طرز تهیه چسب از محصولات ارگانیک - جلسه ششم

اهداف جلسه:
آشنایی با مواد اتصال یابنده با چسب ها
آشنایی با عمر مفید چسب
آشنایی با پارامترهای موثر بر دوام اتصال چسبی
آشنایی با  آزمایش های کنترل کیفیت چسب ها
وسایل مورد نیاز:
کامپیوتر مجهز به اینترنت

مقدمه
همانطور که در جلسات گذشته با موضوع چسب، تاریخچه استفاده از چسب ها، اجزای تشکیل دهنده چسب ها،تئوری چسبندگی و انواع چسب ها، معایب و مزایای چسب ها همچنین با طبقه بندی چسب ها آشنا شدید. در جلسه گذشته نیز به مبحث مواد تشکیل دهنده فرمول یک چسب پرداخته شد، در ادامه این پروژه قصد داریم با آزمایش های کنترل کیفیت چسب ها آشنا شویم.

6 -1 مواد اتصال یابنده با چسب ها

خواص فیزیکی و مکانیکی موادی که قرار است به یکدیگر چسبانده شوند و چگونگی آماده سازی سطوح آنها از عوامل مهم در انتخاب چسب، قبل از چسباندن سطوح به یکدیگر می باشند اگر به چندین چسب با خواص مکانیکی مختلف می توانند به یک سطح بچسبند ولی دامنه انتخاب مواد اتصال یابنده به علت ضرورت بررسی مواد ذکر شده فوق زیاد نمی باشد.

اجسام اتصال یافته که از موادی با استحکام پائین تر از چسب تشکیل شده اند (مثل الیاف بافته شده بعضی از چوب ها) در هر شرایطی که قرار گیرند می توان از عدم قطع پیوند چسبی آنها هنگام شکست جسم اطمینان داشت زیرا خود سطوح اتصال یابنده قبل از اتصال چسبی می شکنند در چنین مواردی باید در نظر داشت که بکار بردن چسب با استحکام خیلی بالا هم موجب افزایش هزینه می گردد استحکام مواد اتصال یابنده و ضخامت آنها بخصوص هنگامی که مدول الاسیتیسیتی چسب مد نظر باشد حائز اهمیت است. مواد انعطاف پذیر مثل رابرها، فلزات نازک فیلم پلاستیکی و غیره را نباید با یک چسب ترد به یکریگر متصل کرد زیرا پیوند چسبی به سهولت ترک می خورد و باعث افت زیاد استحکام می گردد.

6 -2 عمر مفید چسب

دوام اتصال چسبی معمولاً می بایستی مساوی با دوام جسم ضمن سرویس باشد. برای مثال چسبی که برای اتصال تکه سنگ ها به یک فلز بکار می رود بایستی تا زمان از بین رفتن سنگ ها بادوام باقی بماند. نمونه های دیگر، لنت ترمز اتومبیل، تخته، و پاشنه کفش اند که عمر چسب در آنها باید زیاد باشد. بعضی از اوقات دوام کوتاه مدت یک چسب مورد نیاز است.

هزینه

هنگامی که برای تهیه یک جسم بتوان چند چسب را پیشنهاد نمود در این صورت فاکتور هزینه مطرح است. استفاده از ارزان ترین چسب هم ممکن است تحت تاثیر بعضی از عوامل فرآیند تولیدگردد. از جمله این عوامل از می توان راندمان پوشش چسب بر روی سطوح، سهولت استعمال و وسایل مورد نیاز فرآیند، زمان انجام فرآیند، هزینه کارگر جهت بازرسی قسمت های اتصال یافته ومقدار مواد ضایعاتی نام برد.
کاربرد چسب های گران قیمت هم که سریعاً عمل اتصال را با تکنیک ساده انجام می دهند ممکن است یک انتخاب اقتصادی باشد.

سایر عوامل

نوع مجموعه ای که باید به یکدیگر اتصال یابند یک عامل تعیین کننده در انتخاب چسب می باشد. این مجموعه ممکن است از طریق یک واحد تولیدی انبوه و یا کارگاهی ساخته شود. تولید ماشینی جسم اتصال یافته معمولاً به چسبی با فرم مخصوص نیاز دارد تا تولید سریع میسر باشد.

برای مثال چسب مایع برای تولید محصولاتی که از طریق لایه چینی ساخته می شوند بکار می رود اتصال قطعات کوچک و ظریف به همدیگر به مهارت فرد سازنده جسم نیز بستگی دارد در اینجا تولید با سرعت کم صورت می گیرد.
چون بعضی از چسب ها به عنوان درزگیر در برابر نفوذ گاز ، رطوبت و حلال یا بعنوان عایق حرارتی و الکتریکی بکار می روند بنابراین در انتخاب یک چسب نقش ان باید در نظر گرفته شود. عوامل دیگری هم از قبیل خواص نوری ، مغناطیسی ، الکتریکی و ایمنی ممکن است قبل از انتخاب یک چسب جهت بررسی لازم باشد.

