تبیان، دستیار زندگی
كتاب «نگاهی نو به جریان عاشورا» كه در آن تلاش شده است زوایایی از تاریخ زندگانی امام حسین(ع) بررسی شود، حاصل تحقیق گروهی از پژوهشگران پژوهشكدۀ تاریخ و سیرۀ اهل بیت(ع) است كه از سوی مؤسسه بوستان كتاب منتشر شده است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

«نگاهی نو به جریان عاشورا»

كتاب «نگاهی نو به جریان عاشورا» كه در آن تلاش شده است زوایایی از تاریخ زندگانی امام حسین(ع) بررسی شود، حاصل تحقیق گروهی از پژوهشگران پژوهشكد تاریخ و سیر اهل بیت(ع) است كه از سوی مؤسسه بوستان كتاب منتشر شده است.

بزرگترین رویداد تاریخی در زندگانی سیدالشهدا كه بیشترین اطلاعات قابل دسترس از زندگانی آن حضرت نیز در خصوص همین حادثه است، واقع عاشورای سال 61 ه ق است؛ هر چند همین رویداد نیز خود به سبب گستردگی دامن تحولات و تأثیرگذاری اش جای بسیار برای بحث و سخن دارد و از هر زاویه ای كه بدان نگریسته شود، افقی جدید پیش روی دیدگان گشوده می شود. عاشورای حسینی واقعه ای نبود كه تنها در وجود حسین بن علی(ع) در كربلا و در مقطع زمانی خاص خلاصه گردد، بلكه تحولات و تأثیرهای آن در وجود شخصیت های بسیار، چه آنان كه در كربلا حضور داشتند یا نداشتند، به شهادت رسیدند یا به  اسارت رفتند و در سده ها و اعصار تجلی یافته است. با این حال، نباید عنایت به این رویداد عظیم ما را از توجه به دیگر ابعاد زندگانی و شخصیت فرزند علی(ع) دور بدارد و از پرداختن به آنها غافل سازد.

حجت الاسلام محمدیان مسئول واحد ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت :اثر حاضر که مجموعه مقالاتی از مباحث تاریخی است در باره سه موضوع اساسی : شخصیت امام حسین علیه السلام و واقعه ی عاشورا، یاران سید الشهدا و بناهای مقدس منتسب به آن حضرت بحث می نماید.

وی افزود:در این 12 مقاله تلاش شده است زوایایی از تاریخ زندگانی امام حسین علیه السلام بررسی شود، امید آنکه مجموعه حاضر گامی در راستای شناسایی و معرفی تاریخ زندگی امام حسین و نقش ایشان در احیا و پاسداشت دین الهی باشد.

به گفته مسؤول واحد ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ، نظر به الگو و اسوه بودن أئمه هدی علیهم السلام و نیز تاثیر گذاری شخصیت و سیره عملی ایشان بر امت اسلامی ، ترجمه این کتاب در دستور کار قرار گرفت.

علیرضا واسعی پژوهشگر درباره این كتاب گفت: این اثر از جهت محتوا، روش و ساختار دارای نوآوری است و تاكنون 6 بار هم تجدید چاپ شده است.

واسعی تاكید كرد: از این كتاب بیش از 46هزار نسخه منتشر شده كه این تعداد نشر برای یك اثر حكایت از آن دارد كه این كتاب توانسته جای خود را در مجامع علمی و جامعه ایران باز كند.

محمد حسن نجفی یكی از منتقدان این كتاب گفت: تا به امروز در باب واقعه عاشورا آثار و كوشش های فراوانی صورت گرفته و خصوصا پس از انقلاب ما شاهد آثاری خوب در این موضوع بوده ایم.

محمد صحتی سردرودی دیگر منتقد این كتاب افزود: اگر نویسندگان مقالات این كتاب، به كتاب محقق شوشتری (قاموس الرجال)مراجعه می كردند شاید این امر سبب روشنگری بیشتر خواننده در این اثر می شد.

نگاهی نو به جریان عاشورا

مقاله های حاضر در این كتاب، مجموعه ای از مباحث تاریخی است كه دربار سه موضوع اساسی طرح شده اند: الف شخصیت امام حسین(ع) و واقع عاشورا؛ ب اصحاب و یاران سیدالشهداء؛ ج بناهای مقدس منتسب به آن حضرت كه در هر موضوع دو یا چند مقاله ارائه گردیده است.

مجموع مقالات پیش رو، در نگاهی كوتاه بدین گونه قابل شناسایی اند:
1 «رازهای ماندگاری عاشورا» اثر ناظر طرح، دكتر «سیدعلیرضا واسعی» است كه می كوشد نشان دهد چه علل و عواملی در ماندگاری نام و یاد عاشورا مؤثر بوده اند و چرا از میان هم رویدادهایی كه در تاریخ صدر اسلام و ادوار بعدی رخ داده، این واقعه تبلور و تجلی بیشتری یافته است.

