اسفند یادآور جنگ شهرها

 اسفند دارای رخدادهای مهم و عملیاتی چون خیبر و بدر است اما آنچه اسفند را در نظر همه ایرانیان حتی نوجوانان و کودکان آن سال ها ماندگار کرده حمله ناجوانمردانه صدام به شهرهای غیر مرزی ازجمله پایتخت پرجمعیت ایران که آن روزها باوجود مهاجران جنگ زده افزایش پیداکرده بود، است که این رویداد نام «جنگ شهرها» را بر خود نهاده است.

اعتراف از نوع شیمیایی

در یکم اسفند سال 1364 شمسی، استفاده عراق از سلاح های شیمیایی در جبهه های جنگ (منطقه عملیاتی والفجر 8) توسط رسانه های گروهی (غرب و اروپا) اعلام شد.
طول جنگ هشت ساله، توسل عراق به سلاح های شیمیایی ازجمله تاکتیک های پدافندی ارتش این کشور برای پوشش نقاط ضعف نیروهای زمینی اش در برابر حملات زمینی ایران بود. بعد از آزادسازی خرمشهر، ارتش عراق تقریباً در تمامی عملیات ایران از این حربه استفاده کرد. هم چنین، در عملیات والفجر 8، با توجه به شکست سختی که متحمل شده و اهمیت استراتژیکی مناطقی که ازدست داده بود، در حجم گسترده ای از این سلاح ها استفاده کرد. وسعت مناطق آلوده شده، تنوع عوامل به کاررفته و تداوم استفاده از این سلاح ها، طی این عملیات در طول جنگ بی سابقه بود و از این طریق، تلفات شدیدی به نیروهای خودی وارد شد

حضور با دو عملیات

در سوم اسفند 136۲ خبرگزاری فرانسه نوشت: این نخستین بار است که ایران در یک زمان دست به دو حمله می زند.
عملیات خیبر یکی از بزرگ ترین و ابتکاری ترین عملیات های دوران جنگ هشت ساله است. این عملیات باهدف تصرف بصره، طراحی و در منطقه هورالهویزه که عراق انتظار حمله ازآنجا را نداشت، انجام شد. ساعت 00:9 صبح روز 3 اسفندماه، نیروهای عملیاتی از پاسگاه شهید بقایی حرکت خود را با پارو و مروی آغاز کردند. نخست، باقی مانده گردان حضرت ابوالفضل (ع) از لشکر عاشورا حرکت کرد.
نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ساعات باقی مانده تا عملیات بزرگ خیبر و برای انهدام بخشی از توان جنگی قوای دشمن، عملیات «والفجر 6» را طرح ریزی کردند تا در منطقه مرزی «چزابه» و «چیلات» به اجرا درآید.
حمله در دقایق اولیه ۳ اسفندماه 1362 و با رمز «یا زهرا سلام الله علیها» به مرحله اجرا درآمد.
عملیات تکمیلی کربلای 5 سوم اسفندماه سال 1365 در منطقه عمومی بصره و شلمچه، با فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و رمز «یا زهرا (س)» به وقوع پیوست.

جنگ دوجانبه

جنگ شهرها به عنوان یک استراتژی نظامی - سیاسی و باهدف اعمال شدید فشارهای روانی در جهت وادار کردن ایران به تسلیم برای نشستن به پای میز مذاکره و پذیرش صلح و پایان دادن به جنگ ایران و عراق و به صورت جنگی دوجانبه از 23 بهمن 1363 یا به عبارت دقیق تر از سوم اسفند 1363 و هم زمان با عملیات در (فوریه 1984) آغاز شد. جنگ شهرها به همین شکل و با افت وخیزهای تقریبی تا پایان جنگ ایران و عراق و برقراری آتش بس ادامه یافت.

