بوسه بر خاك پی حیدر (ع)

کتاب بوسه بر خاک پی حیدر(ع) بحثی در ایمان و آرمان فردوسی با نقد نظریات و آرای برخی شاهنامه پژوهان معاصر به قلم مرحوم علی ابوالحسنی(منذر) در شمارگان دو هزار نسخه توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده است.

کتاب بوسه بر خاک پی حیدر(ع) درباره ایمان و آرمان فردوسی و تاثیر شاهنامه از قرآن و احادیث معصومین(ع) همراه با نقد نظریات و آرای برخی از شاهنامه پژوهان معاصر به بحث می پردازد. نویسنده در دو فصل نخست کتاب از تبلیغات دوران پهلوی به مثابه شیوه ای در تحریف تاریخ و ایجاد تقابل مصنوعی میان ایران و اسلام, به تفصیل سخن می گوید . وی معتقد است : «اصولا در عصر پهلوی, بر فردوسی دو گونه ستم رفت :یک نوع ستم با هتاکی صریح به ساحت شاعر صورت گرفت و ستم دیگر که شایعتر و از جهاتی بدتر بود با مسخ و تحریف شخصیت و پیام وی» .نگارنده در ادامه, مباحثی از این دست را مطرح می سازد :«تابش آفتاب قرآن و عترت(ع) بر آفاق شاهنامه», «تشیع و شاهنامه ;سرنوشت یکسان در تاریخ ایران», «ابیات مدح خلفا در شاهنامه ;اصیل یا الحاقی», «دیپاچه شاهنامه ; برگی زرین از کلام و حکمت شیعی», «فردوسی, پیرو استوار رسول(ص») .در آخرین بخش کتاب پنج ضمیمه با این عناوین مندرج است : «پورداود ;قصه یک استحاله», «نیما یوشیج ;طعنه بر سیمرغ», «چالش با محمود شیرانی», «تحریف متون و مصادر کهن, توطئه ای مستمر بر ضد مذهب اهل بیت(ع») و «رفض و رافضی با نامی مستعار برای تشیع اثنی عشری».

دكتر غلامعلی حداد عادل رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در حاشیة یادواره علمی استاد علی ابوالحسنی (منذر) با ابراز تاسف از فقدان این محقق برجسته گفت: كتاب «بوسه بر خاك پی حیدر»، یكی از چند ده كتاب تالیفی استاد ابوالحسنی، بر جنبة معنوی، دینی، الهی، اسلامی و شیعی فردوسی متمركز است و از این جهت در بین شاهنامه شناسان و شاهنامه پژوهان ممتاز است.

«غلامعلی حداد عادل» رئیس فرهنگستان زبان فارسی درباره «بوسه بر خاک پی حیدر» گفته است: «انصافا در این کتاب اطلاعات ادبی ارزشمند، تحقیق با انضباط و غیرت دینی موج می زند و حجت الاسلام منذر در این کتاب چهره حقیقی فردوسی را ترسیم می کند. مرحوم منذر یک روحانی است که در محافل شاهنامه پژوهی شرکت نکرده اما کتابی نوشته که می تواند مورد رجوع استادان ادبیات قرار گیرد.»

رییس كمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی انگیزه مرحوم منذر از تالیف این اثر را اینگونه بیان كرد: فردوسی شناسی در دوران پهلوی به مدت بیش از نیم قرن وسیله ای برای تثبیت پایه های حكومت پهلوی از دید دولتمردان شده بود. البته همة محققان چنین نظری نداشتند. ولی رضاخان برای قراردادن ایران در مقابل اسلام و محمدرضا پهلوی برای اثبات شعار آمریكاییِ «خدا، شاه، میهن» كه بعد از كودتای 28 مرداد سرداده بود-می خواستند از فردوسی به عنوان نماد ملی گرایی در مقابل اسلام استفاده كنند. این موضوع سبب شده بود تا در علاقة مردم متدین نسبت به فردوسی شك و تردیدی ایجاد شود. در واقع مردم متدین هنگامی كه مشاهده می كردند در آن حكومت از فردوسی سوء استفاده می شود كمتر سراغ او می رفتند. در اوایل انقلاب هم به دلیل آنكه در دوران حكومت پهلوی شاهنامه فردوسی با محمدرضا شاهنامه و رضا شاهنامه یكی گرفته شده بود، صحبت كردن از شاهنامه خیلی مقبول طبع انقلابیون نبود. به تدریج كه زمان گذشت زلالی فردوسی ماند و آن كف های روی آب زایل شدند.