2 مقال «امام حسین و صلح امام حسن(ع)» مقال دومی از همین نویسنده است كه به نقش امام حسین(ع) در درو خلافت امام حسن(ع) به ویژه در جریان صلح می پردازد تا نشان دهد آن حضرت پیش از امامت از چه جایگاهی برخوردار بوده است.

3 مقال «جوانان و نوجوانان در كربلا» اثر حجت الاسلام والمسلمین محمدحسین علی اكبری است كه به نقش آفرینی جوانان و نوجوانان در صحرای كربلا و روز عاشورا می پردازد. نویسنده بر آن است تا نشان دهد كه جمع اندك یاران امام، متشكل از طیف های مختلفی بوده و واقع كربلا با بازوان هم اینان استواری یافت و به بار نشست.

4 مقاله «شهدای علوی تبار در واقعه كربلا» از جناب آقای سیدمحمود سامانی است كه در جست و جوی آن است كه چه تعداد از فرزندان امام علی(ع) در روز عاشورا به شهادت رسیدند. روشن است كه در این مقاله از شخصیت های مشور علوی چون امام حسین(ع) چندان سخنی به میان نمی آید.

5 حجت الاسلام والمسلمین حمیدرضا مطهری، با مقال «نقش زنان در نهضت عاشورا» به میزان نقش آفرینی زنانی پرداخته كه به راستی جریان عاشورا را نمی توان بی یادكرد آنان، شناسایی كرد.

6 این كه پس از واقع عاشورا، چند تن از یاران همراه امام زنده ماندند و علل و اسباب زنده ماندنشان چه بود، بحثی جدی و قابل تحقیقی است كه حجت الاسلام والمسلمین محمد غفوری، تحت عنوان «بازماندگان واقعه عاشورا(مردان و پسران)» آن را باز نموده است.

7 مقال «شهادت امام حسین(ع) از منظر اهل سنت» اثر حجت الاسلام والمسلمین عبدالمجید ناصری، كاوشی است برای نشان دادن دیدگاه اهل سنت دربار جایگاه معنوی امام حسین(ع) در جریان قیامی كه به شهادت آن حضرت انجامیده است. با هم سخنانی كه از ناحی برخی اهل سنت در جهت تبرئ یزید، گاه به چشم می خورد، نویسنده نشان داده كه چگونه بسیاری از اندیشوران به تأیید حركت امام و تكذیب عمل یزید پرداخته اند.

8 واقع عاشورا، تأثیرهای فراوانی در حیات اجتماعی مسلمانان، از جمله تیر بنی هاشم نهاد كه جناب آقای علی آقاجانی قناد با مقال «بنی هاشم پس از قیام عاشورا» به گزارش و تحلیل آن دست زده است.

9 به همراه بردن زنان و كودكان توسط امام حسین(ع) به صحرای كربلا كه بی تردید گرفتاری هایی بر آنان داشت از دیرباز محل گفت و گو بوده است. مقال «نقش تبلیغی اهل بیت(ع) در نهضت عاشورا» از حجت الاسلام والمسلمین علیرضا انصاری، در پی وانمایی این واقعیت است كه حضور اهل بیت(ع) و به اسارت رفتنشان چه میزان در تبلیغ نهضت امام و نیز به درو ماندنش از دست تحریف و جعل نقش داشته است.

10 از بحث های ارزشمند دربار امام حسین(ع) قضی سر آن حضرت است كه در عاشورا از تن مباركش جدا شد و به جاهای متعددی برده شد. این كه این سر به چه جاهایی رفت و در نهایت چه شد، در مقاله ای با عنوان «رأس الحسین و مقام های آن» توسط حجت الاسلام والمسلمین مصطفی صادقی به بحث گرفته شده است.

11 صحرای كربلا از آن روزی كه واقع عاشورا در آن رخ داد به عنوان محل حائر حسینی شناخته شده و مورد گفت و گو قرار گرفته است. این كه حائر حسینی به چه جایی اطلاق می شود و چرا، و در طول تاریخ بر آن چه گذشته است، در مقال «حائر حسینی در گذر تاریخ» اثر حجت الاسلام و المسلمین یدالله مقدسی، پژوهش شده است.

12 آخرین مقاله با عنوان «تعداد یاران امام حسین(ع) در كربلا» ترجمه، تلخیص و تحقیقی از كتاب «ابصارالعین بأنصار الحسین(ع)» اثر شیخ محمد شمس الدین است كه توسط حجت الاسلام والمسلمین علی اكبر امامی حجتی انجام یافته كه به شمار و اسامی یاران امام می پردازد.امید است كه این مجموعه گامی در راستای شناسایی و معرفی تاریخ زندگی امام حسین(ع) و نقش ایشان در احیا و پاسداشت دین الهی باشد.

منابع: ایسكا، حوزه نیوز