نکته ای برای شب های آخر سال
همیشه از خود می پرسیدم آیا عملی هست که انسان آن را انجام دهد تا بوسیله ی آن بتواند بسیاری از خوبی ها را بدست آورد؟ این سوال در ذهنم بود تا یک روز که در حال خواندن قرآن بودن به این آیه رسیدم که می فرمود: «هرگز به (حقیقت) نیكوكارى نمى رسید مگر اینكه از آنچه دوست مى دارید، (در راه خدا) انفاق كنید و آنچه انفاق مى كنید، خداوند از آن آگاه است». (ال عمران: 92)
از لحن آیه خوشم آمد همانجا به تفسیر آن مراجعه کردم. در تفسیر "برّ" آمده بود که برّ «ایمان به خدا، و روز جزا، و پیامبران، و كمك به نیازمندان، و نماز و روزه، و وفاى به عهد، و استقامت در برابر مشكلات و حوادث" همه از شعب" برّ" محسوب مى شوند». (تفسیر نمونه، ج 3، ص 3) این دقیقاً جواب همان سوالی است که در ذهن من بود. پس نتیجه اش این می شود که انسان زمانی که انفاق کند به بسیاری از نیکی ها و خیر ها خواهد رسید. حال یکی از مصادیق برّ و نیکی کمک به نیازمندان است.
بهترین داشته ام را به نیازمندان می دهم
ابوطلحه انصاری یکی از یاران پیامبر بود. او در مدینه نخلستان با صفایی داشت که زبانزد مردم بود. چشمه زلالی داشت كه هر موقع پیامبر (صلی الله و علیه وآله) به آن باغ مى رفت از آن آب میل مى كرد و وضو مى گرفت. علاوه بر این ها این باغ برای طلحه درآمد زا هم بود. طلحه خدمت پیامبر رسید و عرض كرد: مى دانى كه محبوب ترین اموال من همین باغ است، من مى خواهم آن را در راه خدا انفاق كنم تا ذخیره اى براى رستاخیز من باشد، پیامبر (صلی الله و علیه و آله) فرمود: «بخ بخ ذلك مال رابح لك »: آفرین بر تو، آفرین بر تو، این ثروتى است كه براى تو سودمند خواهد بود، سپس فرمود: من صلاح مى دانم كه آن را به خویشاوندان نیازمند خود بدهى، ابو طلحه دستور پیامبر (صلی الله و علیه و آله) را عمل كرد و آن را در میان بستگان خود تقسیم كرد. (تفسیر نمونه، ج 3، ص: 4). توجه پیامبر بر عطای مال به نیازمندان آن هم نیازمندان خویشاوند، نشان دهنده ی ضرورت توجه به این مطلب است.
امام زین العابدین علیه السلام برای فرد سائل و نیازمند حقوقی را بیان می کند و می فرماید: «حق سائل و خواهنده این است که اگر صدقه ای فراهم شد و می توانی نیازش را برطرف کنی، به او صدقه داده و برای رفع مشکلش دعا نموده، کمکش کنی. (رساله ی حقوق امام سجاد علیه السلام ص 539).
انسان باید تا زمانی که زنده است و مالش در اختیارش است از آن انفاق کند و سنگی از جلوی پای نیازمندی بردارد. علی (علیه السلام) می فرمایند: «ای فرزند آدم! خودت وصی مال خویش باش، امروز به گونه ای عمل کن که دوست داری پس از مرگت عمل کنند.» (نهج البلاغه، حکمت 254).
چرا باید کمک کنم؟
بسیار اتفاق افتاده است که برای بسیاری از کارهایی که ارزش چندانی ندارد بدون چون و چرا مبلغی را پرداخته ایم یا برای آن هزینه های گزافی می کنیم، اما زمانی که نوبت کمک کردن به نیازمندان و تهیدستان می رسد بهانه می آوریم تا از کمک با آنان شانه خالی کنیم.
با خود می گوییم؛ خدا خواسته که این ها فقیر باشند. اگر خدا بخواهد به آن ها هم مثل ما نعمت های فراوان می دهد. ببینید خدا خواسته و به ما داده است. پس کمک من چه دردی از نیازمند دوا می کند؟ او همیشه فقیر و ندار خواهد بود چون خدا خواسته که او فقیر بماند.
خداوند در قرآن می فرماید: «و هنگامى كه به آنان گفته شود: «از آنچه خدا به شما روزى كرده انفاق كنید!»، كافران به مؤمنان مى گویند: «آیا ما كسى را اطعام كنیم كه اگر خدا مى خواست او را اطعام مى كرد؟! (پس خدا خواسته است او گرسنه باشد)، شما فقط در گمراهى آشكارید»! (47). این که می فرماید (انفاق كنید از آنچه خداوند به شما روزى داده) اشاره به این است كه در حقیقت مالك اصلى خداست هر چند این امانت چند روزى به دست ما و شما سپرده شده است، و چقدر بخیلند كسانى كه حاضر نیستند حتى مال كسى را به دیگرى به فرمان او بدهند؟! (تفسیر نمونه، ج 18، ص: 403).
امام کاظم علیه السلام می فرمایند: خدا می فرماید من پولدار را به جهت شأن و کرامتی که بر من دارد پولدار نکردم، و بینوا را به سبب اهانتی که بر من کرده بینوا نکردم، بلکه من سرمایه داران را به وسیله ی بینوایان آزمایش می کنم، و اگر بینوایان نمی بودند سرمایه داران هرگز مستوجب بهشت نمی گردیدند (نمونه معارف اسلام، ج 13، ص 417).
در بیانی امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: خداوند عز و جل روز قیامت به فقرا و مسلمانان مانند یك عذرخواه توجّه کرده و به عزّت و جلالش سوگند می خورد و می فرماید: من براى خوار کردن شما در دنیا نیازمندتان نكردم. امروز خواهید دید كه با شما چه مى كنم، هر كه در دار دنیا احسانى به شما كرده است، دست او را بگیرید و او را به بهشت ببرید. (أصول الكافی، ترجمه كمره اى، ج 5، ص: 103).
تأسی ما باید به مولای متقیان علی علیه السلام باشد که در این باره می فرمود: چگونه من شبى سیر بخوابم و در اطرافم شكمهاى گرسنه باشند؟! (أصول الكافی، ترجمه مصطفوى، ج 2، ص: 270).
کلام آخر
کم کم به ماه آخر سال نزدیک می شویم و در آستانه ی سال جدید شور و نشاط بهاری در ما زنده می شود. به دنبال این هستیم که برای شب عیدمان امکاناتی را فراهم کنیم تا بیشتر از لحظاتمان لذت ببریم؛ در این گیر و دار، به یاد کسانی باشیم که در آرزوی لباسی نو هستند، اما کسی را ندارند که برایشان لباسی بخرد. گرسنه اند و کسی نیست تا آنها را سیر کند و... بیاییم با پیروی از مولایمان علی علیه السلام لذت هایمان را با دیگران تقسیم کنیم و واسطه ای شویم بین خدا و مستمندان و افتخار کمک رسانی به ایشان را نصیب خود کنیم.
به کمپین بیا و خوبیکن بپیوندید
