تبیان، دستیار زندگی
غلظت آلایندگی ماهواره ها روی پشت بام های تهران بیشتر شده است!
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

جم تی وی و  من و تو روی بام تهران!

غلظت آلایندگی ماهواره ها روی پشت بام های تهران  بیشتر شده است!

رضوانی-بخش ارتباطات تبیان
ماهواره

صدا و سیمای دهه 80 و 90 با صدا و سیمای دهه 60 و 70 باید متفاوت باشد این موضوع را فارغ از تحولات مربوط به تکنولوژی، سبک زندگی و نگرش مردم، با توجه به عامل زمان باید نگریست؛ چرا که لزوم همگام شدن با رشد و تغییرات تکنولوژیک و یا تولید محتوا مطابق با نیازهای روز مخاطبان امری بدیهی است اما اصل تغییر باید فراتر از این موارد بر مبنای فضای رقابتی و تکثر رسانه ای انجام پذیرد. تولید محتوا مبتنی بر اصول اما با همان چهارچوب فضای تک صدایی یا مبتنی بر فیلتر و پارازیت قطعاً نمی تواند سیر اعتماد و یا اقناع مخاطب را مانند دهه های گذشته در پی داشته باشد.
پیرامون افزایش و کاهش میل مخاطبان به رسانه ملی و ماهواره رقابتی تنگاتنگ وجود دارد و سالیانه  آمار این موضوع با فراز و فرودهایی روبروست. گاهی رسانه ملی پیشی می گیرد و گاهی هم شبکه های ماهواره ای اما متاسفانه رشد افزایش مخاطبان ماهواره ای همیشه روندی همراه با رشد  داشته است.
یکی از آخرین آمارها توسط ایسپا مرکز افکارسنجی خبرگزاری دانشجویان ایران انجام گرفته است مطابق نتایج حاصل از پژوهش این مرکز براساس این نظرسنجی بر اساس نتایج این نظرسنجی، حدود 38 درصد مردم کشور اعلام کرده اند که از شبکه های ماهواره ای استفاده می کنند. آمار ایسپا  از استفاده ٤٠ درصدی مردم شهرها و ٣٢ درصدی مردم روستا ها حکایت دارد همچنین میزان استفاده زا این رسانه را در میان جوانان کشور (١٨ تا ٢٩ سال) 46 درصد اعلام می کند در حالی که این میزان برای افر. 47 درصد کسانی که تحصیلات آکادمیک دارند و 33 درصد کسانی که فاقد تحصیلات آکادمیک هستند از ماهواره استفاده می کنند. اما نتایج نظرسنجی ایسپا حاکی از آن است که حدود 44 درصد تهرانی ها اعلام کرده اند که از شبکه های ماهواره ای استفاده می کنند.

نیمی از جوانان معتقدند که افزایش شبکه های تلویزیونی در برآورده کردن انتظارات جوانان موثر بوده است، اما ۶۷ درصد آنان معتقدند که این تغییرات نتوانسته است گرایش جوانان به ماهواره را کاهش دهد.

مقایسه یافته های نظرسنجی ایسپا با سایر نظرسنجی هایی که در طول سال های قبل توسط این مرکز انجام گرفته است نشان می دهد میزان رجوع مردم تهران به شبکه های ماهواره ای نسبت به دو سال قبل افزایش یافته است. اما آمارهای صدا و سیما هم گاها از رشد نوسانی مخاطبان خبر داده اند. در بررسی ها اما علل مشترکی  وجود دارد که به نارضایتی مخاطبان منجر شده و باعث می شود تا ماهواره روند رو به رشد خود را داشته باشد . مواردی که  از گذشته حول محورهای ثابتی وجود دارند و هنوز فکری اساسی برای آنها نشده است. یکی از این آمار ها که در مورد اقبال جوانان به رسانه های داخلی یا ماهواره، نتایج تحقیقی که توسط سازمان ملی جوانان انجام شده است نشان می دهد که، در مجموع جوانان برنامه ها و عملکردهای صدا و سیما را قابل قبول نمی دانند. نیمی از جوانان معتقدند که افزایش شبکه های تلویزیونی در برآورده کردن انتظارات جوانان موثر بوده است، اما ۶۷ درصد آنان معتقدند که این تغییرات نتوانسته است گرایش جوانان به ماهواره را کاهش دهد.

۷۳ درصد آنها گله مند از فقدان تنوع لازم در برنامه های رادیو و تلویزیون در ایران هستند و ۶۴ درصد آنان می گویند که صدا و سیما در انعکاس مسائل و مشکلات جامعه عملکرد مناسبی نداشته است.

