تبیان، دستیار زندگی
این عارضه با سه مشخصه بیوشیمیایی کتوز، اسیدوز و هایپرگلیسمی متمایز می شود. کتواسیدوز دیابتی می تواند به عنوان علامت اولیه در دیابت نوع یک بارز شود ولی معمولاً در بیماران تشخیص داده شده دیابت در موقعیت هایی که میزان انسولین خون کمتر از نیاز بدن است
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه پنجم

اهداف جلسه:
آشنایی با عوارض بیماری دیابت
آشنایی با عوارض حاد بیماری دیابت
آشنایی با عوارض مزمن بیماری دیابت
وسایل مورد نیاز:
کامپیوتر مجهز به اینترنت


مقدمه
در سه جلسه قبل درباره دیابت، انواع آن، دیابت نوع 1و2 و دیابت بارداری و علائم و نشانه های بیماری دیابت آشنا شدید. در ادامه این بحث قصد داریم در مورد عوارض حاد و مزمن این بیماری به بحث و بررسی بپردازیم.

5 -1 عوارض حاد بیماری دیابت

کتواسیدوز دیابتی: این عارضه با سه مشخصه بیوشیمیایی کتوز، اسیدوز و هایپرگلیسمی متمایز می شود. کتواسیدوز دیابتی می تواند به عنوان علامت اولیه در دیابت نوع یک بارز شود ولی معمولاً در بیماران تشخیص داده شده دیابت در موقعیت هایی که میزان انسولین خون کمتر از نیاز بدن است ایجاد می شود، همچون فراموش کردن دوز انسولین و یا افزایش ناکافی دوز انسولین در وضعیت های استرس همچون بیماری و جراحی. کتواسیدوز دیابتی با علایم تنفس کاسمال، نفس با بوی کتون، تهوع و استفراغ، دهیدراتاسیون و درد شکم و یا کاهش سطح هوشیاری خود را نشان می دهد. درمان این وضعیت درمانی تخصصی است که معمولاً نیاز به بستری اورژانس در بخش مراقبت های ویژه دارد. رکن اصلی درمان هیدراتاسیون و کنترل قند و اسیدوز است.

امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه پنجم

سندرم هایپراسمولار هیپرگلیسمیک که قبلاً شوک یا کومای هایپراوسمولار نامیده می شد: مشخصه اصلی این عارضه هایپراوسمولاریتی خون است. این وضعیت شباهت هایی با کتواسیدوز دیابتی دارد با این تفاوت که وجود انسولین مانع از ایجاد کتون ها و اسیدوز شدید می شود. در این وضعیت هایپرگلایسمی می تواند بسیار شدید و گاه بالای ۱۰۰۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد. این وضعیت معمولاً در بیماران دیابت نوع دو دیده می شود، و معمولاً با وجود مقادیر بالای قند و نبود کتوز قابل توجه در حضور سایر علایم بالینی تشخیص داده می شود.

امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه پنجم

در این بیماران دهیدراتاسیون شدیدتر است و متناسب با افزایش اوسمولاریته پلاسما سطح هوشیاری کاهش پیدا می کند. در این عارضه علایم عصبی شامل تشنج و وضعیتی شبیه سکته مغزی مشاهده می شود که با تصحیح اوسمولاریتی بهبود می یابد. درمان این وضعیت مرگبار باید تهاجمی باشد و شامل تجویز مایعات و انسولین است.

امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه پنجم


هیپوگلیسمی یا افت گلوکز خون: افت قند به مقادیر کمتر از مقادیر طبیعی (۳٫۳ میلی مول در لیتر) که در واقع عارضه ناشی از داروهای کاهش دهنده قند خون است. این عارضه می تواند در پی افزایش مصرف گلوکز در موقعیت هایی همچون ورزش زیاده از حد، کمبود دریافت غذایی و یا مصرف مشروبات الکلی ایجاد شود، این وضعیت می تواند شدید باشد و به کما یا تشنج منجر شود. وجود احتمال بروز این عارضه پایین آوردن انتظارات درمانی برای کنترل گلوکز خون را الزامی می کند. همچنین بروز آن باعث ایجاد ترس در بیمار نسبت به تکرار عارضه و بی توجهی به کنترل قند می شود. لذا در درمان دیابت توجه جدی می شود که از این عارضه پیشگیری شود. در صورت بروز درمان بسته به شدت علایم می تواند با مصرف خوراکی یا تزریقی قند و انجام اقدامات تشخیصی و تعیین قند خون صورت گیرد.

امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه پنجم

5 -2 عوارض مزمن بیماری دیابت

عوارض میکروواسکولار: شامل رتینوپاتی (نابینایی)، نفروپاتی (آسیب های گلومرول و دفع آلبومین) و نوروپاتی (کاهش یا ازدست دادن حس درد) است.
نفروپاتی دیابتی و بیماری های کلیه: بیماری های کلیه از یافته های شایع در دیابتی ها است. حدود نیمی از بیماران دیابتی در طول عمر خود علایم صدمه کلیوی را نشان می دهند. بیماری کلیه عارضه جدی است که می تواند منجر با کاهش طول و کیفیت عمر شود. نفروپاتی دیابتی شایعترین عارضه کلیوی دیابت است. نفروپاتی دیابتی به افزایش پیشرونده دفع پروتئین از ادرار (پروتئینوری) گفته می شود که در بیماران مزمن دیابتی دیده شده و منجر به کاهش عملکرد کلیه و در نهایت نارسایی کلیه می شود. عوامل خطر نفروپاتی دیابتی عبارت است از: طول مدت ابتلا به دیابت، کنترل قند ضعیف، فشار خون بالا، جنسیت مذکر، چاقی و مصرف سیگار. نفروپاتی مراحلی دارد که برای غربالگری، تشخیص و تعیین پروگنوز بیماری کاربرد دارد. در ابتدا بیماران دیابتی دفع طبیعی آلبومین دارند. در مراحل اولیه بروز نفروپاتی دفع پروتئین آلبومین در مقادیر اندک (میکروآلبومینوری) از ادرار ایجاد می شود. میزان دفع به تدریج افزایش می یابد تا در طی پیشرفت نفروپاتی به دفع واضح پروتئین از ادرار منجر شود. عبور از هر یک از این مراحل حدود پنج سال به طول می انجامد. در اواخر این روند سرعت افت عملکرد کلیه افزایش می یابد و لذا نارسایی کلیه در مراحل آخر بیماری آشکار می شود.

امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه پنجم

رتینوپاتی دیابتی: دیابت می تواند باعث نابینایی شود، رتینوپاتی دیابتی شایعترین علت موارد جدید نابینایی در افراد مسن رتینوپاتی دیابتی است. کاهش بینایی همچنین با عوارض دیگری شامل افتادن، شکستگی استخوان ران و افزایش چهار برابر مرگ و میر همراه است. به طور کلی رتینوپاتی دیابتی به سه شکل دیده می شود: ۱-ادم ماکولا (نشت عروقی منتشر و یا موضعی در ماکولا) ۲-تجمع پیشرونده عروقی (میکروآنوریسم، خونریزی های داخل شبکیه، خمیدگی عروقی، مالفورماسیون های عروقی (رتینوپاتی دیابتی غیر پرولیفراتیو) و ۳-انسداد شریانی شبکیه در مراحل آخر.

امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه پنجم

نوروپاتی دیابتی: بیماران دیابتی ممکن است دچار طیف گسترده ای از اختلالات چندگانه اعصاب شوند که انواع اعصاب مختلف حسی و حرکتی را می تواند درگیر کند. این عارضه معمولاً طی ۱۰ سال از بروز بیماری در ۴۰ تا ۵۰ درصد از دیابتی ها مشاهده می شود. افراد مبتلا شده به دیابت نوع یک تا پنج سال پس از بروز بیماری ممکن است دچار نوروپاتی نشوند اما در دیابت نوع دو ممکن است این عوارض از همان ابتدا وجود داشته باشند. فاکتورهای خطری که ریسک بروز نوروپاتی را در دیابتی ها افزایش می دهند عبارتند از: افزایش میزان قند خون، افزایش تری گلیسیرید خون، شاخص توده بدنی بالا، مصرف سیگار و فشار خون بالا. زخم پای دیابتی تا حدود زیادی وابسته به نقص حسی ناشی از نوروپاتی دیابتی است که خود عارضه جدی است و می تواند منجر به قطع عضو شود. از مشکلات دیگر در نوروپاتی دیابتی دردهای نوروپاتیک است که ناشی از اختلال در اعصاب سمپاتیک است و می تواند مشکلات بسیاری برای بیمار و درمانگر ایجاد کند. تشخیص زودرس نوروپاتی اهمیت زیادی در پیشگیری از عارضه های آن دارد.

امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه پنجم

تکلیف: درباره ی عوارض حاد و مزمن بیماری دیابت در اینترنت جستجو کنید. اطلاعات بدست آمده را طبقه بندی کنید و برای ما ارسال نمایید.
محل بازدید/ اردو/ خرید: برای این جلسه می توانید از کلینیک های تخصصی دیابت بازدید نمایید و از نزدیک با بیماری دیابت، عوارض و مشکلات آن آشنا شوید.

منابع مطالعه: برای کسب اطلاعات بیش تر در زمینه عوارض حاد و مزمن بیماری دیابت، به وب سایت مرکز تحقیقات درمانی دیابت به آدرس زیر مراجعه نمایید.

امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه اول
امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه دوم
امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه سوم
امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه چهارم
امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه پنجم
امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه ششم
امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه هفتم
امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه هشتم

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان
تهیه: الهام گارسچی- تنظیم:  نیلوفر یاقوتی