پارامترهای موثر بر دوام اتصال چسبی
الف- نوع محیط
ب- غظلت آب
ج- درجه حرارت
د- نوع چسب
ه- نوع موادی که بایستی به یکدیگر متصل شوند.
و- آماده سازی سطوح قبل از قراردادن چسب بر آنها
ز- تنش
ح- روش های انجام تست دوام اتصال چسبی

6 -3 معرفی آزمایش های کنترل کیفیت چسب ها

برای مطمئن شدن از اینکه چسب انتخاب شده قادر به نگهداری کیفیت مورد نیاز است انجام آزمایشاتی بر آن ضرورت دارد. در آزمایش چسب ها ممکن است لازم باشد تا یک و یا چند خاصیت فیزیکی آن اندازه گیری شود. این آزمایش ها معمولاً طبق توصیه موسسات استاندارد مثل (astm) انجام می شوند.
در هر یک از این مراحل تهیه یک چسب از قبیل انتخاب صحیح مواد فرمول ، مخلوط سازی و یا سایر عملیات برای حفظ کیفیت استاندارد ، ازمایش های معینی که در زیر نام برده می شوند باید انجام گیرند.

آزمایش های خواص عمومی

جهت بررسی خواص عمومی چسب ها تعدادی آزمایش لازم است. این آزمایش ها هم باید از طریق واحد کنترل کیفیت تولید کنندگان چسب ها و هم خریداران آنها انجام گیرند. علت لزوم انجام آزمایش ها توسط خریداران این است که تولید کنندگان چسب ها اغلب قادر به کنترل کامل خواص عمومی در سطح استاندارد نیستند.

مهم ترین خواص عمومی چسب ها عبارتنداز:
گرانروی، پات لایف، زمان ژلاسیون، تک، مقدار جامد، مدت زمان نگهداری در انبار، دانستیه و خیس نمودن سطوح

آزمایش های خواص مکانیکی

متداول ترین آزمایش های خواص مکانیکی عبارتند از : کشش سنجی، لپ شی یر، خستگی، خزش، استحکام برش، خمشی و ضربه ای، دابل لپ شی یر تنسایل تست، پیل تست، کوزشی برتست، بت تنسایل تست و کور دنسیتی

آزمایش های اثرات محیطی

پس از آنکه خواص مکانیکی چسب تعیین شد اثر عوامل محیطی هم باید بررسی شود. آزمایش در محیط هائی مثل آب، حلال آلی، اکسیژن و... انجام گرفته و آگاهی از اثرات آنها موجب پیش بینی عملکرد چسب در محیط مورد نظر می گردد. معمول ترین آزمایش های محیطی عبارتند از :
اثر درجه حرارت های مختلف، رطوبت، نمک ها، مایعات آلی و بررسی تخریب حرارتی و نوری در قدیم، از موادی چون قیر و صمغ درختان به عنوان چسب استفاده می کردند. در تمام قرون گذشته و همچنین قرن نوزدهم چسب ها منشاء حیوانی و یا گیاهی داشته اند. چسب های حیوانی به طور عمده بر مبنای کلوژن مامالیام بودند که پروتئین اصلی پوست، استخوان و رگ و پی است و چسب های گیاهی از نشاسته و دکسترین دانه های گندم، سیب زمینی و برنج تهیه می شدند.

در دو درس بعد به ساخت چسب با مواد ارگانیک خواهیم پردخت.
تکلیف: درباره آزمایش های کنترل کیفیت چسب ها در اینترنت تحقیق کنید. این فعالیت را با ثبت یک گزارش کامل برای ما ارسال نمایید.
محل بازدید/ اردو/ خرید:  _____
منابع مطالعه:  برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه آزمایش کنترل کیفیت چسب ها، مطالب مفید این سایت را مطالعه نمایید.

طرز تهیه چسب از محصولات ارگانیک - جلسه اول
طرز تهیه چسب از محصولات ارگانیک - جلسه دوم
طرز تهیه چسب از محصولات ارگانیک - جلسه سوم
طرز تهیه چسب از محصولات ارگانیک - جلسه چهارم
طرز تهیه چسب از محصولات ارگانیک - جلسه پنجم
طرز تهیه چسب از محصولات ارگانیک - جلسه ششم
طرز تهیه چسب از محصولات ارگانیک - جلسه هفتم
طرز تهیه چسب از محصولات ارگانیک - جلسه هشتم

بخش پژوهش های دانش آموزی سایت تبیان
تهیه: الهام گارسچی - تنظیم: نیلوفر یاقوتی