تاثیر جلو و عقب کشیدن ساعت بر سلامتی
مدت زیادی به دردسر تغییر ساعت و سردرگمی بین ساعت قدیم و جدید نمانده است. ساعتی که مجبور میکند یک ساعت زودتر از خواب بیدار شویم و دردسر از همین جا شروع میشود. راستش را بخواهید من هم مانند خیلی از افراد دیگر هیچ وقت نتوانستهام خودم را با ساعت جدید وفق بدهم.
از ابتدای قرن گذشته بود که ابتدا انگلستان سپس آلمان و در نهایت فرانسه، سیستم ساعت تابستان و زمستان را باب کردند. کم کم این سیستم رواج پیدا کرد و به کشور ما هم رسید.
تغییر ساعت عبارت است از جلو کشیدن ساعت در شروع بهار و عقب کشیدن آن در اول پاییز. در ابتدا این سیستم به دلیل صرفهجویی در انرژی رواج یافت، اما به نظر می رسد تاثیر شگرفی در این زمینه نداشته است. کاری به اثرات دیگر این سیستم نداریم، در این مطلب میخواهیم بگوییم که تغییر ساعت چه اثراتی روی سلامتی ما دارد.
نتایج برخی از بررسی ها نشان میدهد که تغییر ساعت میتواند باعث افزایش 5 درصدی میزان سکته قلبی در یک هفتهی بعد از تغییر ساعت شود
تغییر ساعت: اختلال در خواب
زمانی که ساعتها را یک ساعت جلو میکشند، خواب همهی افراد تحت تاثیر قرار می گیرد. در واقع خوابی که با چرخهی 24 ساعت عمل میکند، با تغییر ساعت به مدت چند روز دچار اختلال میشود.
این برهم زدگی بویژه روی افرادی که به سختی به خواب میروند، افرادی که در اشتها و میل به غذا مشکل دارند، افرادی که قدرت کاری پایین تری دارند و افرادی که از اختلالات خلق و خوی رنج می برند، بیشترین تاثیر را خواهد گذاشت.
برخی از متخصصان معتقد هستند که تغییر ساعت بیش از اختلاف زمان در سفرهای بین المللی، روی سلامتی تاثیر منفی میگذارد. در واقع تغییر ساعت و تغییر فعالیتها با هم همخوانی ندارند، یعنی فرد مجبور است بدون تغییر موقعیت جغرافیایی خود، تمام فعالیتهای روزمره اش از جمله ساعت خوردن غذا، ساعت بیدار شدن و ساعت به خواب رفتن و غیره را تغییر دهد.
ممکن است اختلالات خواب ناشی از تغییر ساعت باعث بروز اختلالاتی در هورمون ها شود. هورمون ملاتونین که ریتم خواب و بیداری را کنترل میکند و به هورمون خواب نیز معروف است، به طور مستقیم تحت تاثیر کوتاه یا بلند بودن شب ها (که در زمستان و تابستان فرق میکند) قرار دارد. تغییر ساعت روی این هورمون تاثیر دارد.
افرادی که بیشتر تحت تاثیر تغییر ساعت قرار می گیرند
اختلالات مربوط به تغییر ساعت در برخی افراد بیشتر است. این افراد به سه گروه تقسیم میشوند: افراد سالمند که به ساعات فیکس و خواب کوتاه مدت عادت میکنند، بیشتر تحت تاثیر تغییر ساعت قرار می گیرند.
کودکان و بخصوص نوزادان و همچنین افراد بیمار یا افراد بستری شده در بیمارستان نیز جزو افرادی هستند که بیشترین تاثیر را از تغییرات ساعت می بینند و دچار اختلال خواب میشوند. بدن این افراد ضعیف تر از افراد دیگر است و به سختی میتوانند با تغییر ساعت هماهنگ شوند.
ممکن است اختلالات خواب ناشی از تغییر ساعت باعث بروز اختلالاتی در هورمون ها شود
اثرات جدی تر تغییر ساعت
تغییر ساعت ممکن است علاوه بر بروز بیخوابی و اختلالات خواب اثرات جدیتری داشته باشد. نتایج برخی از بررسیها نشان میدهد که تغییر ساعت میتواند باعث افزایش 5 درصدی میزان آنفارکتوس (سکتهی قلبی) در یک هفتهی بعد از تغییر ساعت شود.
این احتمال با اثرات تغییر ساعت روی عادتهای خواب و ساعت بیولوژیکی بدن ارتباط دارد. باید بدانید که بدن ما با عقب کشیدن ساعت و برگرداندن آن به ساعت اولیه، راحتتر از جلو کشیدن ساعت کنار میآید.
چگونه خود را آماده کنیم؟
حدود یک هفته زمان لازم است که بدن به تغییر ساعت و جلو یا عقب کشیدن آن عادت کند. اگر جزو افرادی هستید که به سختی با ساعت جدید هماهنگ میشوید، میتوانید چند نکته زیر را در نظر داشته باشید تا بدنتان را راحت تر با شرایط جدید وفق دهید.
میتوانید از دو تا سه روز قبل از تغییر ساعت، هر روز ساعت تان را چند دقیقه جلو بکشید. اگر قرار است روز بعد از تغییر ساعت صبح زود از خواب بیدار شوید، برای کاهش استرس خود ساعتها را به درستی تنظیم کرده و چند ساعت را کوک کنید.
اگر قرار است در روزهای نوروز هم سر کار بروید بهتر است از چند روز قبل از کشیدن ساعتها، صبحها کمی زودتر از خواب بیدار شوید و زودتر سر کار بروید تا بدنتان عادت کند.
در هفتهای که ساعتها را جلو کشیدهاند، کمی بیشتر استراحت کنید تا بدن تان راحتتر با شرایط جدید کنار بیاید.
اگر بعد از تغییر ساعت احساس خستگی و بی حالی میکنید، یک دوره مکمل ویتامین یا منیزیم مصرف کنید. اگر خستگی و علائم بیخوابیتان از بین نرفت، به پزشک مراجعه کنید.