مصیبتی جبران ناپذیر

ارادت بی شائبه مرحوم آیة الله محمد باقر خوانساری به امام راحل و انقلاب اسلامی، همانند محبت امام عظیم الشأن به والد ایشان مرحوم آیة الله العظمی سید محمدتقی خوانساری مثال زدنی بود.

فرآوری: آمنه اسفندیاری-بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

مرحوم آیة الله خوانساری که فرزند "آیة الله العظمی سید محمدتقی خوانساری (ره)" بود، پس از یک عمر مجاهدت علمی، تعلیم، هدایت و تلاش در امور خیریه، سه شنبه 27 بهمن 1394 درگذشت. به این بهانه جا دارد تا با هم مروری داشته باشیم بر زندگینامه ایشان:

معرفی آیة الله محمد باقر خوانساری از زبان خودشان

این جانب در سال 1340 قمرى برابر با 1306 شمسى (سال تأسیس حوزه علمیّه قم) در شهرستان اراك متولد شدم. محلّ نشو و نمایم در قم بوده است. پس از گذراندن مدارس جدید، در سلك روحانیّت وارد شدم و دروس مقدّماتى صرف، نحو، معانى، منطق و رجال را نزد اساتیدى گذراندم. سپس دروس مقدّماتى فقه و اصول را از محضر فضلاى حوزه فرا گرفتم.

آن گاه وارد مراحل سطوح عالیه فقه و اصول و فلسفه شدم. رسائل را نزد مرحوم آیة اللّه العظمى والدقدّس سرّه و مكاسب را نزد مرحوم آیة اللّه العظمى اراكى و كفایه را نزد مرحوم آیة اللّه العظمى آقاى حاج سیّد احمد خوانسارى و منظومه سبزوارى را در قم از اساتید فن فرا گرفتم. سپس به درس خارج رفتم و حدود هشت سال در خارج فقه مرحوم آیة اللّه العظمى بروجردى و درس خارج فقه و اصول مرحوم آیة اللّه والد رفتم كه ایشان نظریّه خود را درباره تحصیلات بنده نوشته اند و مقدارى در همان اوان به درس خارج فقه و اصول مرحوم آیة اللّه العظمى حجّت كوه كمره اى رفتم و بعد از فوت مرحوم والد از قم به نجف اشرف رفتم و در آن حوزه مقدّسه در درس جمعى از اعلام آن وقتِ نجف، مثل آیات عظام: گلپایگانى، اصطهباناتى، شاهرودى، حكیم، شیرازى و خوئى رحمهم الله به تحصیل پرداختم؛ لكن عمده تحصیلاتم در نجف، شركت در درس هاى مرحوم آیة اللّه العظمى سیّد عبدالهادى شیرازى و آیة اللّه العظمى خوئى بود و مقدارى هم اسفار را در نجف اشرف نزد مرحوم حجة الاسلام و المسلمین آقاى آقا شیخ صدرا بادكوبه كه در منزل به طور خصوصى براى بنده و مرحوم آیة اللّه شهید صدر مى گفتند فرا گرفتم.

فعّالیّت هاى علمى

الف) تألیف
ب) تدریس

فعّالیّت سیاسى

تقریرات زیادى از اساتید نوشته ام كه هنوز به چاپ نرسیده است. بنده نیز درباره مسائلى از مبحث خمس و صلاة الجمعه و هم چنین رجال جزواتى نوشته ام كه هیچ كدام آن ها به چاپ نرسیده است. كتاب دیگرى در دست تألیف دارم به نام قرآن و عهدین كه در این كتاب مقایسه اى شده بین پیغمبرانى كه عهدین معرّفى مى كند و انبیایى كه قرآن یاد مى كند. این كتاب، اثر بسیار خوبى است؛ چون عهدین انبیاى عظام را چنان بد معرّفى مى كند كه هر كس عهدین را در باره خدا و انبیا ببیند از دین متنفّر مى شود بر خلاف قرآن كریم كه انبیا را گل هاى سرسبد جامعه و پاك ترین و وارسته ترین مردم معرّفى مى كند.

كتاب انصاف در امامت، كه حاصل بحث هاى هر شب ما در یكى از مساجد تهران بعد از نماز جماعت در طى چهارده سال است، به فارسى منتشر شده است. هم چنین شرحى بر عروة الوثقى دارم به نام مدارك العروة كه جلد اوّل آن به طبع رسیده و جلد دوم در دست چاپ است.

دو سال آخرى كه در نجف مشرّف بودم، در درس هیچ كسى حاضر نمى شدم و تنها به تدریس مشغول بودم. از كارهاى ما در نجف اشرف كه به آن زیاد اهتمام مى ورزیدیم، حمایت كردن از نهضت امام خمینى در قم بود. از جمله كارهاى ما آن بود كه صداى حوزه علمیّه قم را به مسلمانان دنیا به بهترین وجه منتقل مى كردیم و هر چه را كه مرحوم آقاى حاج آقا مصطفى خمینى قدّس سرّه لازم مى دانستند به خارج منتقل شود، انجام مى دادیم. فعّالیّت هاى این جانب در آن جا مورد توجّه كامل امام راحل قدّس سرّه بود و مرتّب مراسله داشتیم.
پس از پیروزى انقلاب شكوهمند اسلامى ایران بنا بر تقاضاى جمعى از مؤمنان بازار تهران از محضر رهبر عظیم الشّأن انقلاب و بنیان گذار جمهورى اسلامى مرحوم آیة اللّه العظمى امام راحل قدّس سرّه براى اداره مسجد امام خمینى (مسجد شاه) به آن مسجد منتقل شدم و از اسفند 1357 در آن مسجد مشغول انجام وظیفه شدم و موفق شدم در كنار تبلیغ و ارشاد، آن مسجد را كه مخروبه بود با تأسیس موقوفاتى در چند مرحله ابتدا تعمیرات لازم و سپس كمالیات مسجد را از قبیل فن كوئل و خریدن برق قوى و كاشى كارى عالى شبستان مسجد و خریدن بهترین فرش ها از آستان قدس رضوى و غیرذلك به بهترین وجه انجام دهیم.
در مدت جنگ تحمیلى الحمدللّه به فضل خداوند متعال و همّت مؤمنان در رفع احتیاجات رزمندگان عزیز از همه جهات كاملاً موفق بودیم و مكرّراً به جبهه مى رفتیم و به رزمندگان معزّز كمك مى كردیم.

این زندگینامه مختصر که عرض کردیم در واقع معرفی اجمالی آن عالم بزرگوار از لسان خودشان بود که سالها قبل تهیه شده بود.

و یک حسن ختام زیبا

رسولُ اللّه صلى الله علیه و آله:  مَوتُ العالِمِ مُصیبَةٌ لا تُجبَرُ وثُلمَهٌ لا تُسَدُّ ، وهُوَ نَجمٌ ط مِسَ ، ومَوتُ قَبیلَةٍ أیسَرُ مِن مَوتِ عالِمٍ . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله می فرماید: مرگ عالم مصیبتى جبران ناپذیر و رخنه اى بسته ناشدنى است. او ستاره اى است كه غروب مى كند. و مرگ یك قبیله آسانتر از مرگ یك عالم است.
از خدا میخواهیم روح بلند ایشان با انبیا و اولیا همنشین باشد.