آقای فو

«آقای فو» رمان دیگری از جان مکسول کوتسی، که از زبان زنی که با رابینسون کروزوئه در یک جزیره متروک رو به رو می شود،  به بیان اعتراض آمیز وحشیگری دنیای مدرن و دوران استعمارگری غرب می پردازد.

«اشتباه بزرگ شما این است که نمی توانید بین سکوت من و سکوت موجودی مثل فرایدی تمایزی قائل شوید. فرایدی تسلطی بر کلمات ندارد، در نتیجه در مقاومت در برابر اینکه هر روز طبق نظر دیگران تغییر کند ناتوان است. اگر من بگویم او آدم خوار است ، آدم خوار می شود و اگر بگویم کار گر لباس شویی است ، همان می شود. حقیقت فرایدی چیست؟»  1
سوزان بارتو  برای پیدا کردن دخترش که ربوده شده ، سوار بر کشتی  به سمت شهر لیسبون می رود که گمان می کند دخترش در آن به بردگی گرفته شده است. اما در سفر، ملوانان شورش می کنند و ناخدای کشتی را به قتل می رسانند و سوازن را همراه جنازه ناخدا به قایقی می اندازند. سوزان تا جزیره ناشناخته ای قایق رانی می کند و هنگامی که در جزیزه پیاده می شود با پیر مردی رو به رو می شود که همان رابینسون کروزوئه است که همراه فرایدی یا همان جمعه در جزیره ای تنها زندگی می کنند. همان شخصیت های داستان دانیل دوفور. رابینسون در این جزیره راضی و خرسند زندگی می کند. از اینجا به بعد داستان رابینسون کروزوئه از زبان یک زن روایت می شود. یک روز کشتی تاجری به جزیره می رسد و سوزان همراه رابینسون کروزوئه و فرایدی به انگلستان برگردانده می شوند. فرایدی که زبانش را در بچگی بریده اند قادر نیست با زندگی شهر نشینی کنار بیاید و رابینسون نیز در اتاق خود تنها می ماند. آنجا است که سوزان تصمیم می گیرد به کمک نویسنده ای به نام فو که در واقع همان نویسنده رمان رابینسون کروزوئه است داستان سفر و زندگی و برخوردش با رابینسون کروزوئه را بنویسد. ماجرای کتاب به گونه ای پیش می رود که داستان با حوادث و شخصیت های رمان رابینسون کروزوئه در هم می آمیزد و وقایع پیچیده ای می سازد.

کتاب" آقای فو" که نام اصلی اش " فو" است، کاری معماگونه و پیچیده از جی. ام. کوتسی است. شروع داستان روشن و ساده است اما با اضافه شدن شخصیت های جدید شکل دیگری به خود می گیرد. این داستان که در سال 1986 نوشته شده، انتقاد رسانه ها را در افریقای جنوبی به دنبال داشت، چرا که آن را از لحاظ سیاسی نامربوط دانستند و در واقع دیدگاهی سیاسی نسبت به آن برگزیدند. کوتسی سعی کرده با زبان ادبیات وحشیگری دنیای مدرن را نشان دهد. دوران استعمار غرب در این کتاب به خوبی به تصویر کشیده می شود. تفاوت فرهنگی غرب با نظام زندگی مردمان ابتدایی که وحشی ها خوانده می شوند در این کتاب بازتاب پیدا می کند. هر یک از شخصیت ها نشانگر شرایط حاکم در دوران تبعیض نژادی و استعمار طلبی دولت های مدرن هستند. در این کتاب سخن گفتن آزادی و حقیقت مطرح است. در این کتاب کوتسی سعی دارد مظلومان را به سخن بیاورد چرا که باور دارد رابطه ای پیچیده بین زبان و قدرت وجود دارد. همین که داستان رابینسون کروزوئه از زبان زن روایت می شود یکی از نشانه های سخن گفتن کسانی است که همواره در تاریخ از سخن باز مانده اند. در این کتاب کوتسی اعتراض خود را بر آپارتاید حاکم بر کشورش به زبان می آورد و آن را به گوش استعمار می رساند. سوزان مسئولیتی را به دوش می کشد که رابینسون کروزوئه از آن شانه خالی می کند.
کتاب " آقای فو " در فصل های اولیه به ماجرای سفر سوزان به جزیره رابینسون کروزوئه و رو به رو شدن با او می پردازد و اتفاقاتی که در آن جزیره گذشته و چگونگی رها شدن از آن. در فصل های بعدی داستان به شکل نامه هایی ادامه پیدا می کند که سوزان برای آقای فو می نویسد تا کمکش کند داستان زندگی اش را روایت کند و در دو فصل پایانی رو به رو شدن سوزان با آقای فو بیان می شود. این داستان در چهار فصل به اتمام می رسد.
جان مکسول کوتسی رمان نویس و منتقد افریقای جنوبی است که رمان هایش بیانگر تاثیرات استعمار بر جوامع ابتدایی است. او در سال 2003 نوبل ادبیات را آز آن خود کرد.
کوتسی در بریتانیا و امریکا تحصیل کرد و در 1969 در دانشگاه تگزاس شهر آستین دکترای زبان شناسی گرفت. اولین کتابش " سرزمین های گرگ و میش" نام دارد. او به افریقای جنوبی بازگشت و به تدریس پرداخت. سپس به استرالیا رفت و عضو افتخاری پژوهش در کرسی انگلیسی دانشگاه آدلاید شد. وی اولین نویسنده ای بود که دو بار موفق به کسب جایزه بوکر شد. در سال 2005 دولت افریقا رده طلای جایزه برتر افریقای جنوبی را به او اعطا کرد. " در انتظار بربرها" ، " عصر آهن" و" رسوایی" از دیگر کتاب های اوست.

آقای فو/ جان مکسول کوتسی/ مترجم: الناز ایمانی/ انتشارات امیر کبیر/ چاپ دوم: 1392/ 1500نسخه/ 151صفحه/ قیمت: 5000 تومان

پی نوشت:

1- صفحه 117 کتاب