۵۳ درصد آنان معتقدند که صدا و سیما در مقابله با تهاجم فرهنگی غرب عملکرد قابل قبولی نداشته است و نکته دیگر آنکه ۵۷ درصد جوانان برنامه های صدا و سیما را شادی بخش و نشاط آفرین نمیدانند. ( هیئت نظارت و ارزیابی فرهنگی و علمی شورای عالی انقلاب فرهنگی،۱۳۸۶ ) و در بررسی دیگر معیار نارضایتی از تلویزیون شامل عدم جذابیت برنامه های صدا و سیما، عدم انطباق برنامه ها با نیازهای روحی و اقتضائات سنی، تکراری و غمگین بودن برنامه ها و ... می شد (شهابی، جهانگردی،۱۳۸۷ )

موارد مشترکی که به عنوان نقطه ضعف و نارضایتی مخاطبان در این بررسی ها به دست آمده،نکاتی است که رسانه ملی فارغ از حرکت رو به رشد زیر ساختی و کمی گرایی اش باید بدان ها نظر داشته باشد. صدا و سیما در چند سال اخیر در زمینه افزایش کانال ها توانسته گام های مثبتی را بردارد اما عدم هماهنگی این کمیت یا کیفیت نتوانسته است رضایت مخاطبان را در پی داشته باشد.کمیت اگر در کنار کیفیت نباشد گره ای از کارها باز نخواهد شد و نه سود اقتصادی در پی دارد و نه فرهنگی؛نمونه ی این مورد را در شبکه های ماهواره ای فارسی زبان شاهد بودیم زمانی که شبکه زمزمه، خواهر دوقلوی شبکه فارسی وان نتوانست به حیات خود ادامه دهد و تعطیل شد.

مواردی که از علل نارضایتی است و در نظر سنجی ها و نظرات مخاطبان شنیده می شود عدم جذابیت و وجود روحیه نشاط و امید آفرینی و عمل به وظیفه سرگرمی و تفریح در برنامه های رسانه ملی است روندی که حتی برنامه هایی چون خندوانه یا شبکه نسیم نتوانستند با آن مقابله کنند و هنوز موج محتواهایی چون، ستایش،نفس گرم وکیمیا ادامه دارد.

در این راستا عدم تنوع بخشی به برنامه ها از مواردی است که نسبت به آن نارضایتی وجود داشته  موردی که باید رسانه ملی بدان توجه ویژه تری کند گاهی برنامه های جذاب هم تولید و پخش می شوند اما وقتی شما  کانال های تلویزیون را بالا و پایین می کنید هیچ برنامه ای چشمگیری وجود ندارد و دلیل آن چیزی جز ضعف جدول پخش نیست.

پژوهش روندی نظرسنجی های ایسپا نشان می دهد در حالی که میزان استفاده از شبکه های ماهواره ای در حدفاصل سال های 1389 تا 1391 افزایش پیدا کرده است، به موازات آن استفاده از شبکه های ماهواره ای به عنوان منبع اصلی کسب خبر و همچنین اعتماد به این شبکه ها کاهش پیدا کرده است. بر اساس این داده ها و شواهد تجربی شاید بتوان گفت استفاده زیاد از شبکه های ماهواره ای الزاماً به معنای اعتماد به این شبکه ها نیست چرا که نتایج، همزمان با افزایش استفاده، هم کاهش اعتماد و هم کاهش رجوع برای کسب خبر از طریق این شبکه ها را نشان می دهد.

مواردی که از علل نارضایتی است و در نظر سنجی ها و نظرات مخاطبان شنیده می شود عدم جذابیت و وجود روحیه نشاط و امید آفرینی و عمل به وظیفه سرگرمی و تفریح در برنامه های رسانه ملی است روندی که حتی برنامه هایی چون خندوانه یا شبکه نسیم نتوانستند با آن مقابله کنند و هنوز موج محتواهایی چون، ستایش،نفس گرم وکیمیا ادامه دارد.

اما این می تواند زمینه مناسبی برای صدا و سیما باشد تا  مواردی چون "  عدم انعکاس مناسب مسائل و مشکلات جامعه "  را با تغییر سیاست های خبری و برنامه سازی در راستای افزایش اعتماد و جذب مخاطبان در دستور کار قرار دهد.
در این زمینه روند خبررسانی در این رسانه  باید منطبق با فضای به روز و بازی که رسانه هایی چون شبکه های اجتماعی ایجاد کرده اند، منطبق شود.
نکته دیگر که باید بدان توجه داشت این است که هر چند مطابق آمار اینچنین افزایش مخاطبان ماهواره صرفاً با افزایش اعتماد نسبت به این شبکه ها همراه نبوده است و این نکته خوبی است تا رسانه ملی سعی کند از علل این شرایط در جهت اعتماد سازی، جذب و اقناع مخاطب استفاده کند اما این عدم اعتماد به معنای عدم تأثیر ناخودآگاه مخاطب از پیام های این شبکه ها به ویژه در سبک زندگی نمی باشد و لذا ضروری است تا با به روز رسانی سیاست های خبر رسانی،افزایش کیفیت در کنار کمیت و جذابیت و تنوع بخشی، با افزایش اعتماد به رسانه ملی حتی جای هرگونه تاثیرناخودآگاه بر مخاطبان نیز گرفته شود.
مسئله اعتمادسازی و جذب مخاطب خارج از نگرش و برنامه ریزی کلان، با توجه به این ایام خاص که همه شبکه های ماهواره ای و رسانه های اجتماعی پیرامون  انتخابات فعالیت می کنند و بعضا مقاصدی سیاسی را دنبال می کنند، امری ضروری و یک فرصت است.