نهمین والفجر

عملیات والفجر 9 در تاریخ 5 اسفند 1364 در منطقه شرق سلیمانیه در جبهه شمال غرب به فرماندهی سپاه پاسداران باهدف نزدیک شدن به شهر سلیمانیه عراق و مقابله با تجمع نیروهای عراق در فاو آغاز شد.

پاسخ از نوع ایرانی

مرحله ششم جنگ شهرها در تاریخ 8/12/1366 و با بمباران شدید شهر تهران و حومه آن شروع شد. در تاریخ 10/12/1366 ایران با پرتاب موشک به بغداد به بمباران های شدید عراق پاسخ داد.

۱۰ اسفند نخستین حملات موشکی عراق به تهران در چنین روزی از سال ۱۳۶۶ هجری شمسی آغاز شد.
رژیم بعثی عراق پس از آن که خود را در جنگ رودررو با رزمندگان اسلام ناتوان دید، نهایتاً به جنگ شهرها روی آورد و با پرتاب موشک به سوی مناطق مسکونی، خواستار چرخش نتیجه جنگ به نفع خود شد. این حملات ابتدا با پرتاب چند موشک در روز آغاز شد که در روزهای بعدازآن، دفعات و شمار موشک های آن افزایش یافت.
به نظر می رسد اتخاذ این استراتژی از جانب نظامیان رژیم جنایتکار بعث، روشی است که تنها دلیل آن ایجاد فرافکنی نسبت به نتیجه جنگ بوده است. رژیمی که نتوانست در جبهه های جنگ نتیجه ای بگیرد، به کشتار مردم در مناطق مسکونی پرداخت.

اردن در عراق

اولین گروه از نیروهای اردنی یازدهم اسفندماه سال 1360 به جبهه های جنگ عراق علیه ایران اعزام شدند. هم زمان با آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران انواع کمک ها از طرف بسیاری از کشورها به عراق سرازیر شد تا بر ضد جمهوری اسلامی ایران به کارگرفته شوند. در این میان ملک حسین اردنی پادشاه اردن نیز با حمایت کامل از این جنگ خواستار پشتیبانی کلیه کشورهای عربی از عراق شد.

پاک سازی تپه سرخی

در تاریخ 13 اسفندماه 1365 طی عملیات کربلای 7 و با رمز «یا مولای متقیان» به دست رزمندگان ارتش جمهوری اسلامی (لشکر 64 ارومیه) آزاد شد. علاوه بر ارتفاع یادشده که در زمان عملیات پوشیده از برف بود، تپه سرخی و یال کله اسبی از دشمن پاک سازی شد.

اولین موشک دوربرد

دولت ایران تصمیم گرفت برای جلوگیری از حملات موشکی عراق، دست به عمل متقابل بزند. در ساعت ۲: ۴۰ دقیقه بامداد بیستم اسفندماه ۱۳۶۳ ش اولین موشک دوربرد ایران به شهر کرکوک اصابت کرد.
در ادامه و دریکی از این حملات موشکی، ساختمان «بانک رافدین» عراق در سه کیلومتری کاخ صدام مورد هدف قرار گرفت. پس ازاین اقدام ایران، دبیر کل وقت سازمان ملل متحد طی پیامی از دولت های ایران و عراق درخواست کرد تا از حمله به مناطق مسکونی در خاک یکدیگر خودداری کنند.

بدریون در اسفند

عملیات بدر در ساعت ۲۳ روز ۲۰ اسفند ۶۳ با اسم رمز مبارک «یاالله، یاالله، یاالله و قاتلوهم حتی لاتکون فتنه، یا فاطمه الزهرا، یا فاطمه الزهرا، یا فاطمه الزهرا (س)» آغاز شد و در همان ساعات اولیه، تمامی خطوط و استحکامات دشمن به سرعت در هم کوبیده شد.