حداد عادل افزود: مرحوم ابوالحسنی در فضای دینی به عنوان یك روحانی با ذوق ادبی، دانش خوب و خوض و غور در شاهنامه سعی كرد چهرة طبیعی و واقعی فردوسی را به مردم معرفی كند. در واقع كتاب «بوسه بر خاك پی حیدر» نوعی غبار زدایی از چهرة فردوسی است. غباری كه در طول نزدیك به شش دهه در دوران پهلوی اول و دوم بر چهرة او نشسته بود. مرحوم ابوالحسنی فردوسی را به عنوان حكیم و شیعه دوازده امامی كه خودش را خاك پای حیدر و امیرالمؤمنین (ع) معرفی كرده به ما می شناساند و باید توجه داشت كه در این معرفی هیچ تكلف و تصنعی هم نیست بلكه آنچه گفته شده مستند به خود شاهنامه  بوده و مشحون از استدلات علمی است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در بیان وجه امتیاز این كتاب نسبت به دیگر آثار شاهنامه پژوهان گفت: تمركز این كتاب بر جنبة معنوی، دینی، الهی، اسلامی و شیعی فردوسی آن را در بین شاهنامه شناسان و شاهنامه پژوهان ممتاز كرده است.

وی در ادامه گفت: مرحوم منذر به عنوان یك فرد آشنای به علوم حوزوی با ورودش به حوزه ادبیات و شاهنامه پژوهی توانست آثار دانشمندان زبان شناس و استادان ادب را از جنبة اعتقادی فردوسی كامل كند. یعنی در منظومة فردوسی شناسی سیارة درخشانِ اعتقادات فردوسی را اضافه كرد.

رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به رویكرد مرحوم منذر از شاهنامه كه در پی بازكاوی ژرف بافت اندیشه ای مبتنی بر حكمت و آموزه های اسلامی است گفت: فردوسی در طول تاریخ ایران و در نزد مردم مسلمان هیچ گاه به عنوان شاعری كه  با اسلام و تشیع زاویه ای داشته شناخته نشده بود. یعنی آن مردم متدینی كه برای امام حسین (ع) در تاسوعا، عاشورا و محرم گریه می كردند همان مردم می نشستند و شاهنامه گوش می كردند و هیچ احساسی نداشتند كه وقتی شاهنامه می خوانند از دین و اعتقادات شیعی خودشان جدا می شوند. این گواهی تاریخ است. یعنی شما هیچ وقت در تاریخ نمی بینید كه كسی به دلیل توجه به شاهنامه، از نظر دینی ملامت شده باشد. بلكه فردوسی به عنوان یك شاعر مسلمان، حكیم و یك شیعة ارادتمند به امیرالمؤمنین (ع) در طول تاریخ حضور طبیعی داشته است. در واقع این تفسیر ملی گرایانة در مقابل اسلام یا جدای از اسلام یك امر خاص سیاسی بود كه دامن گیر فردوسی شده بود. هم اكنون دوباره فردوسی به جای خودش بازگشته و در جمهوری اسلامی هم محترم است و آقای ابوالحسنی هم این نكته را خوب درك و بیان كرد.

محمد کراچیان نیز درباره كتاب زنده یاد منذر اظهار داشت: کتاب «بوسه بر خاک پی حیدر» که حاصل شاهنامه پژوهی ابوالحسنی نه بر اساس برداشت های شخصی بلکه با تحقیق و پژوهش در 744 صفحه نوشته شده است.

منذر کتاب «بوسه بر خاک پی حیدر» را در 14 بخش که هر بخشی شامل چهار یا پنج فصل است و در آن ایمان و در حقیقت آرمان های فردوسی را مورد واکاوی قرار می دهد.

«نگاهی به اصل ولایت فقیه»، «میعاد با استاد مطهری شهید راه تطهیر سیمای فرهنگ اسلامی از زنگار غرب زدگی و شرق زدگی»، «تحلیلی از نقش سه گانه شهید شیخ فضل الله نوری در نهضت تحریم تنباکو»، «تراز سیاست؛ جلوه هایی از سیاست و مدیریت شیخ انصاری»، «سیاهپوشی در سوگ ائمه نور(ع)» و «ریشه های تاریخی و مبانی فقهی» از جمله آثار به جای مانده از این محقق و نویسنده گرانسنگ است.

این نویسنده اصفهانی تاکید کرد: حجت الاسلام ابوالحسنی در این کتاب با بررسی کتاب شاهنامه فردوسی که برگرفته از قرآن و احادیث است بر نوشته هانری کرین که شاهنامه را مانند کتاب های مقدس که پیروانش بر آن احترام می گذارند، صحه می گذارد.

وی با بیان اینکه حجت الاسلام ابوالحسنی تحقیقاتش بر اثر سر ذوق  و قریحه نبوده است، اضافه کرد: به صراحت در این کتاب شیعه بودن فردوسی را با سند و مدرک به اثبات رسانیده است.

حجت الاسلام والمسلمین علی ابوالحسنی (مُنذِر) در سال 1334 در تهران به دنیا آمد و در روز سوم اسفندماه 1390 در سن ۵۶ سالگی بر اثر عارضه قلبی به دیار باقی شتافت.

وی از نویسندگان و مورخان فعال بود که پس از گذراندن تحصیلات کلاسیک و ورود به دانشگاه در تهران، با تشویق اطرافیان خود تحصیلات در حوزه علمیه قم را برای فعالیت های علمی خود برگزید.

منابع: فارس نیوز، جهان نیوز، ویستا، پایگاه اینترنتی سپاه قدس استان گیلان