اهداف جلسه:
آشنایی با موارد استفاده از سنگ کریستال کوارتز
آشنایی با انواع سنگ کریستال کوارتز
وسایل مورد نیاز:
کامپیوتر مجهز به اینترنت
انواع سنگ کریستال کوارتز

مقدمه
کلمه کوارتز از لغت آلمانی "Quarz" مشتق شده و این کلمه احتمالاً از لغت اسلاوی tvrdý (به معنی سخت) ریشه گرفته است.

6 -1 موارد استفاده از سنگ کریستال کوارتز

میلیاردها نفر هر روز از کوارتز استفاده می کنند، اما تعداد کمی از آنها از این موضوع خبر دارند، زیرا بلورهای ریز کوارتزی که از آن استفاده می کنند، درون ساعت های مچی و دیواری آنها پنهان شده است. اما این بلورهای سفید یا شفاف که در سراسر جهان یافت می شوند، چه ارتباطی با اندازه گیری زمان دارند؟

 برخی از مواد مانند برخی از سرامیک ها و بلورهای کوارتز، هنگامی که تحت فشار مکانیکی قرار گیرند، می توانند الکتریسیته تولید کنند. توانایی تبدیل دوجانبه فشار مکانیکی و الکتریسیته را به یکدیگر «خاصیت پیزوالکتریک» می نامند.
بلورهای کوارتز که دارای این خاصیت هستند، با یک ولتاژ معین برق همیشه با بسامد یا فرکانس خاصی مرتعش می شوند؛ بنابراین این بلورها معیار دقیقی از بسامد یا فرکانس را حفظ می کنند، که به تنظیم حرکت ساعت کمک می کند و دقت آن را بسیار بالا می برد. نخستین ساعت کوارتز که با ارتعاشات یک بلور کوارتز هنگام بکار افتادن ولتاژ برقی کار می کند، در سال ۱۹۲۹ ساخته شد. ساعت کوارتز چنان دقیق است که در هر ده سال یک ثانیه خطا می کند. کوارتز در رادیوها، ریزپردازشگرها (میکروپروسسورها)، و بسیاری از دستگاه های صنعتی دیگر نیز به کار می رود.

6 -2 انواع سنگ کریستال کوارتز

سنگ های کریستالی منشاء های متفاوتی دارند بعضی از آنها از نمک تشکیل شده اند مثل کوارتز که انواع آن عبارتند از: كوارتز شفاف، یاقوت ارغوانی ( نوع ارغوانی سنگ كوارتز)، كوارتز سرخ، تورمالین سبز و سنگ های دیگر حتی بعضی از کریستال ها با شکر درست می شوند مثل نبات.
سنگ کریستال بسته به اینکه در چه شرایطی رشد کرده اند، در شکل های متفاوتی وجود دارند. مثلاً بعضی به شکل تک کریستال هستند و برخی به صورت مجموعی از کریستال های روی هم وجود دارند.

 الف: آمتیست(Amethyst)
رنگ: بنفش، ارغوانی، قرمز ٓ ادغوانی کم رنگ
رنگ خاکه: سفید
سختی در مقیاس موهس: 7
وزن مخصوص: 65/2
سیستم کریستالین: تریکونال، هگزاگونال
ساختار شیمیایی: Sio2، دی اکسید سیلیسیم
شفافیت: شفاف
ضریب شکست: 544/1 ٓ 553/1
دیسپرژن: 013/0
بیرفرنژانس: 009/0
فلورسنسی: ضعیف، مایل به آبی

منبع: در نهایت بزرگترین منبع برزیل است اما در بسیاری از نقاط جهان همانند آفریقا یافت می شود.
ساختار: در دایک های پگماتیتی به صورت کریستال های هیدروترمال ساختارهای پوک و توخال یافت می شود.
آمتیس با ارزش ترین سنگ در گروه کوارتز است. نام آن به معنی «مست نبودن» می باشد چون آمتیس به عنوان وسیله ای برای از بین بردن مستی به کار می رفت. بهسازی با دما بین 1382 ٓ 878 درجه فارنهایت (470 ٓ 750 درجه سانتیگراد)، ایجاد زرد کم رنگ، قرمز ٓ قهوه ای، سبز یا انواع بی رنگ می کند. آمتیس های وجود دارند که کمی رنگ در نور روز از دست می دهند. رنگ اصلی با تشعشعه x باز می گردد.
ب: چشم ببر(Tiger ٙs Eye)
رنگ: زرد طلایی، زرد قهوه ای
رنگ خاکه: سفید
سختی در مقیاس موهس: 7 ٓ 5/6
وزن مخصوص: 58/2 ٓ 64/2
سیستم کریستالین: تریکونال
ساختار شیمیایی: Sio2، دی اکسید سیلیسیم
شفافیت: کدر
ضریب شکست: 534/1 ٓ 540/1
فلورسنسی: ندارد

