تبیان، دستیار زندگی
این ویژگی انسان را قدرتمند است. یادمان باشد که همه انسان ها واجد این ویژگی نیستند و بنابراین کسانی که اقدام به امر می کنند مورد احترام مردم قرار می گیرند. اگر نتوانید این کار را انجام دهید احساس ناخوشایندی خواهید داشت.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

یک پند از 7 پند مولانا

این ویژگی انسان قدرتمند است. یادمان باشد که همه انسان ها واجد این ویژگی نیستند و بنابراین کسانی که اقدام به امر می کنند مورد احترام مردم قرار می گیرند. اگر نتوانید این کار را انجام دهید احساس ناخوشایندی خواهید داشت.

فرآوری: زهرا اجلال - بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
بخشش

یکی از هفت پندی که به نقل از مولانا داریم این است که می فرماید: در بخشیدن خطای دیگران مانند شب باش...
به واقع این بخشیدن و گذشتن از خطای دیگران چیست که آنقدر به آن تاکید شده است .... نه فقط اسلام بلکه علم روانشناسی امروز نیز بر آن تاکید دارد ...
مطالعه قرآن کریم به ما نشان می دهد آیاتی که مشتمل بر واژه عفو بوده و یا واژه هایی که بر معنی عفو دلالت می کنند (مانند رحمت و مغفرت و...)، به روشنی گویای موضوع عفو و گذشت هستند. دسته ای از آیات به عفو خداوند اشاره دارند: «بعضی از شما خواهان دنیا بودند و بعضی خواهان آخرت، پس خداوند شما را از آنها منصرف ساخت (و پیروزی شما به شکست انجامید) تا شما را آزمایش کند و او شما را بخشید و خداوند نسبت به مؤمنان فضل و بخشش دارد.»[آل عمران / 152]
برخی آیات به عفو اولیای خداوند اشاره دارد: «گفت امروز ملامت و توبیخی بر شما نیست. خداوند شما را می بخشد و ارحم الراحمین است.» [یوسف / 92]

پیامبر اکرم (صلی الله و علیه و آله) می فرمایند: هر کس قدرت (بر انتقام) دارد گذشت کند، خداوند در روز لغزش از او درگذرد

در این آیه حضرت یوسف (علیه السلام) نه تنها از حق خود گذشت و حتی حاضر نشد کمترین توبیخ و سرزنشی را در حق برادرانش روا دارد، بلکه از نظر حق الله نیز آنان را اطمینان داد که خداوند غفور و بخشنده است. [مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه، ج10، ص57]
برخی دیگر از آیات، پیغامی الهی و خطابی ملکوتی به بندگان است تا عفو و گذشت را سنتی حسنه در زندگی خود قرار دهند.
«ما آسمان و زمین و آنچه میان آن دو است، جز به حق نیافریدیم و ساعت موعود (قیامت) قطعا فرا خواهد رسید. از آنها (دشمنان) به خوبی صرف نظر کن (و آنها را به نادانیشان ملامت ننما.)»[ حجر/ 85]
خداوند در این آیه به پیامبر اکرم (صلی الله و علیه و آله) دستور می دهد که در برابر لجاجت ها، نادانی ها، تعصب ها، کارشکنی ها و مخالفت های سرسختانه انسان ها ملایمت و محبت نشان ده و از گناهان آنان صرف نظر کن و آنها را ببخش، بخششی زیبا که حتی توأم با ملامت نباشد. [مکارم شیرازی، ناصر؛ پیشین، ج11، ص126]

عفو در روایات

روایات بسیاری مبنی بر عفو و تشویق کردن ائمه (علیهم السلام) به این صفت کریمانه وجود دارد که نشان دهنده اهمیت و ارزش بسیار بالای آن است. البته عفوی که با شرایط خاص توأم باشد و اگر با این شرایط نباشد، نه تنها ممدوح و پسندیده نیست بلکه مذموم و ناپسند نیز می باشد.
پیامبر اکرم (صلی الله و علیه و آله) می فرمایند: هر کس قدرت (بر انتقام) دارد گذشت کند، خداوند در روز لغزش از او درگذرد. [ری شهری، محمد؛ میزان الحکمه، ج8، ص3837]
امام علی (علیه السلام) درباره عفو می فرماید: (بدی یا خوبی را) به نیکی پاداش ده و از بدی درگذر، به شرط آنکه به دین لطمه ای نزند یا در قدرت اسلامی ضعفی پدید نیاورد. [همان، ص3839]
در بیانی دیگر امام علی (علیه السلام) فرمودند: بدترین مردم کسی است که خطای دیگران را نبخشد و عیب را نپوشاند. [همان]

آثار و فوائد عفو

هرگاه عفو و گذشت های بزرگوارانه و چشم پوشی های کریمانه، به شیوه ای آگاهانه انجام بگیرد، برکتها و سازندگی های فراوانی را به همراه خواهد داشت که در اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم:

الف- آثار دنیوی

1. حصول تقوا: خداوند در قرآن می فرماید:

