امسال هدیه های متفاوت عیدی بدهید

عیدی دادن و عیدی گرفتن با فرا رسیدن سال نو و برپایی جشن نوروز یکی از آن سنت های کهن و هزاران ساله ایرانی است که هر ساله توسط مردم اجرا می شود. اما این سنت باستانی و نیک در سال های اخیر و مدرنیزه شدن مراسم ها و آئین های کهن رنگ و بوی تازه ای به خود گرفته و حتی می توان گفت ،کمرنگ شده است.

این روزها کمتر می توان پدر بزرگ و مادربزرگ هایی را یافت که هر سال با فرا رسیدن سال نو و دست بوسی کوچکتر ها، برای آن ها هدیه هایی خاطره انگیز و زیبا از جمله آیاتی از قرآن و اشعار خطاطی شده حافظ و یا تخم مرغ های رنگی و گلدان های سنبل داشته باشند.
در عوض این روزها هدیه های نوروزی زیبای گذشته که پشت هرکدامشان هزار معنا و حرف بود جای خود را به کارت های هدیه، اسکناس و طلا و جواهرات داده اند.

از چه زمانی رسم عیدی دادن باب شد؟

عیدی دادن و عیدی گرفتن در فرهنگ کهن ایرانی ریشه عمیقی داشته و هیچگاه این سنت پسندیده از آیین نوروز باستانی حذف نشده است. داستانی افسانه ای در مورد آغاز این سنت وجود دارد که بر اساس آن رسم عیدی دادن به جمشید و کشف نیشکر و هدیه دادن آن به مردم در روز عید نوروز نسبت داده می شود. بر اساس این افسانه در گذشته های دور، ایرانیان در نوروز به یکدیگر شکر هدیه می دادند و برای هم آرزوی شادکامی همیشگی می کردند.

اما بر اساس داده های تاریخی نیز گفته می شود که رسم عیدی دادن به شکل مادی در زمان هرمز دوم - شاه ساسانی در سال 304 میلادی آغاز شد و داریوش دوم به مناسبت نوروز، در سال 416 پیش از میلاد سکه زرین ویژه ای ضرب کرد که یک طرف آن شکل سربازی را در حال تیراندازی با کمان نشان می دهد که این رسوم به دلیل افزایش مشکلات اقتصادی مردم آرام آرام جای خود را به هدایای سنتی و کشاورزی داد.
با این حال در مورد هدف از اجرای این رسم می توان گفت آنچه که در به جای آوردن سنت هدیه دادن اهمیت دارد روحیه بخشش، تبرک جویی و ترویج فرهنگ هدیه دادن به یکدیگر است. چرا که در همه جای جهان دادن هدیه به عزیزان ولو اندک راهی برای نشان دادن احساس علاقه به یکدیگر است.
اما با این  وجود می بینیم که روز به روز هدف اصلی این سنت زیبا به فراموشی سپرده شده و آن را به بهانه ای برای خودنمایی و چشم و همچشمی تبدیل کرده ایم.
در گذشته بزرگترهای فامیل، به کوچکترها هدیه ای هر چند کوچک عیدی می دادند. در ایام نوروز کوچکترها برای دست بوسی به محضر بزرگترها می رفتند و آنچه که اهمیت داشت تبرک آن هدیه از سوی بزرگان و دعای خیرشان بود.