 از چشم باز( انبوهه ای کدر، ریش دار ظریف از کانی کروسیدولیت(نوعی آزبست)، آبی خاکستری تا سبز آبی که جانشین کوارتز می شود) شکل می گیرد. وقتی آهن، از کروسیدولیت تجزیه شده، اکسید می شود به یک رنگ قهوه ای و ساختار رشته ای را حفظ می کند. جلا روی شکستگی ها ابریشمی است. معمولاً رده های چاتو یافت نشان می دهد چون رشته های ساختاری کج یا خم شده هستند. به برخی اسید ها حساس است.
فعال کننده مراکز حرکتی بدن مثل استخوان ها و مفاصل، دارای اثر تسکین دهندگی در تنگی نفس و آسم، محرک افراد ضعیف٬ ترسو و بی اراده، تقویت کننده کبد، مخصوص افراد مضطرب، تقویت کننده تمرکز، به حل مشکلات مالی کمک می کند، ایجاد کننده گرما و آرامش.
ج: رز كوارتز(Rose Quartz)
رنگ: صورتی قوی، صورتی رنگ پریده
رنگ خاکه: سفید
سختی در مقیاس موهس: 7
وزن مخصوص: 65/2
سیستم کریستالین: تریکونال، هگزاگونال
ساختار شیمیایی: Sio2، دی اکسید سیلیسیم
شفافیت: شفاف، مات
ضریب شکست: 544/1 ٓ 553/1
دیسپرژن: 013/0
بیرفرنژانس: 009/0

فلورسنسی: ضعیف، ارغوانی تیرهکوارتز صورتی ( که بر اساس رنگ صورتی اش نام گذاری شده) معمولاً ترک خورده است و گاهی کمی مه آلود است. عامل ایجاد رنگ تیتانیوم است، رنگ می تواند محو گردد. اثرات روتیل های سوزنی داخلی باعث ایجاد ستاره های 6 پر در برش کابوچن می شود.
د: سیترین(Citrine)
رنگ: زرد کمرنگ تا زرد پر رنگ، قهوه ای طلایی
رنگ خاکه: سفید
سختی در مقیاس موهس: 7
وزن مخصوص: 65/2
سیستم کریستالین: تریکونال، هگزاگونال
ساختار شیمیایی: Sio2، دی اکسید سیلیسیم
شفافیت: شفاف
ضریب شکست: 544/1 ٓ 553/1
دیسپرژن: 013/0
بیرفرنژانس: 009/0
فلورسنسی: ندارد.

منبع: شایع ترین برزیل است، با وجودیکه مکان های دیگری هم وجود دارند. مثل ایالات متحده، روسیه و اسپانیا
ساختار: در رگه های هیدروترمال و دایکهای پگماتیتی
نام آن از رنگ زرد لیمویی آن گرفته شده است. عامل ایجاد رنگ آهن است. سیترین های طبیعی کمیاب هستند. بیشتر سیترین های تجاری با آمتیس ها یا کوارتز های دودی بهسازی شده با حرارت هستند. بیشتر سیترین های بهسازی شده با حرارت یک ته رنگ قرمز دارند. سیترین های طبیعی معمولاً زرد کمرنگ هستند.
ه: كوارتز دودی(Smoky Quartz)
رنگ:دودی
رنگ خاکه: سفید
سختی در مقیاس موهس: 7
وزن مخصوص: 65/2
سیستم کریستالین: تریکونال، هگزاگونال
ساختار شیمیایی: Sio2، دی اکسید سیلیسیم
شفافیت: شفاف
ضریب شکست: 544/1 ٓ 553/1
دیسپرژن: 013/0
بیرفرنژانس: 009/0
فلورسنسی: ندارد

منبع: شایع ترین برزیل است، با وجودیکه مکان های دیگری هم وجود دارند.
کوارتز دودی اراده شما را بالا می برد و تقویت کننده بافت های رابط ٬ چربی و عضلانی و کمک به افسردگی، انرژی بخش، موثر بر شکم٬ کلیه٬ لوزالمعده و غدد فوق کلیه است.
تکلیف1:  برای این جلسه انواع سنگ کوارتز نام برده شده در این جلسه را تهیه نمایید. این سنگ ها را بر اساس جنس، نوع شکل گیری و رنگ با یکدیگر مقایسه نمایید. فعالیت خود را با ثبت یک گزارش کامل برای ما ارسال نمایید.

تکلیف2:  در اینترنت جستجو کنید و درباره انواع سنگ کریستال کوارتز اطلاعات کاملی تهیه نمایید. این اطلاعات را طبقه بندی کرده و به صورت گزارشی کوتاه برای ما ارسال نمایید.
محل بازدید/ اردو/ خرید:  ______
منابع مطالعه:  برای کسب اطلاع بیشتر در زمینه انواع سنگ کوارتز ، مقاله موجود در سایت زیر را مطالعه نمایید.