثبت نام کرد.
انتخابات که برگزار شد، بنده رأی اول را آوردم! آقای قریشی رأی دوم و مرحوم آیت الله احمدی میانجی رأی سوم را آوردند. پس از اعلام نتایج قرار شد برای افتتاح مجلس خبرگان به تهران بروم. از فرودگاه تبریز عازم شدم و در هواپیما آقای حسنی، امام جمعه ارومیه و چند تن دیگر را دیدم که برای افتتاح مجلس خبرگان دعوت شده بودند. شخص دیگری در کنار آقای حسنی نشسته بود که قیافه اش مرا جلب کرد. پرسیدم: «ایشان کیست؟» آقای حسن گفت: «آقای قاضی خضر، رقیب انتخاباتی شما!» بعد هم بنده را به ایشان معرفی کرد و به تهران که رسیدیم، با هم برای افتتاحیه مجلس خبرگان رفتیم. آقای قاضی خضر از علمای محترم اهل تسنن آذربایجان غربی بود و در میان اهل سنت نفوذ و محبوبیت زیادی داشت.
*چگونه برای مجلس دوم خبرگان کاندیدا شدید؟ در این دور از انتخابات چه شرایطی داشتید؟
برای دور دوم با مرحوم آیت الله حاج میرزا محمدتقی سرابی صحبت کردم و ایشان از تبریز کاندید شد. قرار بود به صورت انفرادی در انتخابات شرکت کنم، اما سعید آقا، پسر آقای حقی یک پوستر دو نفری از من و پدرش تهیه کرد و منزل بنده در تبریز را، ستاد تبلیغاتی ما قرار داد! حیاط منزل را با موکت فرش کرده بودند و طبقات مختلف مردمی از قبیل روحانیون، دانشگاهیان، بازاریان و دیگران به منزل ما می آمدند و سخنرانی های انتخاباتی در آنجا برگزار می شد. نماز جماعت هم به امامت مرحوم آقای حقی انجام می شد و بنده هم به ایشان اقتدا می کردم.
برای تبلیغات به اصرار بعضی از دوستان به شهرهای مرند، اهر، مراغه، میانه و بستان آباد هم رفتم و در آن شهرها سخنرانی کردم. آقای حقی هم به اردبیل رفت. نتایج انتخابات که اعلام شد، آیت الله ملکوتی امام جمعه تبریز و نماینده ولی فقیه رأی اول را آورد. بنده هم در اکثر شهرهای آذربایجان غیر از اردبیل، آرایی را به خود اختصاص دادم. در اردبیل آقای مروج دوم شد و بنده سوم بودم.
*یکی از مهم ترین فرازهای فعالیت مجلس خبرگان در دوره اول، انتخاب رهبری پس از رحلت حضرت امام است. از سیر جلسه 14 خرداد 68 بفرمائید؟
یک روز قبل از رحلت حضرت امام، آیت الله طاهری خرم آبادی به منزل بنده آمدند و گفتند: «حال حضرت امام خوب نیست و پزشکان از ادامه حیات ایشان قطع امید کرده اند!به همین دلیل خبرگان قرار است تشکیل جلسه بدهند و شما هم باید خود را به تهران برسانید». درآن شرایط ابداً حال خوبی نداشتم و نفهمیدم چگونه به راه افتادم. بنده بیش از هفت سال شاگرد حضرت امام بودم و ارادت بسیاری به ایشان داشتم. آشفته حال و پریشان در طول راه قم به تهران با خواندن قرآن خود را تسلی می دادم و فکر می کردم پیامبر(ص) با آن همه عظمت از دنیا رفت و همه ما هم رفتنی هستیم. با این فکر اندکی حالم بهتر شد و از خود پرسیدم: حالا که داریم وجود مبارک حضرت امام را از دست می دهیم، وظیفه ما چیست و چه باید بکنیم؟ می دانستم در بازنگری قانون اساسی، رهبری و مرجعیت لازم و ملزوم یکدیگر نیستند و لذا انتخاب رهبر به اندازه قبل دشوار نخواهد بود و این هم اندکی خاطرم را آسوده کرد. از طرفی مجلس خبرگان را مجمع افراد آگاه و هوشمندی می دانستم و مطمئن بودم تصمیم درستی خواهند گرفت، اما از آنجا که هنوز بازنگری قانون اساسی به رأی گذاشته نشده بود، قدری در باره مرجعیت نگران بودم و فکر می کردم اگر کسی از نظر علمی و اخلاقی مرجع و مقلدین زیادی هم داشته باشد، ولی در شرایط حساس سیاسی نتواند نقش رهبری را درست ایفا کند و در واقع در برابر نظام قرار بگیرد، تکلیف چیست؟ این موضوع سخت فکرم را به خود مشغول کرده بود. در هر حال آن روز قبل از ظهر به مجلس خبرگان رسیدم. دیگر نمایندگان خبرگان هم خود را از سایر شهرها به مجلس رسانده بودند. هیچ کس نمی دانست چه خواه شد؟ شرایط از لحاظ امنیتی و سیاسی، فوق العاده حساس بود، زیرا دشمنان انقلاب به رحلت امام امیدزیادی بسته و مترصد فرصت مناسبی بودند تا به انقلاب ضربه بزنند. آن روز جلسه رسمی ای تشکیل نشد. شب حدود ده و بیست دقیقه بود که دیگر دستگاه ها را از بدن امام برداشتند و اعلام کردند ایشان رحلت کرده اند! در عمرم شبی آن قدر طولانی را تجربه نکرده بودم. شبی که گویی سپیده نمی خواست سر بزند! فردا صبح جلسه خبرگان به سرعت تشکیل شد. در ابتدای جلسه پاکت مهر و موم شده وصیت نامه حضرت امام توسط آیت الله مشکینی باز شد و رئیس جمهور وقت، حضرت آیت الله خامنه ای آن را قرائت کردند. همه وقت جلسه صبح مجلس به قرائت وصیت نامه گذشت و کلیاتی در باره رهبری مطرح و قرار شد در جلسه بعد از ظهر بحث های مفصل صورت بگیرد.