عیدی دادن، از گندم وآب و شکر تا اسکناس های کاغذی

بر اساس آن چه که در کتاب های تاریخی در مورد نحوه عیدی دادن و هدیه های نوروزی آمده در گذشته افراد به میزان توانایی مالی شان به میهمانان خود گندم بو داده، سیب و سمنو یا تخم مرغ رنگ شده هدیه می دادند. و ارزش این هدایا از آنجا بود که صاحبخانه با این نیت که گندم نماد روزی و نشان فراوانی و برکت، تخم مرغ نشان تداوم نژاد آدمی، سیب نشان برکت و نعمت و فراوانی و سمنو نماد فراوانی خوراک است، آنها را به عزیزانش هدیه می کرد.
اما اکنون می بینیم که این هدایای زیبا جای خود را به پول و وجوه نقدی داده اند و آنچه که اهمیت یافته نه خیر و برکت هدایای نوروزی بلکه تنها ارزش مادی آن هاست.
اکنون افراد بیشتر تمایل دارند عیدی خود را به صورت نقدی دریافت کنند و هرچه این مبلغ بیشتر باشد ارزش بیشتری برای آن قائل می شوند. به گونه ای که حتی عیدی گرفتن از دست پدر بزرگ و مادربزرگ که روزگاری مایه دلخوشی بچه ها و احساس سربلندی بزرگترها بود به دغدغه ای مادی تبدیل شده است.
به گونه ای که اکنون برخی از خانواده ها بنا به دلایل مختلفی چون مشکلات اقتصادی و بالا بودن تعداد میهمان ها، کدورت های خانوادگی، تجدد گرایی و برخوردهای نامناسب با هدیه های ارزان قیمت از این رسم دلزده شده و از آن فاصله گرفته اند.

آزادی عمل برای انتخاب هدیه و مشکلات اقتصادی دلیل گرایش به هدایای نقدی

از سویی شاید عادی و معقول به نظر برسد که هرکس بخواهد هدیه خود را بر اساس نیازهایش دریافت کند. و از همین روست که هدایای نقدی نزد بیشتر افراد قابل قبول تر و کاربردی تر است. پرداخت پول نقد به جای عیدی اختیار مصرف را به هدیه گیرنده عیدی می دهد، ضمن اینکه شخص با پرداخت نقدی عیدی ارزش تولید، توان شغلی و توانمندی خود را برای گیرنده عیدی بیان می کند.
اما حتی اگر چنین دیدگاهی معقول باشد نباید فراموش کنیم که از ابتدا هدف از اجرای این سنت دیرینه چه بوده است؟ و تنها با این استدلال های عقلانی رنگ و بوی معنوی و احساسی این سنت را از آن گرفته ایم و به آن جنبه عقلانی و مادی بخشیده ایم.
به عبارتی با این کار ،مهربانی و بخشش یعنی مهم ترین دلیل عیدی دادن و حتی به طور کلی برپایی جشن نوروز را به فراموشی سپرده ایم.
حتی در روزگاری که دیگر دادن هدایایی مانند سیب و تخم مرغ رنگ شده و ... غیر عادی و نامعقول به نظر می رسد می توان با در نظر گرفتن روحیه هدیه گیرنده و توجه به علایق او برای اجرای این رسم زیبا کمی وقت گذاشت و هدایایی با رنگ و بوی غیر مادی مانند کتاب، صنایع دستی، گل و گیاه و یادگاری های کوچیک سال نو را ماندگار و خاطره ساز کرد.
هدایای غیر نقدی شور و شعف و جذابیت خاصی برای گیرنده هدیه به همراه دارد چراکه تمام احساس و انرژی مثبت اهداکننده هدیه همراه با آن کالا به گیرنده منتقل می شود و این بدان معناست که شخص برای تهیه هدیه وقت گذاشته و برای گیرنده ارزش خاصی قائل بوده است.
بهانه های اقتصادی نباید دلیلی باشد برای به فراموشی سپردن عشق، توجه، بخشش و مهربانی. همچنین نباید از نظر دور داشت که همه ما در مقابل حفظ آئین های کهن و هویت فرهنگیمان مسئولیم و با بی اعتنایی به اهداف وجودی این رسوم، فرزندانی بی هویت و ریشه فرهنگی و مادی گرا که هر چیزی را با خط کش عقلانیت می سنجند پرورش می دهیم. فرزندانی که دیگر دیدن بزرگترها و اقوام آن ها را شاد نمی کند. بلکه آنچه که برایشان اهمیت دارد تنها هدایای مادی است.