«اگر شما گذشت کنید، به پرهیزگاری نزدیک تر است.» [بقره / 237]
بر این اساس، یکی از آثار بخشش، نزدیک بودن بخشش به تقوا می باشد که این امر از دو جهت است:
الف- کسی که از حق خود می گذرد و آن را می بخشد، قطعاً می تواند مطمئن باشد که در این گرفتن حق، به هیچ وجه اشتباه نکرده و حق دیگری را پایمال نکرده است، بنابراین گذشت به تقوا نزدیک تر است.
ب- کسی که با گذشت از حق قانونی و شرعی خود صرف نظر می کند، امید است که نافرمانی و گناه خدا را -در گرفتن آنچه حق اوست- نکند. [طبرسی، فضل بن حسن؛ ترجه تفسیر مجمع البیان، مفتح، محمد؛ ج3، ص49]

2. موجب عزت:
عفو و گذشت سبب عزت می باشد؛ چرا که در نظر مردم نشانه بزرگواری، شخصیت و سعه صدر است، در حالی که انتقام جویی در مسائل شخصی نشانه عدم تسلط بر نفس است. رسول اکرم (صلی الله و علیه و آله) می فرماید: «عفو و گذشت سبب عزت و آبرو می گردد. چرا که عفو چیزی جز عزت بر انسان نمی افزاید». [کلینی، محمدبن یعقوب بن اسحاق؛ اصول کافی، ترجمه مصطفوی، سید جواد، ج23، ص108]

3. سلامت روح و آرام جان:
عفو و گذشت سبب سلامت روح و آرامش جان و در نتیجه، سبب طول عمر می شود. رسول اکرم (صلی الله و علیه و آله) می فرمایند: «عفو و گذشت سبب سلامت روح و آرامش جان و طول عمر خواهد شد». [ری شهری، محمد؛ پیشین، ج 3حدیث 13184]

4. پیروزی:
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند: «هرگز دو گروه با هم رویاروی نشدند، مگر اینکه باگذشت ترین آنها پیروز شد.» [همان، ج8، ص3835]

5. از بین رفتن کینه توزی:

رسول خدا (صلی الله و علیه و آله) فرمود: آنگاه که بندگان در صحرای محشر گرد آورده شوند، آواز دهنده ای ندا می دهد آن کس که مزدش با خداست برخیزد و به بهشت رود. گفته می شود: چه کسی مزدش با خداست؟ می فرمایند: بخشایندگان مردم

انتقام جویی سبب برافروخته شدن آتش کینه در دلها شده، طرف مقابل را به انتقامی خشن تر وا می دارد و آن انتقام سبب خشونت بیشتری شده، گاه به جنگی تمام عیار در میان طوائف و قبائل بزرگ تبدیل می شود. عفو و گذشت جلوی این ناهنجاریها، کینه ورزیها، خشونتها و جنایتها را می گیرد و آن را از بین می برد. [مجلسی، محمد باقر؛ بحار الانوار، ج74، ص 168]


6. محبت خداوند- [مائده / 3]و نزول رحمت الهی. [آمدی، عبدالواحد بن محمد؛ غرر الحکم و درر الکلم، ترجمه: هاشم رسولی محلاتی، حدیث4307]

ب- آثار اخروی

1. ورود در بهشت:
روایت شده است که رسول خدا (صلی الله و علیه و آله) فرمود: آنگاه که بندگان در صحرای محشر گرد آورده شوند، آواز دهنده ای ندا می دهد آن کس که مزدش با خداست برخیزد و به بهشت رود. گفته می شود: چه کسی مزدش با خداست؟ می فرمایند: بخشایندگان مردم. [مکارم شیرازی، ناصر؛ پیشین، ج20، ص467]

2. موجب اجر و پاداش
در روایتی آمده است: در کیفر برای گناه  شتاب مکن و بین کیفر و گناه جایی برای گذشت باقی بگذار، با این کار پاداش آخرت و ثواب بدست می آوری. [آمدی، عبدالواحد بن محمد؛ پیشین، حدیث7508]

کلام آخر

بخشش یک ویژگی بسیار قدرتمند است. وقتی شما کسی را می بخشید در واقع باطن خود را آشکار می کنید. یادمان باشد که همه انسان ها واجد این ویژگی نیستند و بنابراین کسانی که اقدام به بخشیدن دیگران می کنند مورد احترام مردم قرار می گیرند. اگر نتوانید این کار را انجام دهید احساس ناخوشایندی خواهید داشت.
مردم بدون گذشت غالباً احساس قربانی بودن می کنند و زمانی که به یاد اعمال طرف مقابل می افتند دچار خشم و رنجش بیشتری می شوند. بخشیدن این احساسات منفی را برطرف کرده و موجب محبت مردم به یکدیگر می شود.
با این سخن ها و تاکیدات آیا فکر نمی کنید وقت آن رسیده که گذشت کردن را امتحان کنیم؟


منابع:
سایت نور آسمان؛ مطلب سیده معصومه جوادی زاویه
سایت پرسمان
سایت حوزه


مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.