*جلسه بعد از ظهر چه سیری را پیمود و در مقام انتخاب رهبری، چگونه نام آیت الله خامنه ای به میان آمد؟
برای جلسه بعد از ظهر، فقط نمایندگان خبرگان حضور یافتند و افراد دیگر که در جلسه صبح شرکت داشتند، رفتند و جلسه پشت درهای بسته تشکیل شد. عده ای معتقد به شورای رهبری بودند و می گفتند: باید شورایی از سه تا پنج نفر تشکیل شود. برخی از موافقان شورای رهبری، جزو مقامات درجه یک نظام هم بودند. در این باره بحث های مفصلی صورت گرفت. البته همه کسانی که معتقد به شورا بودند، آقای خامنه ای را به عنوان یکی از اعضای شورا قبول داشتند و در مجلس خبرگان حتی یک نفر هم نبود که با حضور ایشان در شورا موافق نباشد. عده ای معتقد بودند در شرایط حساس و سرنوشت ساز کشور، شورای رهبری پیامدهای ناگواری برای کشور خواهد داشت و سرعت تصمیم گیری ها را کند می کند، زیرا احتمال بروز اختلاف در بین اعضای شورا وجود دارد و همین مسئله بر روند تصمیم گیری ها تأثیر منفی می گذارد.
سرانجام در این باره رأی گیری شد و شورای رهبری رأی نیاورد. برای خود بنده این نتیجه گیری بسیار عجیب بود و احساس می کردم تحول درونی در قلوب خبرگان پدید آمد و رهبری فردی با رأی قاطع به تصویب رسید.
*درخلال این مباحث،چه فضایی بر مجلس خبرگان حاکم بود؟
به نظر بنده صفا و صمیمیت کم نظیری بین اعضا حاکم بود و هر کسی هر چه می گفت، از سر انجام وظیفه بود. بنده با کمال دقت به صحبت ها گوش می دادم و از نزدیک شاهد مذاکرات بودم و هیچ گونه غرض شخصی در مسئله ندیدم. گویی دست غیبی داشت قلوب نمایندگان مجلس خبرگان را به سمتی که مشیت خود او بود هدایت می کرد.
پس از بحث و گفتگوهای دقیق سرانجام آیت الله خامنه ای برای رهبری مطرح شدند. البته ایشان ابداً تمایلی به این کار نداشتند و بارها تکرار کردند: این کار را نکنید و این تکلیف سنگین را به عهده ام قرار ندهید! آیت الله آذری قمی گفتند: این تصمیمی است که مجلس خبرگان گرفته است و همه باید از تصمیمات این مجلس تبعیت کنیم. سرانجام رهبری آیت الله خامنه ای با اکثریت قاطع آرا به تصویب رسید.
به نظر بنده، رهبری ایشان یک امر خدایی بود و خداوند اراده کرد قلوب خبرگان متوجه ایشان شود و لذا حرکت شگفت انگیزی شکل گرفت. همه اینها کار خدا بود که لطف و عنایت خود را متوجه این انقلاب و مردم کرد.
*ارزیابی حضرتعالی از شیوه رهبری ایشان چیست؟
بینی و بین الله در این مدتی که ایشان این مسئولیت را به عهده گرفته اند، بنده لحظه ای خلائی در مورد رهبری احساس نکرده ام و هر روز بیش از پیش اعتقاد و ارادتم به ایشان بیشتر شده است و احساس آرامش بیشتری پیدا کرده ام. ایشان نیز مانند حضرت امام با هوشمندی و دقت خارق العاده ای انقلاب را رهبری کرده و مایه سربلندی امام، انقلاب، نظام و مردم بوده اند. امیدوارم خداوند سایه ایشان را بر سر این انقلاب مستدام بدارد.
یادم هست پس از انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی و به شهادت رسیدن آیت الله بهشتی و 72 تن از بزرگان انقلاب، حضرت آقا که روز قبل از آن فاجعه مورد سوء قصد قرار گرفته و به لطف خدا زنده مانده بودند، فرمودند: «گویا خدا هنوز با من کار دارد که زنده مانده ام!» وقتی ایشان رئیس جمهور شدند، خدا رحمت کند آقای حسن عطری از مبارزان پیشکسوت را. ایشان آمد و گفت: «حاج آقا! خدا آقای خامنه ای را برای این روز حفظ کرد.» این ماجرا گذشت تا رحلت امام پیش آمد و مجلس خبرگان ایشان را به رهبری انتخاب کرد و معلوم شد کار بزرگ تر از این حرف ها بود و خداوند ایشان را به عنوان ذخیره ای برای این مقطع دشوار حفظ کرده است. البته ایشان علاوه بر علم، جهاد و مبارزه با تهذیب نفس و تقوایی بی بدیل شایستگی این مقام را نیز کسب و خداوند هم زمینه های این انتخاب را فراهم کرد.
منبع: فارس