بیت المقدس ۳

این آغاز عملیات ساعت یک بامداد ۲۳/۱۲/۱۳۶۶ تعیین شده بود و در ساعت یک بامداد عملیات با رمز مبارک «یا موسی بن جعفر (علیه السلام)» آغاز شد. نخست نیروهای تیپ ۱۲ و سپس نیروهای لشکر ۳۱ با دشمن درگیر شدند. نیروهای لشکر ۵ و تیپ ۳۵ همچنان دچار مشکل بوده و به رغم گذشت نیم ساعت از آغاز عملیات، هنوز با دشمن درگیر نشده بودند.

پاسخی دیگر با والفجر ۱۰

جمهوری اسلامی ایران برای پاسخ گویی به بمباران و موشک باران مناطق مسکونی شهرها و احقاق حقوق خود در مجامع بین المللی، با تغییر منطقه عملیاتی از جنوب به غرب، درصدد برآمد تا قدرت رزمندگان اسلامی را بار دیگر به جهانیان نشان دهد. بدین منظور عملیات گسترده ای در غرب کشور در دشت های سلیمانیه عراق هم زمان با مبعث رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم به نام والفجر 10، آغاز شد. این عملیات در روز سه شنبه 25/12/1366، شروع و در 5 مرحله به اجرا درآمد.

طرحی از شهید باقری

در 26 اسفندماه 1359 و پس از دو ماه از آخرین تهاجم ناموفق ایران به قوای عراق، برداشته شد. بر اساس طرحی به نام حضرت مهدی (عج) که توسط شهید حسن باقری در ستاد عملیاتی جنوب (پایگاه منتظران شهادت) طراحی شده بود، مقرر شد تا برادران سپاه به استعداد 200 نفر با سلاح های معمولی و آرپی جی، از چند محور به نیروهای عراقی در غرب سوسنگرد حمله کنند. طبق این طرح حمله ای غیر کلاسیک و چریکی علیه مواضع دشمن صورت پذیرفت. برای اجرای حمله، کانال طویلی تا نزدیکی مواضع نیروهای عراقی حفر شد و تعدادی نیروی زبده آماده حمله شدند. همچنین تعدادی از خانه های سوسنگرد که در غرب شهر واقع شده بود، از طریق تونل به هم متصل گردید تا رزمندگان بتوانند بدون آنکه در دید و تیررس دشمن قرار گیرند، از آن ها رفت وآمد کنند. عملیات در ساعت 7:30 صبح آغاز شد، دشمن غافلگیر شده و عملیات با سرعت غیرقابل تصور پیش رفت.

عملیات انحرافی موفق

عملیات «ام الحسنین» در جنوب کرخه نور در منطقه حمیدیه و باهدف انجام عملیات انحرافی برای اجرای طرح عملیات فتح المبین و تجزیه قدرت فرماندهی دشمن آغاز شد.
برای این که عراق باز نتواند با تمرکز نیرو و با خیال آسوده از جبهه هایی چون «چزابه» حرکاتی غر قابل پیش بینی انجام دهد و برای تجزیه قدرت فرماندهی و تصمیم گیری دشمن، از سوی فرماندهان خودی تصمیم به اجرای یک عملیات انحرافی در جبهه های مختلف به جز منطقه عملیاتی فتح المبین گرفته شد.
چند طرح موردنظر بود، امر به دلایلی تنها طرح «ام الحسنین (س)» به اجرا گذاشته شد. این عملیات در سه مرحله طی روزهای 24، 25 و 26 اسفندماه 1360 در محور حمیدیه - کرخه کور (نور) انجام شد و طی آن نیروهایی از ایران با شیوه های چریکی که تا آن زمان به کار گرفته نشده بودند در جنوب کرخه ضرباتی به دشمن وارد آوردند.

آخرین موشک های اسفندماه

25/12/57 ایران موردحمله 20 فروند هواپیمای عراقی در پایانه نفتی جزیره خارک قرار گرفت و چهار سال بعد در 30/12/63 جهان شاهد اولین حمله موشکی ایران به شهر کرکوک در ساعت 40/2 بوده است.

پی نوشت: